Ο Δημήτριος Χαβάτζας είναι Επισκ. Καθηγητής Αγγειοχειρουργικής στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, Εκλόγιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών και Επισκ. Διευθυντής Αγγειοχειρουργικής στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ. Υπηρετεί την ιατρική επιστήμη θεραπεύοντας, διδάσκοντας και ερευνώντας, με εκατοντάδες αναφορές του ονόματός του στη διεθνή βιβλιογραφία.
Ο Δημήτρης Χαβάτζας γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Νέα Ιωνία Αττικής. Τα παιδικά του χρόνια ήταν κάπως δύσκολα, γιατί έχασε τον πατέρα του σε μικρή ηλικία κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής. Με το άγνωστο δρομολόγιο της ζωής από την Αρχαία Ρώμη με τον άνθρωπο lupus περάσαμε στον Γερμανικό Ναζισμό με τον άνθρωπο κτήνος. Το μήνυμα Αγάπης του Χριστού, που λύτρωσε το Εγώ από το υλικό του βάρος, έμοιαζε απόμακρο στο χώρο της ουτοπίας. Στον ζοφερό αυτό κόσμο, η μητέρα του Αναστασία, με αθόρυβο δυναμισμό και τη συμπαράσταση των αλησμόνητων αδελφών της, Σάββα και Πέτρου Σαββίδη, κατάφερε να απαλύνει τις δυσκολίες της τραχιάς εκείνης εποχής και να αφήσει στα παιδιά της αξέχαστες εμπειρίες και αναμνήσεις. Ξεχωριστή θέση στη μνήμη του καταλαμβάνουν και οι πρώτοι του δάσκαλοι με την αφοσίωση και τον ζήλο στο καθήκον τους.
Την οικογένεια αποτελούσαν εκτός από τον Δημήτρη και άλλα δυο παιδιά, η Μαρία και ο Ελευθέριος, ιερέας και συνταξιούχος Διευθυντής στο Λύκειο Γαλατσίου (θεολόγος και φιλόλογος).
Οι πρόγονοί τους κατάγονταν από τη Μικρά Ασία και την Αλεξάνδρεια, τις πρώην αυτοκρατορίες του Βυζαντίου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου, πρωτοπόρου οικουμενιστή με μέγιστο επίτευγμα του την ώσμωση λαών διαφορετικών πεπρωμένων. Στην οικουμενική μνήμη παραμένει θρύλος, κυρίαρχος του γνωστού τότε κόσμου της Ευρώπης, της Αφρικής και της Ασίας μέχρι τις Ινδίες, εκπολιτιστής, που εκτός των άλλων έκανε την ελληνική γλώσσα (γλώσσα των Θεών κατά τον Σενέκα) «lingua franca» των λαών της εποχής του, γλώσσα της Αγίας Γραφής αργότερα και γλώσσα-τροφοδότη του γραπτού και προφορικού λόγου πολλών λαών του σημερινού κόσμου.
Το πρόβλημα της ζωής δεν είναι ότι τελειώνει πολύ νωρίς, αλλά ότι αργεί πολύ ν’ αρχίσει. Ο βιογραφούμενος αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, εκπλήρωσε τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις και βελτίωσε τα οικονομικά του εργαζόμενος ως Ιατρός πλοίου σε μια δίμηνη κοσμοπολίτικη κρουαζιέρα στις γαλάζιες θάλασσες και μαγεμένες έναστρες νύχτες της ανατολικής Μεσογείου. Μετά, τον Ιούνιο του 1967, έφυγε για μετεκπαίδευση στην υγρή Αγγλία, όπου «και το μπαστούνι σου ν’ ακουμπήσεις θα βλαστήσει», όπως γράφει ο Καζαντζάκης.
