Σκίνες, Χανιά

Χωριό και κοινότητα της επαρχίας Κυδωνίας. Βρίσκεται σε υψόμετρο 110μ., σε απόσταση 15χλμ. νοτιοδυτικά των Χανίων και έχει πληθυσμό 900 κατοίκους. Η ποικιλία της φύσης, τα καταπράσινα όλο το χρόνο βουνά με τους ελαιώνες και τα αμπέλια, συνθέτουν ένα ειδυλλιακό και ήρεμο τοπίο.

Το χωριό μαζί με το Φουρνέ, τον Αλικιανό και τον Βατόλακο είναι τα κυριότερα πορτοκαλοχώρια της Κρήτης. Τουρίστες αλλά και γυροχωρίτες φθάνουν στο Σκινέ κάθε χρόνο να παρακολουθήσουν τη γιορτή του πορτοκαλιού. Γίνονται αγώνες, χοροί, εκθέσεις με πορτοκαλόγλυκα και προσφέρονται γαργαριστές λιχουδιές με γλυκά ποτά και φρέσκους χυμούς. Στη μεγάλη πλατεία του χωριού, η Γιορτή του Πορτοκαλιού διοργανώνεται με λαμπρή επιτυχία από το τυπικό τμήμα της Περιηγητικής Λέσχης από το 1961.

Στην κοινότητα ανήκουν οι οικισμοί: η Μεσοκεφάλα με 120 κατοίκους και το Χλιαρό με 35 κατοίκους.

Η ονομασία του χωριού οφείλεται στα πολλά οχίνα που υπάρχουν στην περιοχή. Η γραφή λοιπόν του χωριού είναι με γιώτα (ι). Ο Barozzi, ο Basilicata και ο «Καστροφύλακας» το αναφέρουν ως Schinea με 164 κατοίκους το 1583. Στο Σκινέ υπάρχει και η τοποθεσία Σκιναβρές.

Το χωριό πρωτοεμφανίστηκε κατά τη βυζαντινή εποχή, αλλά από αρχαιολογικά ευρήματα στις τοποθεσίες Αγίου Αντωνίου και Λαγγός υπολογίζεται ότι υπήρχαν παλιότεροι οικισμοί μινωικής εποχής. Στον οικισμό Μεσοκεφάλα βρέθηκε τάφος με αγγεία και οστά.

Οι κάτοικοι είναι γνήσιοι Κρητικοί άποικοι από τα γύρω μέρη. Παλιότερες οικογένειες είναι οι Δερμιτζάκηδες, Τσιράκηδες, Ζαχαράκηδες, Δρουμπάκηδες, Κασελάκηδες, Κουλουρίδηδες, Τζεκάκηδες ,Μπολάνηδες, Παντελάκηδες, Καστρινάκηδες, Δασκαλάκηδες, Μπατσαρίσηδες και Τζωρτζάκηδες.

Επί Τουρκοκρατίας το χωριό κατοικήθηκε από πολλούς Τούρκους λόγω της ευφορίας του κάμπου. Οι κάτοικοι διηγούνται ότι την περίοδο εκείνη για να διασκεδάσει ο Τούρκος αγάς, έβαζε τις κοπέλες του χωριού να χορεύουν μπροστά στους Τούρκους ημίγυμνες. Ο καπετάνιος Νικολούδης από το χωριό αποφάσισε να τιμωρήσει τους Τούρκους. Ένα βράδυ ντύθηκε γυναίκα και μπήκε κρυφά στον οντά για να σκοτώσει τους Τούρκους, αφού πρώτα ειδοποίησε τις κοπέλες να πέσουν μπρούμυτα κάτω. Έτσι εκείνος θα σκότωνε μόνο τους όρθιους. Πράγματι το σχέδιό του πέτυχε και σκότωσε 13 Τούρκους.

Το βέβαιο είναι ότι στην περιοχή κατοικούσαν διάφοροι Τούρκοι προύχοντες, οι οποίοι εξουσίαζαν τα εύφορα μετόχια, που έφεραν το όνομά τους. Με την ανταλλαγή των πληθυσμών όλα αυτά πουλήθηκαν σε χαμηλή τιμή στους Χριστιανούς.

Κατά τη Γερμανική Κατοχή το χωριό πέρασε πολλά. Την 1η Αυγούστου 1941 κάηκε τελείως από τους Γερμανούς, πιάστηκαν δε και εκτελέστηκαν 40 κάτοικοι Την 7η Αυγούστου ανατινάχθηκαν με δυναμίτιδα τα ερείπια, που είχαν μείνει, πιάστηκαν τα γυναικόπαιδα, εξορίστηκαν σ’ άλλα μέρη της Κρήτης, οι άνδρες επικυρήχθηκαν και η κοινότητα ορίστηκε γερμανική ιδιοκτησία. Το Μάρτιο του 1943 τουφεκίστηκαν άλλοι 40 κάτοικοι και τον Ιανουάριο του 1945 με κοινή επίθεση Γερμανών και Ιταλών λεηλατήθηκε ότι είχε απομείνει.

Σ’ ένα άτεχνο, φλύαρο, απλό στιχούργημα, που όμως δείχνει τον ηρωισμό κα ι το μεγαλείο μιας μόνης και μοναδικής στιγμής από τη γιγαντομαχία του Κρητικού λαού ενάντια στη χιτλερική βαρβαρότητα, ιστόρησε κάποιος άγνωστος στιχουργός τα γεγονότα της εποχής.

