Ο Μιχάλης Κουτσιλιέρης γεννήθηκε στις 10 Ιουλίου 1954 στον Πειραιά. Κατάγεται από τον Κότρωνα της Μάνης. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Ενδοκρινολογία και τον Μεταβολισμό (Endocrinology & Metabolism) στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Royal Victoria Hospital του Πανεπιστημίου McGill στον Καναδά. Έχει εκπονήσει τη διπλωματική του Διατριβή (Ph.D) στην «Πειραματική Ιατρική-Experimental Medicine». Έχει πανεπιστημιακή καριέρα 16 χρόνων στον Καναδά, στα Πανεπιστήμια McGill (Research & Clinical Fellow, 1982-1987), Sherbrooke (Research Associate, 1987-1988) και Laval [Assistant Professor (1988-91), Associate Professor (1991-1997), Professor (1997)] και έχει διατελέσει ανεξάρτητο ερευνητικό στέλεχος σε διάφορες Ερευνητικές Μονάδες και Εργαστήρια. Το 1997 εκλέχτηκε μέλος ΔΕΠ του Εργαστηρίου Φυσιολογίας (Καθηγητής Πειραματικής Φυσιολογίας) και από το 2004 είναι Διευθυντής του Εργαστηρίου Φυσιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Επίσης, έχει εκλεγεί και υπηρετήσει δύο φορές ως Διευθυντής του Τομέα Βασικών Ιατρικών Επιστημών στην Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ (2004-2006 & 2018-2020). Είναι ιδρυτής της Ελληνικής Εταιρείας Φυσιολογίας. Είναι υπεύθυνος για τη διδασκαλία της Φυσιολογίας του Ανθρώπου (2 εξαμήνων – Φυσιολογία Χειμερινού και Φυσιολογία Εαρινού Εξαμήνου) στο Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών της Ιατρικής Σχολής, ΕΚΠΑ και των Τμημάτων Οδοντιατρικής, Νοσηλευτικής και Φαρμακευτικής, ΕΚΠΑ. Συμμετέχει διαχρονικά στις επιτροπές για την «αναμόρφωση του προπτυχιακού προγράμματος & μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών» της Ιατρικής Σχολής. Είναι ιδρυτής και Διευθυντής/Επιστημονικός Υπεύθυνος του ιδιαίτερα επιτυχημένου Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών της Ιατρικής Σχολής στη «Μοριακή & Εφαρμοσμένη Φυσιολογία». Είναι πατέρας τεσσάρων παιδιών.
Ο παππούς του βιογραφούμενου, από την πλευρά του πατέρα του, Μιχάλης Κουτσιλιέρης καταγόταν από τον Κότρωνα Λακωνίας. Ο Κότρωνας είναι κτισμένος στον μυχό ενός όρμου, στην ανατολική πλευρά της χερσονήσου της Μάνης. Ο παππούς Μιχάλης, ο οποίος ήταν δάσκαλος για πολλά χρόνια στην Καρύτσα, πέθανε στην Κατοχή, οπότε ο βιογραφούμενος δεν έχει μνήμες από εκείνον. Γνώρισε από κοντά τη φρίκη του πολέμου, καθώς έλαβε μέρος στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ήταν παντρεμένος με την Πολυξένη, το γένος Μαλαβάζου, από την Καρύτσα, την οποία γνώρισε όταν υπηρετούσε ως δάσκαλος εκεί. Απέκτησαν επτά παιδιά. Τον Σταύρο (δημοσιογράφος), τη Βασιλική (οικιακά), τη Γεωργία (μοδίστρα), τον Νικόλαο, πατέρα του βιογραφούμενου, την Κατερίνα (παντοπωλείο), τον Κωνσταντίνο (ράφτης) και την Αθανασία (οικιακά).
Προπάππους του βιογραφούμενου ήταν ο Σταυριανός και προγιαγιά η Βασιλική. Ο Σταυριανός ήταν κτηνοτρόφος και η γιαγιά ασχολήθηκε με τα οικιακά.
