Το Ροδωπού είναι χωριό και κοινότητα της επαρχίας Κισάμου. Βρίσκεται στη χερσόνησο Σπάθα, 30χλμ. δυτικά από τα Χανιά και σε υψόμετρο 240μ. Το χωριό κατοικούν 530 περίπου άτομα, που ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Τα αγροτικά προϊόντα της περιοχής είναι το λάδι, το κρασί και διάφορα κτηνοτροφικά.
Στην κοινότητα Pοδωπού υπάγονται και οι οικισμοί Άσπρα Νερά και Αστράτηγος. Υπάρχουν πολλές εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του χωριού. Πολλοί πιστεύουν ότι το χωριό ονομάστηκε έτσι επειδή οι κάτοικοί του ήταν ροδοκόκκινοι. Κι άλλοι πάλι, ότι προέρχεται από τον Άγιο Ροδωπιανό, που η μνήμη του γιορτάζεται στις 12 Μαρτίου.
Οι ιστορικές πηγές βεβαιώνουν ότι το χωριό υπήρχε από την εποχή της Ενετοκρατίας. Αναφέρεται στις ενετικές απογραφές από το Barozzi και το BasiIacata. Ο «Καστροφύλακας» το αναφέρει ως Rodoppu με 510 κατοίκους. Φαίνεται λοιπόν ότι το χωριό Ροδωπού είναι από τα πιο μεγάλα χωριά της επαρχίας Κισάμου. Ο Gerola μάλιστα γράφει ότι είδε σ’ ένα παλιό βενετσιάνικο σπίτι τη χρονολογία MDLXXV (1575).
Υπάρχει και μια τρίτη εκδοχή για την προέλευση του ονόματος του χωριού. Όταν πνίγηκε η Θεά που αναφέρεται στον τόμο, οι ψαράδες έψαχναν για ρόδα. Επειδή η περιοχή ήταν άγονη, δύσκολα μπορούσαν να βρεθούν και ψάχνοντας λέγανε Ρόδα πού. Έτσι προήλθε το Ροδωπού.
Στο χωριό σώζονται ακόμα και σήμερα πολλά ενετικά υπολείμματα, όπως ένα παλιό αρχοντικό που μάλιστα έχει ανακηρυχτεί διατηρητέο. Επίσης, στην πλατεία του χωριού υπάρχουν δυο πηγάδια ενετικής εποχής κι άλλα δυο μεταγενέστερα. Στην πλατεία ακόμα συναντάμε τα ερείπια κάποιου τούρκικου ελαιοτριβείου.
Στη Μάχη της Κρήτης, οι κάτοικοι του Ροδωπού πολέμησαν με ηρωισμό κατά των Γερμανών. Αξιοθαύμαστος για τη δράση του την εποχή εκείνη ήταν ο ιερέας του χωριού Αντώνιος Κνιθάκης του Νικολάου. Ο θαρραλέος αυτός ιερέας φυγάδευσε το υλικό που μετέφεραν οι κουρασμένοι στρατιώτες γυρίζοντας από το Αλβανικό Μέτωπο στην Κρήτη. Χωρίς τη βοήθεια του ιερέα, το υλικό αυτό ίσως να μην έφτανε ποτέ στην Κρήτη.
Σήμερα το χωριό κατοικούν γνήσιοι Κρητικοί και οι παλιότερες οικογένειές του είναι οι Καραντωνάκηδες, Σαραντωλάκηδες, οι Ντουσάκηδες, οι Περουλάκηδες, οι Μελάκηδες, οι Κουκουνάκηδες, οι Μυλωνάκηδες, οι Παπαδάκηδες, οι Πολυχρονίδηδες, οι Βουτσαδάκηδες, οι Πατεράκηδες, οι Ροσμαρήδες, οι Μιχελιουδάκηδες, οι Κνιθάκηδες, οι Γεωργακάκηδες, οι Κλιναντάκηδες, οι Τσερτάκηδες, οι Αρχάκηδες, οι Αγιασμενάκηδες, οι Ναξάκηδες, οι Αναγνωστάκηδες, οι Αγγελάκηδες, οι Φραγγιουδάκηδες, οι Μαναράκηδες, οι Σουβλάκηδες και οι Λυβιάκηδες.
