Οικισμός της κοινότητας Στύλου της επαρχίας Αποκορώνου. Βρίσκεται σε υψόμετρο 390μ. και κατοικείται από 80 άτομα. Απέχει από τα Χανιά 23χλμ. και βρίσκεται στην κεντρική αρτηρία Χανίων – Ρεθύμνου, με διακλάδωση στο Νιο Χωριό. Οι κάτοικοι φημίζονται για τη φιλοξενία τους.
Το όνομα Σαμωνάς είναι προελληνικό, της ίδιας ρίζας με το Σάμιτος, Σαμώνιον. Αναφέρεται από το Basilicata σαν Samona.
Τελευταία διαπιστώθηκε η ύπαρξη νεολιθικών οικισμών. Το 1962 βρέθηκαν δυο χάλκινοι διπλοί πέλεκεις της υστερομινωικής 111 περιόδου, καθώς και υστερομινωικά ερείπια.
Στη θέση Κυλίντρα, όπου υπήρχε μυκηναϊκή ακρόπολη, ο Στ. Αλεξίου διαπίστωσε την ύπαρξη μινωικού οικισμού, που εγκαταλείφτηκε αργότερα. Βρέθηκαν λίθοι νεοανακτορικής περιόδου.
Επίσης γίνονται έρευνες τα τελευταία χρόνια από την Αρχαιολόγο δόκτορα Αθανασία Κάντα και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Δυτικής Κρήτης. Στις ορεινές και άγονες εκτάσεις του Σαμωνά εντοπίζονται και ανασκάπτονται τα τελευταία χρόνια κτίσματα της υστερομινωϊκής περιόδου, σκορπισμένα σε αρκετά μεγάλη έκταση. Οι κατασκευές συνήθως είναι απλές αγροικίες, που παρουσιάζουν αρκετές αναλογίες με τα μεταγενέστερα σπίτια των χωριών του Αποκόρωνα, γεγονός του αποδείχνει τη συνέχεια της κατοίκησης του τόπου αλλά και τον αργό ρυθμό εξέλιξης των απομονωμένων περιοχών. Τελευταία στο χώρο του Σαμωνά εντοπίστηκε η ύπαρξη ανακτορικού κτίσματος, το οποίο πρόκειται να εξερευνηθεί και ελπίζεται ότι θα δώσει σημαντικά στοιχεία. Η μελέτη του χώρου του Σαμωνά παρουσιάζει αρκετό ενδιαφέρον γιατί, εκτός από τα άλλα μας δίδει τη δυνατότητα να γνωρίσουμε πέρα από τα πολυτελή κέντρα του Μινωϊκού Πολιτισμού της Ανατολικής Κρήτης, τις συνθήκες ζωής των απλών ανθρώπων της υπαίθρου, οι οποίες και τελικά επιβίωσαν σαν ζωντανές μορφές μέσα από τους αιώνες, όταν τα μεγάλα κέντρα είχαν καταστραφεί και ο Πολιτισμός της Κρήτης γνώριζε νέες μορφές. Θα πρέπει στο σημείο αυτό να σημειώσουμε την άποψη ξένου σοφού, καλού γνώστη της αρχαίας και σύγχρονης Κρήτης, ότι οι αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν στο νησί μεταπολεμικά, ήταν πολύ μεγαλύτερες παρά ότι από τα Μινωϊκά χρόνια μέχρι τότε.
*Στοιχεία από 15ετή έρευνα, 1980-1995.