Μενού Κλείσιμο

Σελλιά Αγ.Βασιλείου

Χωριό της επαρχίας Αγίου Βασιλείου του νομού Ρεθύμνης που είναι κτισμένο σε υψόμ. 280 μ. Απέχει 33 χμ. από το Ρέθυμνο και έχει 600 κατοίκους. Βρίσκεται σε θαυμάσια θέση με θέα προς το Λιβυκό πέλαγος στη νότια πλευρά της Κορφής Ξύλης. Στην κοινότητα του χωριού υπάγεται και ο οικισμός Πλακιάς.

Τα Σελλιά ήταν Δήμος πριν το 1925 με την ονομασία Δήμος Φοίνικα. Εκείνη την εποχή υπήρχε πολιτιστικός σύλλογος με την ονομασία «Φοίνικας» ο οποίος διαλύθηκε και επαναλειτούργησε τα τελευταία χρόνια. Σήμερα λειτουργεί και μια πλούσια βιβλιοθήκη σε υλικό.

Το χωριό ονομάστηκε Σελλιά γιατί είναι κτισμένο πάνω σε δύο φυσικούς αυχένες βουνού (σελλιά= αυχένες).

Το χωριό πρωτοεμφανίστηκε πριν από 800 χρόνια όταν ενώθηκαν οι οικισμοί Καντόνια για να προστατευτούν από τις επιδρομές των κουρσάρων. Οι κάτοικοι του είναι Κρητικοί. Παλιότερες οικογένειες είναι οι Ζουρμπάκηδες, οι Κουρμούληδες, οι Γυπαράκηδες, οι Δρυμάκηδες, οι Μακρήδες, οι Ξηρουδάκηδες και οι Σαββόπουλοι. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία, την κτηνοτροφία, την αλιεία, το εμπόριο και τον τουρισμό.

Το χωριό δεν κατακτήθηκε ποτέ από τους Τούρκους ούτε και κάηκε. Το 1866 ο Ρεσίτ Πασάς επεχείρησε να το κάψει ερχόμενος από τα Σφακιά με 10.000 στρατιώτες. Νικήθηκε όμως από τους κατοίκους στη θέση Χαρουπίδια. Ο ίδιος ο Ρεσίτ τραυματίστηκε θανάσιμα – αργότερα πέθανε στο Ηράκλειο – και σκοτώθηκε το άλογο του. Υπάρχει και σχετικό τραγούδι για τη μάχη αυτή.

Το 1896 έγινε και άλλη μάχη στη θέση Κάμπος κατά την οποία πιάστηκαν αιχμάλωτοι αρκετοί Τούρκοι, τους οποίους γκρέμισαν από την Πλαγιά Αρκαλές. Το ότι το χωριό ποτέ δεν υπέκυψε στους Τούρκους οφείλεται στην οργάνωση εθελοντικής ομάδας αγωνιστών με επικεφαλής το Σαββόπουλο που είχε και δική της σημαία. Η ομάδα αυτή, γνωστή ως Σελλιανό μπαϊράκι, έκανε συσκέψεις με τους κατοίκους των γύρω χωριών για να πάρουν αποφάσεις σχετικά με την αντιμετώπιση των κατακτητών.

Οι Γερμανοί είχαν ένα φυλάκιο στο χωριό και ένα άλλο στη νοτιοδυτική πλευρά του Πλακιά, στη θέση Σταυρί. Καθημερινά φοβέριζαν τους κατοίκους με συλλήψεις και με τις μεταφορές των πατριωτών στο στρατόπεδο Πηγής Ρεθύμνης. Επιτακτικά συγκέντρωναν όλες τις σοδειές των κατοίκων. Πολλοί από τους χωριανούς που αντιστεκόταν στους κατακτητές μεταφερόταν στις φυλακές Αγιας Χανίων και βασανίζονταν απάνθρωπα. Στις φυλακές αυτές πέθανε μετά από σκληρά βασανιστήρια χωρίς να προδώσει ο βοσκός Αντώνιος Γουμενάκης που φύλαγε τους συμμάχους από την καταδίωξη των Γερμανών. Επίσης στις 12 Ιουνίου του 1941 εκτελέστηκαν ο Φουρναρά-κης Χαρίδημος, ο Μαθιουδάκης Ευστράτιος και ο Παπαδάκης Εμμανουήλ μετά από προδοσία στους Γερμανούς από τον ίδιο τον πρόεδρο του χωριού.

Στα Σελλιά υπάρχουν πάρα πολλές εκκλησίες, γύρω στις 15. που ανάγονται όλες στη βυζαντινή περίοδο. Μια από αυτές, η σπουδαιότερη, είναι του Αγίου Φωτίου που κτίστηκε την εποχή του Νικηφόρου Φωκά. Η εκκλησία βρίσκεται στα ανατολικά του χωριού. Είχε πάρα πολλές τοιχογραφίες που δυστυχώς έχουν καταστραφεί. Τα τελευταία χρόνια επισκευάστηκε.

Στο χωριό υπάρχει ηρώο. καθώς και προτομές των καθηγητών του πανεπιστημίου Αθηνών Χρήστου Μακρή και Γεωργίου Κουρμούτη που κατάγονταν από εδώ.

Το φαράγγι του Κοτσυφού αποτελεί την είσοδο προς τα Σελλιά. Ονομάστηκε έτσι γιατί τα κοτσύφια έκαναν τις φωλιές τους μέσα στα βράχια. Το φαράγγι αυτό είναι συνέχεια της κορυφής του όρους Κρυονερίτης. Σ’ αυτό εδώ το βουνό και στην εκκλησία του Αγίου Πνεύματος, δόθηκε η τελευταία μάχη με τους Τούρκους το 1897.

