Στρόβλες, Χανιά

Χωριό και κοινότητα της επαρχίας Σελίνου. Βρίσκεται 55χλμ. νοτιοδυτικά των Χανίων, σε υψόμετρο 450μ. και έχει σήμερα 180 περίπου κατοίκους. Το χωριό είναι κτισμένο σ’ ένα εξαιρετικά όμορφο τοπίο με πολλά νερά και άφθονο πράσινο, κυρίως από καστανιές.

Στην κοινότητα Στροβλών υπάγονται οι οικισμοί Αλιγοί, Μυλωνές και Καλόγερος. Ο συνολικός πληθυσμός της κοινότητας ανέρχεται σε 250 περίπου κατοίκους.

Οι κάτοικοι της περιοχής ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Τα σπουδαιότερα προϊόντα τους είναι το λάδι, το κρασί, τα σταφύλια, τα κάστανα, το κρέας και το τυρί.

Το χωριό λέγεται ότι πήρε τ’ όνομά του από τους στροβίλους που σχηματίζουν εδώ τα ρεύματα και ο αέρας που πνέει στην περιοχή. Σύμφωνα όμως με μια άλλη εκδοχή τα παλιά χρόνια υπήρχαν εδώ πολλοί στρόβιλοι, που μ’ αυτούς έβγαζαν το λάδι από τις ελιές. Απ’ αυτούς τους στροβίλους λοιπόν λέγεται ότι προήλθε η ονομασία του χωριού.

Το χωριό αναφέρεται από το Barozzi και το Basilicata, ενώ ο «Καστροφύλακας» το αναφέρει ως Strovlies με 119 κατοίκους. Πρέπει να κατοικήθηκε για πρώτη φορά κατά τη βυζαντινή εποχή.

Τον καιρό της Τουρκοκρατίας οι Στροβλές κατοικήθηκαν από Τούρκους και εδώ δημιουργήθηκαν πολλοί τούρκικοι συνοικισμοί που σήμερα έχουν διαλυθεί, υπήρχαν μάλιστα και τούρκικοι μινκρέδες.

Ο μόνος απ’ τους συνοικισμούς που υπάρχει σήμερα είναι οι Αλιγοί. Η Τούρκοι που έμεναν εδώ λέγεται ότι ήταν πολύ αιμοβόροι, καταπίεζαν τους κατοίκους και άρπαζαν τις περιουσίες τους. Μερικοί απ’ αυτούς ήταν οι Φούσκηδες, οι Σελίμηδες και οι Μουρατομεχμέτηδες. Επίσης στις Πάνω Στροβλές υπήρχε ένα τούρκικο αστυνομικό τμήμα με φυλακές και στα γύρω υψώματα υπήρχαν τούρκικα φυλάκια. Υπήρχαν ακόμα εδώ και τα λεγόμενα μετερίζια (λιθόκτιστοι τοίχοι με πολεμίστρες), που προστάτευαν τους Τούρκους από τις επιδρομές των επαναστατών. Αναφέρεται ότι πολλές φορές είχαν γίνει μάχες των Τούρκων με τους κατοίκους της περιοχής, καθώς και με ομάδες Γραμβουσιανών, που κατά καιρούς έτρεχαν σε βοήθεια των Χριστιανών των Στροβλών,

Κάποτε, τον καιρό της Τουρκοκρατίας, λέγεται ότι επικράτησαν στο χωριό πολλοί γενίτσαροι, που δυνάστευσαν τους χωρικούς κι έτσι οι περισσότεροι απ’ αυτούς τούρκεψαν. Σύμφωνα με την παράδοση στο χωριό έμεινε μια μόνο χριστιανική οικογένεια, οι Βάκηδες.