Εκεί έμεινε οκτώ ολόκληρα χρόνια, ειδικευόμενος σε νοσοκομεία του Μπέρμιγχαμ και του Λονδίνου και ιδιαίτερα στο μεταπτυχιακό τμήμα του Χάμμερσμιθ, στο λαμπρό αυτό κέντρο, όπου υπηρετούνταν και οι τρεις στόχοι ενός μεγάλου νοσοκομείου: η θεραπεία, η εκπαίδευση και η έρευνα. Εκεί απέκτησε την ειδικότητα του Αγγειοχειρουργού. Επίσης του δόθηκε η ευκαιρία εκπόνησης και δημοσίευσης πολλών επιστημονικών μελετών. Συμμετέχοντας στα δρώμενα της εποχής, δεν παρέλειψε να καταγγείλει την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, με δημοσίευσή του στην εφημερίδα Guardian του Λονδίνου την 17η Αυγούστου 1974.
Στο Windsor, μετά από αγώνα έφιππο πόλο, που συμμετείχε ο πρίγκιπας Φίλιππος, Άγγλος φωτορεπόρτερ της βασιλικής οικογένειας, γνωστός από τη κρουαζιέρα της ανατολικής Μεσογείου, συνέστησε τον ιατρό του πλοίου στον σύζυγο της Βασίλισσας, που του φέρθηκε ιδιαίτερα φιλικά όταν έμαθε ότι έχουν κοινή καταγωγή. Η πατρίδα, η μεγάλη συγγένεια που συγκινεί και φέρνει κοντά τους ανθρώπους, όπως έξοχα αιώνες πριν ύμνησε ο Σωκράτης. «Μητρός τε καὶ πατρὸς καὶ τῶν ἄλλων προγόνων ἀπάντων τιμιώτερόν ἐστιν ἡ Πατρὶς καὶ σεμνότερον καὶ ἁγιώτερον καὶ ἐν μείζονι μοίρᾳ καὶ παρὰ θεοῖς καὶ παρ᾿ ἀνθρώποις τοῖς νοῦν ἔχουσι.». Με τη σκέψη χωρίς βάρος και με μεγάλη εμβέλεια πετάς ψηλά και φθάνεις μακριά. Τελικά, οι χρυσόφτερες σκέψεις έγιναν πράξη.
Συνέχισε να αυξάνει τις εμπειρίες του στην Αμερική, στο Χιούστον, στην Ατλάντα και στο Σαν Φρανσίσκο. Στον Νέο Κόσμο με τις μεγάλες ευκαιρίες. Τρία πράγματα δεν γυρίζουν πίσω, ο χρόνος, τα λόγια που είπες και οι ευκαιρίες που έχασες. Τελικά επιστρέφει και εγκαθίσταται μόνιμα στην Ελλάδα. Αρχικά υπηρετεί στη μαρτυρική πόλη των Καλαβρύτων ως Διευθυντής της χειρουργικής κλινικής του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου της πόλης, εκπληρώνοντας έτσι την υποχρεωτική υπηρεσία στην επαρχία. Κατόπιν εργάστηκε στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Αθηνών και το 1986 διορίστηκε Διευθυντής της χειρουργικής κλινικής στο Νοσοκομείο Ελπίς, θέση την οποία τελικά δεν ανέλαβε. Μετά από αυτό το γεγονός αποφάσισε να ιδιωτεύσει, αρνούμενος να συμπράξει με τη σκοτεινή ευφορία της αμάθειας μερικών. Βιώνοντας έντονα τους πόνους της απόρριψης, αλλά και τους πόνους της γέννας μιας καινούριας ζωής, αποφάσισε για πρώτη φορά να ιδιωτεύσει. Όταν έχεις να πεις κάτι καινούριο και ειλικρινές προχωράς. Δυστυχώς στη χώρα μας κατανοούμε την ενότητα στη διαίρεση και όχι στην ευρυχωρία του όλου. Δεν άφησε να ξεθωριάσουν στο μυαλό του τα σημαντικά. Όταν ξεχνάς τις εμπειρίες σου, υπονομεύεις την εξέλιξή σου.
Τον αγγίζουν οι κοινωνικές εντάσεις. Σύμφωνα με την έκκληση του Καρόλου Μαρξ, οι προλετάριοι του κόσμου ενώθηκαν χωρίς όμως το επιθυμητό αποτέλεσμα. Στις ανθρώπινες κοινωνίες, ακόμα εκείνοι που δουλεύουν δεν κερδίζουν και εκείνοι που κερδίζουν δεν δουλεύουν.