Ο παππούς του βιογραφούμενου, από την πλευρά της μητέρας του, ήταν ο Δημήτριος Καρυδάκης, ο οποίος είχε γεννηθεί στο Καρπενήσι. Είχε μεταναστεύσει στην Αμερική, στην πολιτεία της Τζώρτζια, σε ηλικία 18-19 ετών και ενώ είχε αποκτήσει μεγάλη περιουσία, γύρισε πίσω στα 25 του ώστε να υπερασπιστεί την πατρίδα του πολεμώντας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Παντρεύτηκε την Κατερίνα Παπαγιαννούλη, η οποία πέθανε πολύ νέα. Ήταν από εύπορη οικογένεια, με πολλά κτήματα στην περιοχή του Ταύρου. Απέκτησαν τη Μαρία, μητέρα του βιογραφούμενου και τον Θανάση, ο οποίος ήταν οδοντίατρος, παντρεμένος με την Ασημίνα. Όλοι κατοικούσαν στον Πειραιά.
Ο πατέρας του βιογραφούμενου, Νικόλαος Κουτσιλιέρης, γεννήθηκε το 1911 στον Κότρωνα της Μάνης. Σε ηλικία 17 ετών ήρθε στον Πειραιά και εργάστηκε ως εφοριακός. Ήταν ένας άνθρωπος πολύ μορφωμένος, καθώς του άρεσε το διάβασμα, ήπιος και με μεγάλη αγάπη για τα παιδιά του. Απεβίωσε το 1981.
Η μητέρα του βιογραφούμενου, Μαρία Καρυδάκη, γεννήθηκε στον Πειραιά το 1926. Η καταγωγή της ήταν από το Καρπενήσι. Με τον Νικόλαο Κουτσιλιέρη απέκτησαν τρία παιδιά. Την Πολυξένη, τη Δήμητρα και τον βιογραφούμενο Μιχάλη. Η Πολυξένη γεννήθηκε το 1949. Είναι καθηγήτρια Φιλολογίας και έχει μία κόρη, την Παναγιώτα. Η Δήμητρα γεννήθηκε το 1951 και είναι σχεδιάστρια. Έχει δύο παιδιά, τον Δημήτρη, ο οποίος σπούδασε πληροφορική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και τον Νίκο, ο οποίος είναι βιολόγος.
Ο βιογραφούμενος Μιχάλης Κουτσιλιέρης γεννήθηκε στις 10 Ιουλίου 1954 στον Πειραιά. Είναι το τρίτο παιδί της οικογένειας Κουτσιλιέρη.
Δημιούργησε οικογένεια με την ιατρό Αντιγόνη Σούρλα, η οποία κατάγεται από το Ναύπλιο και γεννήθηκε στην Αθήνα. Απέκτησαν τέσσερα παιδιά. Τον Νικόλαο, ο οποίος γεννήθηκε στις 28 Απριλίου 1996 και σπουδάζει Φυσικός. Τον Βασίλη, γεννημένο στις 28 Μαρτίου 1998, φοιτητή Φυσικοθεραπείας. Τη Μαρία, που γεννήθηκε στις 20 Μαρτίου 1999 και σπουδάζει οικονομικά και τη Δήμητρα, γεννημένη στις 26 Σεπτεμβρίου 2003, μαθήτρια Λυκείου.
Ο Μιχάλης Κουτσιλιέρης έλαβε το πτυχίο της Ιατρικής το 1980. Από το 1980 έως το 1982 υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία. Το 1982 μετέβη στον Καναδά και εργάστηκε με υποτροφία υπό την εποπτεία των καθηγητών David Goltzman και Γεωργίου Τόλη, αρχικά ως ακόλουθος ερευνητής (Research Fellow) έως το 1987, στο Τμήμα της Ενδοκρινολογίας και Μεταβολισμού του Τομέα Παθολογίας του Νοσοκομείου Royal Victoria του Πανεπιστημίου McGill του Καναδά. Στη συνέχεια, για ένα έτος, εργάστηκε ως συν-ερευνητής (Research Associate) στον Τομέα Βιοχημείας και Μοριακής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Sherbrooke στο Quebec του Καναδά, υπό τη Διεύθυνση του Καθηγητή Jean-Guy Lehoux.