Ένα γεγονός ενδεικτικό της βαρβαρότητας των Τούρκων, που διηγούνται οι κάτοικοι της περιοχής, είναι το εξής: Λένε λοιπόν ότι κάποια σκοτεινή νύκτα μπήκε κρυφά στο χωριό μια τούρκικη περίπολος από το Σάσαλο. Στη θέση Πόρος συνάντησαν ένα 18χρονο αγόρι που έβοσκε τα πρόβατα της οικογένειάς του και λεγόταν Γιάννης Ηλιάκης. Τότε οι Τούρκοι χωρίς οίκτο άρχισαν να βασανίζουν το παιδί, το ακρωτηρία σαν και στο τέλος το έσφαξαν. Λέγεται μάλιστα πως τ’ αυτιά του Γιάννη τα πήγαν σ’ ένα Τούρκο στα Σελιά, που πριν από λίγες μέρες οι Χριστιανοί του είχαν σκοτώσει το γιο.

Στη μεγάλη γερμανική επίθεση κατά της Κρήτης οι κάτοικοι των Στροβλών έτρεξαν στο κάλεσμα της πατρίδας τους και πολέμησαν με ηρωισμό. Πολλοί απ’ αυτούς πήραν μέρος στη μάχη που έγινε στα Πλακάλωνα με τους Γερμανούς αλεξιπτωτιστές στην οποία νεκρός ήταν ο Βαβουλές Δημήτριος και τραυματίας ο Ηλιάκης Ηλίας. Επίσης οι κάτοικοι πήραν μέρος στη σημαντική μάχη των Φλωρίων Καντάνου. Για τη δράση του χωριού οι Γερμανοί συνέλαβαν πολλούς πατριώτες και τους βασάνιζαν να ομολογήσουν ότι γνώριζαν για την Αντίσταση. Παρόλα αυτά όμως κανένας τους δεν ομολόγησε.

Η πρώτη φαμίλια που εγκαταστάθηκε εδώ ήταν οι Βακάκηδες, που λένε ότι ήλθαν από το Βυζάντιο. Μετά ήλθαν οι Λιμπινάκηδες, οι Βαθουλέδεο ή Ηλιάκηδες, οι Πρασιανι. ληδεο, οι Σημαντηράκηδες, οι Παπαδογιωργάκηδες και οι Αρτεμάκηδες.

Οι συνοικισμοί «καλόγερος» και «Αγία Ειρήνη» είναι Ενετικής προελεύσεως με παλαιά κτίσματα. Υπάρχουν οι ναοί Τίμιος Σταυρός, Άγιος Γεώργιος Καλογέρου, Μιχαήλ Αρχάγγελος, Καμηλιανά. Αυτοί οι ναοί τοποθετούνται πριν από τον 140 αι. και αυτό από τις Αγιογραφίες που υπάρχουν.

Επίσης στο χωριό υπάρχουν οι καινούργιες εκκλησίες του Προφήτη Ηλία, του Αγίου Πνεύματος, του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Τίτου, της Ζωοδόχου Πηγής, της Μεταμορφώσεως του Χριστού, του Αγίου Δημητρίου, του Αγίου Μάμα και η μητρόπολη Άγιος Παντελεήμονας.

Επίσης κοντά στο ναό του Αγίου Πνεύματος βρίσκεται ένας άλλος ερειπωμένος ναός, η Αγία Ειρήνη. Η τοποθεσία αυτή φαίνεται ότι παλιότερα ήταν κατοικημένη γιατί εκτός από την εκκλησία υπάρχουν και ερείπια σπιτιών. Σήμερα είναι ένας όμορφος βοσκότοπος που ονομάζεται Αγία Ειρήνη.

Στις Στροβλές και τους κοντινούς συνοικισμούς υπάρχουν τρεις βυζαντινές εκκλησίες, που λέγεται ότι κτίστηκαν από τρία αδέλφια, το Σταύρο, το Μιχάλη και το Γεώργιο. Ο Σταύρος εγκαταστάθηκε στις Στροβλές; και έκτισε τον Τίμιο Σταυρό, που προαναφέραμε, ο Μιχάλης εγκαταστάθηκε στα Καμηλιανά και έκτισε τον Μιχαήλ Αρχάγγελο και ο Γεώργιος στο συνοικισμό Καλογέρου, όπου έκτισε τον Άγιο Γεώργιο.

*Στοιχεία από 15ετή έρευνα, 1980-1995.