Σαχτούρια Αγ.Βασιλείου

Τα Σαχτούρια είναι χωριό της επαρχίας Αγίου Βασιλείου. Απεχε 48χλ νοτιοανατολικά του Ρεθύμνου. Βρίσκεται σε υψόμ. 548 μ. στους πρόποδες της Βουβάλας και έχει 320 κατοίκους. Αποτελείται από τα Πάνω Σταχτούρια και Κάτω Σταχτούρια.

Το όνομα του το πήρε από το ναύαρχο Σαχτούρη. Αυτός αφού κατάστρεψε τα τούρκικα καράβια κατέφυγε και κρυβόταν στην περιοχή αυτή.

Το χωριό δεν είναι πολύ παλιό. Είναι κτισμένο από τους κατοίκους των καμένων χωριών Άγιο Βλάση, Κατσομάτη, Άγιο Στέφανο και Αρκολιανά. Εκτός από τους δύο οικισμούς Άνω και Κάτω Σαχτούρια δεν υπάρχουν άλλα μετόχια.

Παλαιότερες οικογένειες είναι οι Ρυακιωτάκηδες. οι Ζωγραφάκηδες και οι Αποστολάκηδες.

Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Παράγουν κυρίως λάδι και λίγα δημητριακά.

Στις επιχειρήσεις εναντίον των Τούρκων παίρνουν μέρος Σαχτουριανοί, όπου πλοία ξεφορτώνουν όπλα και πολεμοφόδια στο Πρασονήσικαι Βαρκοτόπι.Το χωριό κάηκε δύο φορές το 1866 την εποχή της Τουρκοκρατίας και το Μάιο του 1944 στην περίοδο της Γερμανικής Κατοχής Λέγεται πως στην παραλία και στην τοποθεσία που λέγεται Μέλισσα, υπάρχει ένα φυσικό λιμανάκι στο οποίο προσορμιζόταν μια συμμαχική τορπιλάκατος που έφερνε τρόφιμα και ιματισμό. Οι κάτοικοι παρελάμβαναν τα εφόδια και τα διένεμαν στους αντιστασιακούς που βρίσκονταν στα βουνά. Αυτή ήταν και η αιτία που πυρπολήθηκε το χωριό. Στις 3 Μαΐου οι Γερμανοί κυκλώνουν το χωριό, μαζεύουν τους κατοίκους στην πλατεία και τους άντρες από 15 χρόνων και πάνω τους φυλακίζουν στο Ρέθυμνο, στο ενετικό φρούριο Φορτέτζα και τα γυναικόπαιδα τα εξορίζουν στα γύρω χωριά του Ρεθύμνου. Τελικά εκτελέστηκαν 22 αγωνιστές πατριώτες από το χωριό. Η Νεοζηλανδική κυβέρνηση τιμά τους Σαχτουριανούς για τη δράση τους δίνοντας τους εύσημα.

Στην περιοχή Κρεμαστό υπάρχει μία τρύπα από την οποία βγαίνει ζεστός αέρας. Επίσης στην περιοχή Μέλισσα ή Άγιος Παύλος υπάρχει το σπήλαιο του Δαίδαλου και του Ίκαρου από το οποίο λέγεται ότι πέταξαν ο Δαίδαλος και ο Ίκαρος. Άλλα σπήλαια είναι του Αγίου Παύλου της Πάριας και του Χοιρόλακου. Άξιο μνείας είναι και το φαράγγι του Αγίου Αντωνίου.

Το χωριό έχει πολλές εκκλησίες. Την Παναγία την Κερά, τον Άγιο Στέφανο, τον Άγιο Ιωάννη, την Αγία Τριάδα, όλες βυζαντινής εποχής, εγκαταλειμμένες, τον Τίμιο Σταυρό, τον Άγιο Γεώργιο, τον Άγιο Ευστράτιο, τον Μιχαήλ Αρχάγγελο, τον Άγιο Αντώνιο, τον Άγιο Μάρκο, τον Άγιο Παύλο, τον Άγιο Γεώργιο, τον Άγιο Δημήτριο, τον Αφέντη Χριστό, τον Άγιο Φανούριο, τον Άγιο Βλάσση, τον Άγιο Κύριλλο και τον Άγιο Νικόλαο.

Η εκκλησία του Αγίου Φανουρίου ανήκει στη Μελαμπιανή εκκλησιαστική ενορία.

*Στοιχεία από 15ετή έρευνα 1980-1995.