Από το 1988 έως το 1997, επελέγη Επίκουρος Καθηγητής και στη συνέχεια ανήλθε όλες τις πανεπιστημιακές βαθμίδες μέχρι τη βαθμίδα του Καθηγητή στον Τομέα Φυσιολογίας/Ενδοκρινολογίας και Γυναικολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Laval στο Quebec του Καναδά. Το 1998 επαναπατρίστηκε διότι εξελέγη Αναπληρωτής Καθηγητής και το 2004 Καθηγητής-Διευθυντής Πειραματικής Φυσιολογίας στην Ιατρική Σχολή Αθηνών. Από το 2004 έως το 2006 διετέλεσε Διευθυντής του Τομέα των Βασικών Επιστημών της Ιατρικής Σχολής Αθηνών. Το 2010 εξελέγη Adjunct Professor στο Πανεπιστήμιο Laval στο Quebec του Καναδά και υπηρέτησε στο Πανεπιστήμιο αυτό έως το 2015, παράλληλα με τη λειτουργία του στην Ιατρική Σχολή Αθηνών.
Ο Μιχάλης Κουτσιλιέρης, έπειτα από μακροχρόνια μετεκπαίδευση σε διακεκριμένα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα του εξωτερικού, απέκτησε ικανή ακαδημαϊκή εμπειρία και ήθος, ώστε αναλαμβάνοντας τον πανεπιστημιακό θώκο στην Ιατρική Σχολή Αθηνών να είναι ικανός δάσκαλος και μέντορας για τους προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές της Ιατρικής Σχολής Αθηνών. Να σημειωθεί ότι το Εργαστήριο Φυσιολογίας της Ιατρικής Σχολής διδάσκει Φυσιολογία σε τέσσερα Τμήματα του Πανεπιστημίου -Ιατρική, Οδοντιατρική, Φαρμακευτική, Νοσηλευτική- σε ένα σύνολο 1.000 φοιτητών ετησίως.
Ο βιογραφούμενος κατόρθωσε να εμπνεύσει τους συνεργάτες του και να μετατρέψει την ακαδημαϊκή εικόνα του Εργαστηρίου Φυσιολογίας από «άγονο εργαστήριο» σε μια κυψέλη «υψηλής ερευνητικής ποιότητας και διδακτικής πρωτοπορίας», αγκαλιάζοντας ανθρώπους με διαφορετικά ερευνητικά αντικείμενα και αποκλειστικό γνώμονα την προώθηση της αριστείας. Τροποποίησε τη διδακτέα ύλη της Φυσιολογίας από την κλασική της μορφή στη σύγχρονη εκδοχή της ως «Μοριακή Φυσιολογία με Κλινικές Εφαρμογές». Την παραπάνω αντίληψη Φυσιολογίας υπηρετεί παραδειγματικά συνεχώς όλα τα 20 χρόνια ακαδημαϊκής του παρουσίας στην Ιατρική Σχολή Αθηνών. Οι Εργαστηριακές Ασκήσεις του Εργαστηρίου Φυσιολογίας εφαρμόζουν τη διδασκαλία βασισμένη στο ιατρικό πρόβλημα, ενώ παράλληλα έχει δημιουργήσει τη δυνατότητα ώστε οι δευτεροετείς φοιτητές της Ιατρικής να εκτίθενται σε κλινικά προβλήματα στα εξωτερικά ιατρεία των Πανεπιστημιακών Κλινικών της Παθολογίας στο Γενικό Λαϊκό Νοσοκομείο, κατά τις απογευματινές ώρες.