«Πουλιά μην κελαϊδnσετε, λουλούδία μαραθείτε

τα πάθη απού τράβηξαν με δάκρυα θυμnθείτε.

Μηνείχεν έρθει Κυριακή, μην είχεν έρθει Τρίτn

που σαν κοράκια πέσανε οι Γερμανοί στην Kρήτn.

Πρώτn τ’ Aυγoύστoυ ήτovε εις τα Σαραvταέvα

που μοιρολόγια άκουσα εις το Σκινέ θλιμένα.

Μαύρε ςμανάδε ςήτovε, με μαύρα δάκρυα κλαίγαν

άγρια εφωνιάζανε και τα δεvτρά μαραίναν.

Εις του Κερίτn τn μεριά, στoυ ποταμού τn γύρα

Εκατοxτώ τσοί έθαψε n για τιμn n σπείρα.

Με προδοσίες και πιβουλιές τσοί πιάσανε τnv ύxτα

Ταvάθεμα μ’ ας έχουνε όποιος και θέλα σήτα.

Και ο προδότnς ήτovα μια σκρόφα, κάποια πόρνη

θα έλεγα και τόvoμα μα δεν μπορώ, λερώνει.

Εκεινηνά τσοί πρόδωκε, n γιάτιμ’ n κακούργα

σαν τo πεσκέσι τσοί στειλε στo χάρο n πανούργα.

Αβίζερνε στσoί φίλους τσn εις τo Σκινέ να μπούνε

να πιάσουνε τσοί Σκινιανούς και να τσοί γδικηθούνε.

Και μιαν ομάδα πήγαινε στoυ Kαπετάν Μπολάνη

να τov συλλάβεlν ήθελε μαυτού του βαροφάνει.

Άρπαξε τo vτουφέκι vτoυ γιατ’ ήταv αvτρειωμέvος

σαν το θεριό βρυχήθηκε περίσσια μανιασμένος.

Εις τnv ταράτσ’ ανέβηκε, στo πάνω σκαλοπάτι

μέσα στo δεφτερό λεφτο τσέκαμ’ ένα δεμάτι.

Όσοι μπροκάμαν φύγανε με φόβο τσακισμέvοι

Γαήραν στoν καταυλισμό περίσσια vτροπιασμέvοι.

Εκείνος που το σύvταξε ετούτο το τραγούδι

n μοίρα τov εκυνηγά και βάσανα τoυ δούδει.

Πολυβολιές τov ρίξανε στoν Ομαλό, στo Ρυάκι

Θάγμα ‘ναι πως εγλύτωσε ο Γιώργης ο Φυτράκnς.

Τρεις χρόνους εκοιμούvτοvε στα δάση και στσoίσπήλιους

Γιατί ποτέ τσοί Γερμανούς δε τσοί θελε για φίλους.

Κήλεγε να πεινάσουμε και να ξυποληθούμε

παρά γερμανικό ψωμί στα χέρια μας να δούμε.

Παιδιά μου, Kρnτικόπoυλα, τov ποιητή τιμάμε

αληθινό το σύvταξε και να τo τραγουδάτε…»

Στη θέση Πέντε ελιές οι παλιοί λένε ότι ήταν θα μένει μια γουρούνα με πέντε χρυσά γουρουνάκια. Η ονομασία της περιοχής οφείλεται στα πέντε μόνο δένδρα που υπήρχαν εκεί. Στο χωριό υπάρχει μια ρεματιά, που λέγεται Φαράγγι και έχει πολλές πηγές με κρυστάλλινα νερά.

Στο Σκινέ υπάρχουν ερείπια πύργων, στους οποίους ζούσαν Τούρκοι. Η εκκλησία Προφήτης Ηλίας είναι κτισμένη δίπλα σε ένα τέτοιο πύργο. Για να την κτίσουν γκρέμισαν το μισό πύργο, ενώ το άλλο μισό το άφησαν άθικτο.

Στη θέση που είναι κτισμένη η εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης ένας αγάς πήγε να κτίσει ένα πηγάδι στα ερείπια παλιάς εκκλησίας, μα το πηγάδι γκρεμιζότανε. Όταν του είπαν οι Έλληνες ότι σε κείνο το σημείο ήταν η εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης φοβήθηκε και έκτισε το εκκλησάκι Μετά την αποχώρηση των Τούρκων η εκκλησία ξαναγκρεμίστηκε. Κάποιος Έλληνας, που πήγε να κτίσει το σπίτι του, παρόλο που του είπαν ότι εκεί ήταν τα ερείπια της εκκλησίας, επέμενε, ώσπου στο τέλος έπεσε ο τοίχος και τον σκότωσε.

Η εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα είναι και καινούρια και κτίστηκε πλάι στην παλιά με τοιχογραφίες. Η παλιά κατεδαφίστηκε το 1965. Η εκκλησία γιορτάζει στις 6 Αυγούστου.

Ο Άγιος Αντώνιος είναι ερημοκλήσι που δεν ανακαινίστηκε.

Η Αγία Αικατερίνη πολύ παλιά εκκλησία, από την εποχή της Τουρκοκρατίας, έχει ανακαινισθεί. Ο Προφήτης Ηλίας και ο Άγιος Στυλιανός είναι καινούριες εκκλησίες.

*Στοιχεία από 15ετή έρευνα, 1980-1995.