Το 1991 έγινε δεκτός ως Επισκ. Καθηγητής Αγγειοχειρουργικής στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, διακεκριμένο θεραπευτικό, εκπαιδευτικό και ερευνητικό κέντρο, θέση βέβαια τιμητική και ενδεικτική των ικανοτήτων και των επιτυχιών του Δημήτρη Χαβάτζα.
Είναι επίσης διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, Εκλόγιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών και Επισκ. Διευθυντής Αγγειοχειρουργικής στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ. Είναι Επιστημονικός Συνεργάτης Κλινικών και έχει δώσει σειρά διαλέξεων σε μετεκπαιδευτικά μαθήματα χειρουργών, παθολόγων, φοιτητών κ.λπ. Είναι Μέλος του Αμερικανικού Κολλεγίου Χειρουργών, του Διεθνούς Κολλεγίου Χειρουργών, της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Καρδιοαγγειακής Χειρουργικής, της Βασιλικής Ιατρικής Εταιρείας του Λονδίνου, της Εταιρίας Ελλήνων Επιστημόνων Μεγάλης Βρετανίας κ.ά. Στην τελευταία υπήρξε ταμίας, πρόεδρος και ιδρυτικό άλλωστε μέλος.
Ο Δημήτρης Χαβάτζας ενώθηκε με τα δεσμά του γάμου το 1978 με τη Μαρία Κιντή, φιλόλογο από την Πάτρα. Απέκτησαν τρία παιδιά, τον Παναγιώτη, τον Έλενο και την Αναστασία.
Ο Παναγιώτης είναι Ιατρός και Τελειόφοιτος της Σχολής Καλών Τεχνών Αθηνών. Ο Έλενος έλαβε το Πτυχίο του από τη Σχολή Πλαστικών Τεχνών & Επιστημών της Τέχνης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Μεταπτυχιακό στη Δημιουργική Γραφή από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και Master of Arts in Modern Literature από το London University. Η Αναστασία είναι Μεταφράστρια, κάτοχος τεσσάρων γλωσσών. Έλαβε το Πτυχίο της από το Τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης & Διερμηνείας του Ιόνιου Πανεπιστημίου Κερκύρας, Πτυχίο από το Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας & Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και Μεταπτυχιακό στη Μετάφραση Γαλλικής Λογοτεχνίας από το Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Τα παιδιά του είναι εξαιρετικά φιλομαθή και επανειλημμένα αγνόησαν την άποψή του ότι στους δικούς τους καιρούς, σοφός δεν είναι αυτός που ξέρει πολλά, αλλά αυτός που ξέρει χρήσιμα.
Το 2017 εξέδωσε το βιβλίο του «Σκιές στο Φως» στο οποίο προσπάθησε να επισημάνει τις σκιές της ανθρώπινης συμπεριφοράς και να αναδείξει το φως, το τάλαντο και τον εξευγενισμένο κάματο κάθε άξιου ανθρώπου. Με τους άξιους, οι ανά τον κόσμο πνευματικές αποικίες των Αρχαίων Ελλήνων ευημερούν, γιατί στη διοίκησή τους, στο ανθρώπινο μέτρο του εφικτού, «οι βασιλείς φιλοσοφούν και οι φιλόσοφοι βασιλεύουν», όπως ήθελε ο Πλάτων.
Με την πανδημία του ιού covid-19 σε εξέλιξη και με κύρια ελπίδα το εμβόλιο, γιορτάζουμε τη λευτεριά μας, βγαλμένη απ’ τα κόκκαλα των Ελλήνων τα ιερά. Ο Φεραίος την οραματίστηκε, ο Σολωμός την ύμνησε. Σήμερα, 200 χρόνια μετά, κλίνουμε το γόνυ στη μνήμη του δολοφονημένου και πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια, των πρωτεργατών του αγώνα της παλιγγενεσίας και στη μνήμη όλων, Ελλήνων και Φιλελλήνων, γι’ αυτά που μας χάρισαν: δόξα, τιμή, πατρίδα, λευτεριά. Χωρίς σύνορα στο χρόνο «τὸ εὔδαιμον τὸ ἐλεύθερον, τὸ δ᾽ ἐλεύθερον τὸ εὔψυχον» γράφει ο Θουκυδίδης, αναφερόμενος στον Επιτάφιο του Περικλέους.