Ο Μιχάλης Κουτσιλιέρης δημιούργησε το 2009 Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στη «Μοριακή και Εφαρμοσμένη Φυσιολογία» στην Ιατρική Σχολή, ένα πρόγραμμα το οποίο διαχρονικά θεωρείται πλέον ένα από τα τρία πλέον επιτυχημένα και δημοφιλή μεταπτυχιακά προγράμματα της Ιατρικής Σχολής. Το 2013, το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών αξιολογήθηκε από Επιτροπή Εξωτερικής Αξιολόγησης ως «ισάξιο των Μεταπτυχιακών Προγραμμάτων μεγάλων Πανεπιστημίων του εξωτερικού».
Πέραν των διδακτικών του υποχρεώσεων στα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών στην Ιατρική Σχολή, ο βιογραφούμενος έχει διαχρονική προσφορά στα εκπαιδευτικά θέματα της χώρας μας, παρουσιάζοντας ξεκάθαρες ακαδημαϊκές θέσεις διά του τύπου, καθώς και παρέχοντας σημαντική βοήθεια στις διάφορες προσπάθειες εκσυγχρονισμού των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών στη Φυσιολογία όλων των Πανεπιστημίων. Στην παραπάνω θεώρησή του εντάσσεται η πρωτοβουλία του για τη δημιουργία της «Ελληνικής Εταιρείας Φυσιολογίας» το 2007. Καρπός της εκπαίδευσής του είναι οι μαθητές του, που σήμερα διαπρέπουν ως στελέχη πανεπιστημίων στο εσωτερικό και το εξωτερικό.
Ο Μιχάλης Κουτσιλιέρης ξεκίνησε το ερευνητικό του έργο ως δευτεροετής φοιτητής της Ιατρικής υπό την καθοδήγηση του Καθηγητή Μενέλαου Μπατρίνου και του αειμνήστου Επ. Καθηγητή Σπύρου Πιτούλη, στο εργαστήριο Φαρμακολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από το 1982 έως το 1987, μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του στην Ιατρική Σχολή και την εκπλήρωση των στρατιωτικών του υποχρεώσεων, μετέβη στο Νοσοκομείο Royal Victoria του Πανεπιστημίου McGill στο Μόντρεαλ του Καναδά, όπου συνέχισε την εκπαίδευσή του στην «Ενδοκρινολογία» και την ερευνητική του δραστηριότητα, εκπονώντας τη διδακτορική του διατριβή με τίτλο “Osteoblast derived growth factors from prostate tissues: Clinical implications”, υπό την καθοδήγηση του επιφανούς καθηγητή Φυσιολογίας Dr. David Goltzman.
Διαχρονικά, η έρευνά του βασίστηκε στη θεώρηση ότι «οι ομοιοστατικοί μηχανισμοί της κυτταρικής φυσιολογίας είναι η βάση της Παθοφυσιολογίας των νόσων του ανθρώπου». Η έρευνα έχει εστιάσει στον ρόλο των «υποδοχέων των στεροειδών ορμονών» στη θεραπεία των ορμονοευαίσθητων όγκων, όπως είναι ο καρκίνος του προστάτη και ο καρκίνος του μαστού. Τα αποτελέσματα της έρευνάς του είναι πρωτοποριακά. Απέδειξε πρώτος την παρουσία «αυξητικών παραγόντων στους ιστούς καρκίνου του προστάτη», οι οποίοι διεγείρουν εκλεκτικά τον πολλαπλασιασμό των οστεοβλαστών. Έτσι, εξηγήθηκε η μοναδική ικανότητα του μεταστατικού καρκίνου του προστάτη να προκαλεί «οστεοβλαστικού τύπου βλάβες στα οστά». Οι νεότερες έρευνες του Καθηγητή Μιχάλη Κουτσιλιέρη αφορούν τις «αλληλοεπιδράσεις των καρκινικών κυττάρων με τα φυσιολογικά κύτταρα». Οι αλληλοεπιδράσεις αυτές, στο μικροπεριβάλλον των οστικών μεταστάσεων, δημιουργούν την ανθεκτικότητα στις αντικαρκινικές θεραπείες και αποτελούν τη βάση των σύγχρονων θεραπειών στον μεταστατικό καρκίνο του προστάτη, οι οποίες χαρακτηρίζονται σήμερα ως «θεραπείες στοχεύουσες στο οστικό μικροπεριβάλλον». Επιπρόσθετα, οι μελέτες του Καθηγητή Κουτσιλιέρη έχουν επεκταθεί στην Παθοφυσιολογία και άλλων ορμονοεξαρτώμενων νόσων, όπως είναι η ενδομητρίωση και τα ινομυώματα της μήτρας. Τέλος, σημαντική είναι η συμβολή του στην ανάδειξη του ρόλου του εναλλακτικού ματίσματος του γονιδίου του αυξητικού παράγοντα IGF-1 στον μηχανισμό επούλωσης τραύματος και στη βιολογία του καρκίνου, με ιδιαίτερες κλινικές εφαρμογές στη Φυσιολογία της άσκησης, στη Θεραπευτική Άσκηση και στην Ογκολογία.