1. Κάθε πρωί με το δροσιά, ανοίγει το λουλούδι αφουγκραστήτε μου να πω το Σελλιανό τραγούδι.

2. Τραγούδι να το μάθετε, τραγούδι να κατέτε και στα χαροκοπήματα σε άντρες να το λέτε.

3. Ο ξακουστός Ρεσίτ Πασάς, πόλεμο ορδινιάζει έφυγεν απού τα Σφακιά και τα Σελλιά λογιάζει.

4. Φτάνει στο Φραγκοκάστελο κι εκειά θενα δειπνήσει και το πρωί να σηκωθεί για μας να ξεκινήσει.

5. Εις το νερό τ’ Αγ’ Αντωνίου εκάτσασι να φάσι. τ’ ασκέρι του διώριγε. ίντα λογής να πάσι.

6. Στη Σούδα απός περάσασι εδιάβασε φερμάνι κι ένα ντελέλη έβγαλε στ ασκέρι αναθιβάνει.

7. Θωρείτε κείνο ντο ντεπέ, ούλοι θε ν’ ανεβούμε και εκειά γιουρούσι θα γενή και στο χωριό θα μπούμε

8. Χασάν Αγά του Τσεπελή ομπρός το μπαϊράκι και με γιουρούσι αδύνατο να πιάσης το σοκάκι

9. Οι Σελλιανοί σανε εκατό κι οι Τούρκοι οκτώ χιλιάδες σαν οντεβρέχει το νερό εβρέχασιν οι μπάλες

10. Ο πρώτος απ’ τσοι Σελλιανούς ο καπετάν Μανόλης σχέδιο κάνει όμορφο να μαζωχτούνε ούλοι.

11. Γύρω τριγύρω στο χωριό στο νότο να κρατούσι ούλοι μας να ποθάνωμε μα στο χωργιό μη μπούσι.

12. Και με την ώρα ήρθασι και οι Ροδακινιώτες μαζ’ ήρθα και τση Κάνεβος και οι γ’ Αηγιαννιώτες.

13. Ήρθασι και οι Μαργιανοί, Λευκογιανοί. Γιαννώτες ήρθασι κι Ασωμαθιανοί και Μυρθιανοί παιχνιώτες

14. Οι γιαντρειωμένοι των Σφακιών προφράξασι στη μάχη οι πλειά πολλοί των ήσανε από το Καλλικράτη.

15. Ο Κορωναίος έφταξε μα ήταν αργά το βράδυ κι εμπήκενε στον πόλεμο απού καμίνι βράζει.

16. Εσπάσανε την Τουρκιά παν όθεν τα Κεφάλια κι εις τα Τσιγγουνιά φτάνουνε τ’ άξια παλληκάρια

17. Και όντεν έφταν ο Ρεσίτ στο Ματατόπι Σκάλα ο Κορωναίος τούμπεψε χαιρετισμό μια μπάλα.

18. Και όντεν εκαβαλίκευγ ο Ρεσίτ Πασάς στη σέλα οι Σελλιανοί του παίξασι μια μπάλα στη μασέλα.

19. Φεύγουσι οι Τούρκοι απ τα Σελλιά και πάσι στ Λευκόγεια δε βρίχνουσι Λευκωγειανούς επιάσασι τα όρια.

20. Βρίχνουν τσι πόρτες ανοιχτές και τα οταμνιά γεμάτα κι ήπιασι νε το νερό γιατ’ ήταν απ’ τη στράτα.

21. Ο Ρεσίτης και στον Πρέβελη δεν έκαμε χατήρι κι όντεν επέρνα τόκαψε το κάτω Μοναστήρι.

22. Γουεμνικά κελαρικά ούλα τ’ αμπάρια κάψα καρποί και λάδια τρέξασι και στον γιαλό εφτάξαν.

23. Έφυγεν απ’ τον Πρέβελη στην Δρύμισκο πηγαίνουν καίνε τα γυρωχωριούλα στον Αρδακτο διαβαίνουν.

24. Κι από τη Σκάλα ο Τσάκωνας με το στρατό προβέρνει θωρεί και το Ρεσίτ Πασά τ’ ασκέρια του να σέρνει.

25. Φωνάζει του ήντα τόκαμε του Μισιργιού τασκέρι πολλοί του σκοτωθήκανε μα πλειαν’ οι λαβωμένοι.

26. Εφάγασι σε οι Σελλιανοί οι πολυαντρειωμένοι γιατί Τ’ ασκέρι σου και συ είστε καταραμένοι.

27. Δυό μπάλες απού τσι βαστάς, καλά σαι λαβωμένος έφυγες από τα Σελλιά κι είσαι μασκαρεμένος

28. Δύο μπάλες απού τσι βαστάς εκειά σου τσι φύτεψαν εκειά χάσες τ’ ασκέρια σου εκειά σε σακάτεψαν.

29. Πούναι ο Σεΐνης ο Ντελής πούναι και δε γροικάται, απούκοβγε και φώναζε Ρωμιούς πως δε φοβάται.

30. Εις τα Σελλιάν’ επιάστηκε και εκειά τόνε βαστούσι

κι ούλη η Τουρκιά να σηκωθεί μπλιο δεν θα τονε βρούσι.

31. Εμάζωξε τ’ ασκέριν του φεύγει για το Τυμπάκι κι έτρεχεν απού τα χείλια ντου κατάπρικιο φαρμάκι

32. Εις το Τυμπάκιν έφταξε κι εκεί δα τσαντιρώνει κλαίει τα παλικάρια ντου με πράμα σε μερώνει.

*Στοιχεία από 15ετή έρευνα 1980-1995.