Oικισμός της επαρχίας Ρεθύμνης, xτισμένος σε υψόμetro 350 μ. Υπάγεται στην κοινότητα Αρμενων και βρίσκεται σε απόσταση 2 χλμ. βόρεια απ’αυτήν. Σήμερα ζουν στο Σωματά 116 κάτοικοι.
Υπάρχουν δυο εκδοχές σχετικά με την προέλευση της ονομασίας του. Σύμφωνα με την πρώτη, που είναι και η πιθανότερη, ο οικισμός ονομάστηκε έτσι από το επίθετο στρατηγού του Νικηφόρου Φωκά, που λεγόταν Σωματάς, και που πέθανε σ’ αυτόν τον οικισμό. Η δεύτερη εκδοχή συνδέει το τοπωνύμιο με την παλιά εκκλησία των Ασωμάτων, που βρίσκεται στην τοποθεσία Πλατάνια, ανατολικά του Σωματά. Ο οικισμός υπάρχει επομένως κατά τη δεύτερη βυζαντινή περίοδο. Τα χρόνια της Τουρκοκρατίας κατοικήθηκε από Τούρκους αγάδες. Με την ανταλλαγή των πληθυσμών, ήρθαν στον οικισμό και πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία.
Οι παλιότερες οικογένειες του Σωματά είναι οι Πετράκηδες από το Ροδάκινο
Αγίου Βασιλείου και οι Χατζησπύρηδες, οι Σταυρουλάκηδες και οι Κοντογιάννηδες από τη Μικρά Ασία.
Εκτός από την εκκλησία Μιχαήλ Αρχάγγελος οι Ασώματοι, υπάρχουν ανατολικά του Σωματά, στην τοποθεσία Πλατάνια, τα ερημοκκλήσια Αγία Παρασκευή και Άγιος Παντελεήμονας και στην τοποθεσία Λιβάδι, η εκκλησία της Παναγίας Ζωοδόχου Πηγής, που κάποτε ήταν κοινόβιο μοναστήρι. Μέσα στον οικισμό βρίσκεται τέλος η παλιά εκκλησία Άγιος Γεώργιος, που είναι ο προστάτης του οικισμού. Υπάρχει επίσης και η εκκλησία του Αγίου Ευστρατίου.
*Στοιχεία από 15ετή έρευνα 1980-1995.
Φωτογραφία: rethnea.gr