Για την ερευνητική και διδακτική του προσφορά, έχει τιμηθεί με πολλαπλά βραβεία, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν το Ανώτατο βραβείο Υποτρόφου Ερευνητή από το Ίδρυμα Έρευνας και Υγείας του Quebec, το Βραβείο Εθελοντισμού από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο, για τη συμμετοχή του στο πρόγραμμα «Μάνη χωρίς καρκίνο του προστάτη», το Βραβείο Διακεκριμένου Επιστήμονα από την Ελληνική Εταιρεία Παχυσαρκίας, το Βραβείο Διακεκριμένου Εταίρου στην Ιατρική Σχολή του New Westminster College στο Vancouver και το Βραβείο Εκπαιδευτή Ιατρικής από την Ελληνική Παιδιατρική Ακαδημία.
Το ερευνητικό έργο της ομάδας του Καθηγητή Μιχάλη Κατσουλιέρη έχει χρηματοδοτηθεί διαχρονικά από ανταγωνιστικά προγράμματα Διεθνών Οργανισμών του εξωτερικού, όπως από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας της Αμερικής, το Ιατρικό Συμβούλιο Έρευνας του Καναδά και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μνημονεύεται από ομότεχνούς του >10.000 (2020) φορές και έχει συντελεστή απήχησης h-index > 55 (2020).
Ο βιογραφούμενος είναι πρότυπο πανεπιστημιακού δασκάλου. Ο αδιάκοπος αγώνας του για την προώθηση των αρίστων και την επικράτηση της αξιοκρατίας, η μεγαλόψυχη και ευρεία θεώρησή του, η συνεργασιμότητά του και η διακριτική και αμέριστη υποστήριξη των νεότερων, τον καθιστούν άξιο αποδέκτη του Βραβείου εξαίρετης Πανεπιστημιακής Διδασκαλίας, από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, κ. Προκόπη Παυλόπουλο (2017). Από το 2020 ο καθηγητής Μ. Κουτσιλιέρης είναι Πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Υποτροφιών (ΙΚΥ).
Ο Μιχάλης Κουτσιλιέρης είναι ιδρυτής και Πρόεδρος του Ινστιτούτου για την προβολή και την ανάπτυξη της Μάνης «Όμοιοι της Μάνης». Είναι Πρόεδρος και Ιδρυτής της «Ελληνικής Εταιρείας Φυσιολογίας». Επίσης, Ιδρυτής και Πρόεδρος του Ινστιτούτου Εφαρμοσμένης Φυσιολογίας και Άσκησης στην Ιατρική Σχολή και Πρόεδρος στο Εθνικό κέντρο της Ελλάδας του Διεθνούς Ιδρύματος «Η άσκηση είναι φάρμακο». Είναι ιδρυτής και Πρόεδρος του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών «Μοριακή και Εφαρμοσμένη Φυσιολογία». Τέλος, Πρόεδρος του Τμήματος «Ορμόνες και καρκίνος» της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας.