Χωριό και κοινότητα της επαρχίας Κισάμου. Είναι κτισμένο στο νοτιοδυτικό άκρο της Κρήτης σε υψόμ. 320μ. και έχει 315 κατοίκους. Βρίσκεται σε απόσταση 21,5χμ. από το Καστέλι Κισάμου. Τα κυριότερα προϊόντα των κατοίκων είναι το λάδι, τα χαρούπια, τα κτηνοτροφικά, τα εσπεριδοειδή, τα αμύγδαλα καθώο επίσης και τα κάστανα, που είναι τα πιο γλυκά της Κρήτης.
Η παλιότερη ονομασία του χωριού ήταν Κούνενι, το όνομα αυτό προήλθε από τη λέξη «κουνενός». Ο κουνενός είναι ένα ειδικό κανάτι, που χρησιμοποιούσαν παλιά οι βοσκοί. Επειδή λοιπόν η μορφολογία του εδάφους της γύρω περιοχής μοιάζει με τέτοιο κανάτι, βγήκε το όνομα Κούνενι. Μια άλλη εκδοχή λέει ότι η λέξη Κούνενι είναι ιταλική και σημαίνει βάθος, από δω. λοιπόν, προέρχεται η καινούρια ονομασία του χωριού. Επίσης, σύμφωνα με μία τρίτη εκδοχή το χωριό ονομάστηκε Κούνενι, από το «Κουνενές», που σημαίνει μικρό παιδί, που το «βαΐλισαν», δηλαδή το, έπαιζαν στα χέρια. Το όνομα Βάθη πήρε το χωριό πριν από 20 χρόνια, είναι όμως περισσότερο γνωστό σαν Κούνενι.
Η Βάθη είναι ένα από τα λεγόμενα «Εννιά Χωριά». Η ονομασία αυτή πιστεύεται, ότι προήλθε από την αρχαία πόλη Ιναχώριον (ρυακότοπος). Στη γύρω περιοχή, μάλιστα, έχουν βρεθεί υπολείμματα μικρού συνοικισμού ψαράδων της τελευταίας μινωικής περιόδου.
Επί Τουρκοκρατίας το χωριό κατοικήθηκε από Τούρκους. Η Βάθη είναι μια γωνιά κρητικής γης, όπου διαδραματίστηκαν ηρωικοί αγώνες στα χρόνια της σκληρής Γερμανικής Κατοχής. Εδώ οι ντόπιοι, όπως και ολόκληρη η Κρήτη, αντιστάθηκαν με αυτοθυσία κατά των εισβολέων. Την τόλμη τους αυτή όμως την πλήρωσαν ακριβά, όταν το 1944. οι Γερμανοί έκαψαν το χωριό σε αντίποινα για τη δολοφονία ενός Γερμανού από ντόπιους αγωνιστές στο φαράγγι, που συναντάμε στη γύρω από το χωριό περιοχή, καθώς και για τη συμμετοχή των κατοίκων στον αντιστασιακό αγώνα.
Οι Γερμανοί όμως δεν σταμάτησαν εδώ το καταστρεπτικό τους έργο. Κατά την αποχώρησή τους από το νησί ανατίναξαν τον πανέμορφο πέτρινο φάρο, που βρισκόταν ακριβώς απέναντι, στο νησάκι Ελαφονήσι.
Παλιότερα στο σημείο αυτό είχαν γίνει πολλά ναυάγια. Η λαϊκή παράδοση έχει να διηγηθεί πολλές ιστορίες και θρύλους, που συνδέονται με το χωριό και τη γύρω περιοχή. Οι περισσότερες είναι σχετικές με το φαράγγι και τη σπηλιά Καταχανόσπηλο, η οποία βρίσκεται στην περιοχή Χρυσοσκαλίτισσας. Εδώ η λαϊκή παράδοση, λέει ότι κρέμασαν κάποτε Ιουδαίους, έτσι πολλοί έχουν να διηγηθούν ιστορίες για φαντάσματα και άλλοι πάλι βλέπουν τους σταλαγμίτες και σταλακτίτες σαν κρεμασμένους ανθρώπους.