Σε αυτό το ελεύθερο ευνοϊκό περιβάλλον, πολλοί νεοέλληνες με αξιακό φορτίο ανταποκρίθηκαν στη βαριά κληρονομιά. Μεταξύ άλλων και ο βιογραφούμενος, που υπηρέτησε την ιατρική επιστήμη θεραπεύοντας, διδάσκοντας και ερευνώντας, με εκατοντάδες αναφορές του ονόματός του στη διεθνή βιβλιογραφία και εκατοντάδες επιστολές με ευμενή σχόλια γι’ αυτόν απ’ όλο τον κόσμο για το επιστημονικό του έργο. Αξίζει να αναφερθεί ότι ακόμη και ο διευθυντής της Αγγειοχειρουργικής Κλινικής του Νοσοκομείου Χάμμερσμιθ, Crawford Jamieson, με επιστολή του [αναφέρεται στη σελ.291 του βιβλίου του «Σκιές στο Φως»] ζητά ανάτυπα των δημοσιευμένων σε διεθνή ιατρικά περιοδικά μελετών του, για να στηρίξει την ύπαρξη της Χειρουργικής Κλινικής του Hammersmith Hospital and Royal Postgraduate Medical School του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Ο Βρετανός ετίμησε, σχεδόν ζωγράφισε ένα παράδεισο για να μπει ο Δημήτρης Χαβάτζας. Έμεινε μέσα για λίγο. Όποιος ονειρεύεται πολύ ξεχνά να ζει.
Τελικά το σεριάνι του στον κόσμο και τη γνώση άφησε ένα ίζημα γόνιμο, πολύ διαφορετικό από εκείνο του Φάουστ. Ο ήρωας του Γκαίτε στο ασφυκτικό εργαστήρι του έκανε τον δικό του μελαγχολικό απολογισμό; «Σπούδασα Φιλοσοφία, Νομική, Ιατρική, Θεολογία…και να ‘μαι ‘δώ με τόσα φώτα, εγώ μωρός, όπως και πρώτα».
Ακολουθούν δημοσιεύσεις στον διεθνή ιατρικό τύπο.
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΔΙΕΘΝΗ ΙΑΤΡΙΚΟ ΤΥΠΟ
A simple method for approximate measurement of skin blood pressure.
Demetrios Chavatzas, Crawford Jamieson.
The Lancet, April 20, 1974.
Popliteal Artery Entrapment.
Demetrios Chavatzas, Andras Barabas, Peter Martin.
The Lancet, July 28, 1973.
False Abdominal Aortic and Iliac Aneurysms.
Demetrios Chavatzas, Crawford Jamieson.
British journal of Surgery, Vol.62, 1975.
The Doubtful Place of the Raised Heel in Patients with Intermittent Claudication.
Demetrios Chavatzas, Crawford Jamieson.
British Journal of Surgery, Vol 61, 1974.
A Study of Streptokinase in Deep Vein Thrombosis of the lower Extremities.
Demetrios Chavatzas, Peter Martin.
Vasa, 1975, Bern Stuttgart Wien.
A Study of Streptokinase Therapy in Acute Pulmonary Embolism.
Demetrios Chavatzas.
The Journal of Cardiovascular Surgery, Vol 16, no 4, 1975.
Intramural Subintimal Thrombosis of the Popliteal Artery.
Demetrios Chavatzas, Irwin, Faris, Crawford Jamieson.
International Surgery, 65, 1, 1980.
Cosmetic Result in Thyroid Surgery.
Demetrios Chavatzas
Annals of the Royal College of Surgeons of England, Vol. 56, 1975.
Revision of the Incidence of Congenital Absence of Dorsalis Pedis Artery by an ultrasonic technique.
Demetrios Chavatzas.
Anatomical Record, Vol.178, no 2, 1974, USA.
