Τα Βασιλικά Ανώγεια είναι ένα μικρό χωριό της Κρήτης με παλιά αρχοντικά που στέκουν στα σοκάκια ‒ερειπωμένα τα περισσότερα, αναπαλαιωμένα και κατοικίσιμα κάποια άλλα‒ και μαρτυρούν αλλοτινές καλές εποχές. Βρίσκεται χτισμένο σε υψόμετρο 190 μέτρων και προσφέρει όμορφη θέα προς τον κάμπο της Μεσαράς. Υπάγεται στον Δήμο Γορτύνης και απέχει 57 χιλιόμετρα από το Ηράκλειο.
Οι λίγοι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται με την καλλιέργεια ελαιόδεντρων, αμπελιών και σιτηρών, καθώς και με την οικόσιτη κτηνοτροφία.
Το τοπωνύμιο Ανώγεια συναντάται και σε άλλους νομούς της Κρήτης, αλλά το επίθετο Βασιλικά είναι άγνωστο πώς προήλθε και παραλείπεται σε παλιές απογραφές. Ως Ανώγεια, το χωριό αναφέρεται σε έγγραφο διανομής φέουδων του 1182 όπου αναγράφεται: «Έχοντες οι άρχοντες Φωκάδες εις τα μέρη του Χανδάκου και Ρεθύμνης τα σταυρωτά βουνά με τα βασιλικά και τοξικά ανώγια». Σε απογραφή του Καστροφύλακα αναφέρεται ως Anogia Catto με 331 κατοίκους και Anogia Apanno με 50 κατοίκους, ενώ στους καταλόγους του Μπαρότση και σε μεταγενέστερη απογραφή των Τούρκων του 1671 αναφέρεται και ως Μπασιλικάτα.
Αξίζει να αναφερθεί ότι στο Απάνω χωριό που αναφέρει η απογραφή του Καστροφύλακα βρίσκεται σήμερα το κοιμητήριο των Βασιλικών Ανωγείων. Αυτός ο οικισμός καταστράφηκε σε άγνωστο χρόνο και για άγνωστη αιτία. Ο ναός του χωριού είναι αφιερωμένος στην Αγία Τριάδα.
Φωτό: https://mesaralive.gr/