Στην Κοινότητα Βάθης, ανήκει η μονή Χρυσοσκαλίτισσας, όπου το 1824, έγινε σφαγή γυναικόπαιδων από τον Ιμπραήμ Πασά. Τότε, δεν υπήρχε η σημερινή Μονή, παρά μόνο ένα σπήλαιο, όπου βρισκόταν η εικόνα της Παναγίας.
Η παράδοση αναφέρει, ότι μόλις το Τουρκικό στράτευμα πλησίαζε το σπήλαιο, ένα άγριο μελίσσι, το εμπόδισε να πλησιάσει, κι έτσι δεν μπόρεσε να καταλάβει το σπήλαιο.
Επίσης, λέγεται, ότι οι χωρικοί μετέφεραν την εικόνα της Παναγίας στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Χρυσόστομου, αλλά η εικόνα έφευγε και πήγαινε πάλι στο σπήλαιο. Τότε, αποφασίστηκε να κτιστεί και η σημερινή μονή.
Σύμφωνα με μία εκδοχή ο τάφος του Κανδανολέοντος, ήρωος της Κρήτης επί Ενετοκρατίας, βρίσκεται σε απόσταση πέντε χιλιομέτρων από τη Μονή της Χρυσοσκαλίτισσας στη θέση Σταυρός (Λιμανάκι).
Στην περιοχή του χωριού υπάρχουν αξιόλογες βυζαντινές εκκλησίες, που μας δείχνουν ότι η περιοχή κατοικούνταν ήδη από τη βυζαντινή εποχή. Μια απ’ αυτές είναι η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, κτισμένη το 1284, με πολλές καλοδιατηρημένες τοιχογραφίες, που παριστάνουν τον Άγιο Γεώργιο, τους Αρχαγγέλους, το Μυστικό Δείπνο, την προδοσία, τον Ευαγγελισμό κλπ. Επίσης, καλό διατηρημένες τοιχογραφίες έχει και η εκκλησία του Μιχαήλ Αρχάγγελου. Τα θέματα των τοιχογραφιών είναι η Υπαπαντή, η Βάφτιση, η κάθοδος στον Άδη, ο Αρχάγγελος Μιχαήλ μπροστά στα τείχη της Ιεριχούς και το θαύμα των Χωνών, η προδοσία, η Γέννηση του Χριστού, ο Γολγοθάς, η Ανάληψη, ο Ευαγγελισμός, το Μανδήλιον, ο Παντοκράτορας. Εδώ βρίσκουμε και την εκκλησία του Αγίου Ιωάννου του θεολόγου, με παραστάσεις του 150υ αι., κατεστραμμένες οι περισσότερες, που απεικονίζουν τον Εσταυρωμένο, τον Άγιο Ιωάννη κλπ. Στην περιοχή υπήρχε και το εκκλησάκι της Παναγίας, που ήταν καθολικό. Οι παλιότερες οικογένειες του χωριού είναι οι Γεωργιλάδες, οι Τζιάκηδες, οι Μπαουλάκηδες, οι Σμπερελόκηδες, οι Βαίδάκηδες, οι Μαρκάκηδές, οι Βαίοδομαρκόκηδες, οιΤομαζηνάκηδες, οι Λοκαμάκηδες, οι Γριλονάκηδες, οι Βατσολάκηδες, οι Καλιτσουνάκηδες, οι Γιαννακάκηδες, οι Μοτάκηδες, οι Κοχυλάκηδες, οι Τεκάκηδες, οι Πλοκαμάκηδες, οι Αποστολάκηδες, και οι Λιτσαρδάκηδες.
*Στοιχεία από 15ετή έρευνα 1980-1995.