Ζυγοβίστι

Σκαρφαλωμένο στο Μαίναλο, σε υψόμετρο 1240 μ., το γραφικό Ζυγοβίστι, περιτριγυρίζεται από πυκνό και παρθένο ελατόδασος και έχει εξαιρετική θέα στην περιοχή. Απέχει 5 χιλιόμετρα από τη Δημητσάνα και αριθμεί σήμερα 79 κατοίκους. Έχει ανακηρυχθεί διατηρητέος, παραδοσιακός οικισμός.

Ο περιηγητής Παυσανίας, στα «Αρκαδικά» του, τοποθετεί στην περιοχή τον τάφο της Καλλιστώς και το ιερό της Καλλίστης Αρτέμιδος. Οι πρώτοι κάτοικοι και ιδρυτές του οικισμού ήταν τα μέλη της οικογένειας Κοντογιάννη, που ήλθαν γύρω στο 1700 από το χωριό των Αιμυαλών της Μεσσηνίας, για να αποφύγουν τις διώξεις των Τούρκων αλλά και τις αρπαγές των πειρατών που ρήμαζαν τότε τα παράλια της Πελοποννήσου. Τα αδέλφια Γρηγόριος και Ευπραξία ή Παϊσία Κovτoγιάvvη που αφιερώθηκαν στον μοναστικό βίο, ίδρυσαν το 1608 τη Μovή Αιμυαλώv, με πρώτο ηγούμενο τον Γρηγόριο Κovτoγιάvvη. Στην κεντρική πλατεία του χωριού, το 1630 έχτισαν την πρώτη τους εκκλησία. Στο χώρο αυτό σήμερα βρίσκεται ο μητροπολιτικός Ναός που είναι αφιερωμένος στη Μεταμόρφωση  του Σωτήρος και ο οποίος σύμφωνα με την παράδοση, χτίστηκε μέσα σε 40 ημέρες το 1810. Έχει  ωραίο τοιχογραφικό διάκοσμο, περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο και ενδιαφέρουσες δεσποτικές εικόνες. Εδώ βρίσκεται και ένας πολυέλαιος από το σαράι του Χoυρσίτ Πασά, λάφυρο των Ζυγοβιστινών κατά  την άλωση της Τρίπολης, στα 1821.

Το Ζυγοβίστι είχε σημαντικό ρόλο κατά την Επανάσταση του 1821, καθώς κάτοικοί του ήταν από τους πρώτους που ακολούθησαν τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, ο οποίος τους χρησιμοποίησε ως σωματοφύλακές του με την ονομασία  «Αθάνατο Σώμα». Προς τιμήν τους η κεντρική πλατεία του χωριού, η Πλατεία Αθανάτων, και το πρωτότυπο μαρμάρινο μνημείο, ένα ανοιχτό βιβλίο με τα ονόματα  όλων των Ζυγοβιστιανών αγωνιστών. Αναφερόμενος στους Αθανάτους ο Φωτάκος (Φώτιος Χρυσανθόπουλος), υπασπιστής του Κολοκοτρώνη, έγραφε στα Απομνημονεύματά του: «ουδέποτε ο εχθρός είδε τα νώτα των Αθανάτων».

Τα σπίτια του χωριού είναι πετρόχτιστα και παραδοσιακά. Γραφική είναι η κεντρική πλατεία με την εκκλησία του Σωτήρος. Κόσμημα του χωριού είναι και το κτίριο του Καποδιστριακού σχολείου που οικοδομήθηκε το 1830. Λειτούργησε μέχρι το 1957 ως σχολείο και σήμερα έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο και έχει ανακαινιστεί. Το χωριό έχει πολλές όμορφες, παλιές εκκλησίες, όπως ο Άγιος Νικόλας (1638) στην αρχή του χωριού, ο Αη-Γιάννης ο Πρόδρομος (1643) στο κάτω μέρος του, και στις παρυφές του οικισμού ο Ναός των Αγίων Αποστόλων (1811) και του Αγίου Γεωργίου (1897).

 

 

 

Το μαρμάρινο μνημείο προς τιμήν του «Αθάνατου Σώματος» του Θ. Κολοκοτρώνη στο Ζυγοβίστι.