An Assessment of Value of Long Posterior Flaps in B|N Amputation by Skin Blood Pressure.
Demetrios Chavatzas, Demir Budac, Crawford Jamieson.
The Journal of Cardiovascular Surgery, Vol.16, Nom.6, 1975.
Infected Synthetic Arterial Grafts.
John Bouhoutsos, Demetrios Chavatzas, Peter Martin, Tom Morris.
British Journal of Surgery, Vol.61, 1974.
An Assessment of Value of Skin Blood Pressure by Elimination rate of Radioactive xenon.
Demetrios Chavatzas, Crawford Jamieson.
Vasa, band 5, 1976, heft 4, Wien.
Current Aspects on the Management of Secondary S/F Valvular Incompetence.
Demetrios Chavatzas, Georges Jantet.
Proceedings of the XIth International Congress of Angiology, Prague, 1978.
Popliteal Artery Thrombosis in Behcet’ Syndrome. A new manifestation.
Demetrios Chavatzas.
Angiology, Vol.25, No 11, 1974, USA.
The Influence of Haemoglobin and Platelet Levels on the Results of Arterial Surgery.
John Bouhoutsos, Tom Morris, Demetrios Chavatzas, Peter Martin.
British Journal of Surgery, Vol 61, 1974.
Low Selective Lumbar Sympathectomy.
Demetrios Chavatzas, George Matsakis, Konstantine Charonis.
Progress in Angiology, 1991. USA.
The Influence of Haemoglobin Concentration and Platelets count on the Operative and Early Post-operative Complications of Arterial Surgery.
Tom Morris, John Bouhoutsos, Demetrios Chavatzas, Peter Martin .
Journal of Cardiovascular Surgery, 16, 1975.
Malignant Pericardial Effusion with Tamponade Secondary to Breast Cancer.
Demetrios Chavatzas, Niall O’Higgins.
Greek Surgery, Vol. 49, 5, 1977.
An Assessment of Clots and Emboli Dissolution by Streptokinase.
Demetrios Chavatzas, Crawford Jamieson.
Proceedings of the E.M. Debakey International Congress, Athens, June, 1977.
A Biophysical Assessment of Atherosclerotic Arterial Tree.
Demetrios Chavatzas, Harold Johnson.
Proceedings of the E.M. Debakey International Congress, Athens, June, 1977.
Study and Evaluation of Ischaemic Changes by Skin Blood Pressure.
Demetrios Chavatzas, Crawford Jamieson.
Arch.Med.Soc. Athens, 1979.
Examination of Venous Flow of the Lower Extremities with an Ultrasonic Technique.
Demetrios Chavatzas, Crawford Jamieson.
Arch.Med.Soc. Athens, 1976.
Polygythaemia Vera in Arterial Surgery.
John Bouhoutsos, Demetrios Chavatzas, Peter Martin.
Proceedings of the E.M. Debakey International Congress, Athens, June, 1977.
A New Approach in the Study of Abdominal Aortic Aneurysm.
Demetrios Chavatzas, Demir Budak, John Bouhoutsos, Peter Martin.
Proceedings of the E.M. Debakey International Congress, Athens, June, 1977.
The Narrow Spinal Canal as a Cause of Vascular Intermittent Claudication.
Demetrios Chavatzas, George Braddock.
Arch.Med.Soc. Athens, 1977.
Changing Incidence of Mortality Rate in Limb. Embolectomy.
Demetrios Chavatzas, Crawford Jamieson.
Proceedings of the 10th Panhellenic Congress of Surgery, Athens, 1978.
Book of Proceedings of M.E. Debakey International Congress.
- Balas, D. Chavatzas, L.M. Brown
Athens, 1977
Round the World on Foot. Hippocrates [460-370 BC]: Walking is Man’s Best Medicine.
Demetrios Chavatzas.
International Journal of Innovative Science and Research Technology, Vol.5, Nov.11, 2020.
Contribution of Thrombolytic Agents in the Treatment of Vascular Diseases.
Demetrios Chavatzas
Thesis, University of Athens, 1973.
Shadows in the Light
Demetrios Chavatzas.