Από το χωριό Ροδωπού κατάγεται και ο Νικόλαος Κνιθάκης του Γεωργίου, που υπήρξε οπλαρχηγός και έδρασε στην επαρχία Κισάμου από το 1896 ως το 1904. Στη θέση Μένιες, κοντά στο χωριό, υπήρξε κάποιος αρχαίος οικισμός με το όνομα Δίκτυννα. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι δεν πρόκειται για κάποια αρχαία πόλη. Εκεί βρισκόταν το αρχαίο Δικτύνναιον ιερό, που μερικά ερείπιά του σώζονται και σήμερα. Ο ναός ήταν αφιερωμένος στη Δίκτυννα Βριτόμαρτιν, που ταυτίζεται με την Αρτέμιδα και λατρευόταν κυρίως στη Δυτική Κρήτη. Ο μύθος λέει ότι κάποτε ο Μίνωας κυνηγούσε αυτή τη θεά. Εκείνη όμως φοβισμένη έπεσε στη θάλασσα και πνίγηκε. Αργότερα, βρέθηκε από ψαράδες που την έπιασαν στα δίχτυα τους, γι’ αυτό και η περιοχή πήρε τ’ όνομά της.
Στην τοποθεσία που πιστεύεται ότι βρισκόταν ο αρχαίος οικισμός, στην ανατολική ακτή του ακρωτηρίου Σπάθα, όπου σχηματίζεται ένας πολύ όμορφος όρμος, έχουν βρεθεί πολλά αρχαιολογικά ευρήματα. Επίσης, σώζεται ακόμα ένα μέρος του πλακόστρωτου δρόμου που ένωνε την Πολυρρήνια με το Δικτύνναιο ιερό. Έχει σωθεί μάλιστα μια ρωμαϊκή στήλη, που αναφέρει με λατινική γραφή, επί πο ίου αυτοκράτορα κατασκευάστηκε ο δρόμος, πόσο μακρύς ήταν κι ότι έγινε με έξοδα του Δικτύνναιου ιερού.
Η χρονολογία που διακρίνουμε στη στήλη είναι το 152μ.Χ. ή το 192μ.Χ. Ο οικισμός πρέπει να αναπτύχθηκε κατά τη ρωμαϊκή εποχή, και τα περισσότερα αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής ανήκουν σ’ αυτή την περίοδο. Βρισκόταν σ’ ένα φυσικό λιμάνι, έναν όρμο που σήμερα ονομάζεται Καντζιλιέρης ή Άγιος Γεώργιος Μενιές. Τα μετάπειτα χρόνια ο οικισμός και ο ναός καταστράφηκαν από τους πειρατές. Η λαϊκή παράδοση έχει πλάσει πολλούς θρύλους γι’ αυτήν την περιοχή. Πολλοί πιστεύουν ότι εδώ στην περιοχή Μενιές είναι θαμένη μια χρυσή κότα με τα 12 χρυσά κοτοπουλάκια της.
Στην περιοχή γύρω από το χωριό συναντάμε πολλές αξιόλογες εκκλησίες. Στην περιοχή Γκιώνα, που απέχει 2 ώρες με τα πόδια από το χωριό, βρίσκεται η εκκλησία του Άι – Γιάννη. Την ημέρα που γιορτάζει η εκκλησία, στις 29 Αυγούστου, γίνεται μεγάλο πανηγύρι, που κρατάει τρεις μέρες. Παλιότερα το πανηγύρι αυτό ήταν ένα από τα μεγαλύτερα της Κρήτης και διαρκούσε σχεδόν μια βδομάδα.
Μεγάλο ενδιαφέρον συγκεντρώνει η εκκλησία του Αγ ίου Παύλου. Είναι ένα βυζαντινό εκκλησάκι, κτισμένο γύρω στα 1200, που παλιότερα λειτουργούσε σαν μοναστήρι και του οποίου οι τοίχοι είναι αγιογραφημένοι. Ακόμα βρίσκουμε εδώ την παλιά εκκλησία του Αγίου Νικολάου, την Κοίμηση της Θεοτόκου, κτισμένη σε σπηλιά, τον Άγιο Αντώνιο, κτισμένο πριν από 200 με 300 χρόνια και δίπλα του την εκκλησία του Χριστού.
Λέγεται ότι ο Άγιος Ιωάννης ο Ερημίτης πέρασε κάποτε από το χωριό και έζησε σε ένα σπήλαιο. Σήμερα βρίσκεται εδώ η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη, που η παράδοση λέει ότι κτίστηκε απ’ αυτόν. Ακόμα, σύμφωνα με μια άλλη λαϊκή παράδοση, στην περιοχή Γκιώνα, όπου βρίσκεται ο Άι Γιάννης, βρίσκεται θαμμένη σε σπηλιά μια χρυσή καμπάνα.
Γύρω από το χωριό το τοπίο είναι μαγευτικό. Τα φαράγγια με τη φυσική τους αγριότητα δίνουν στην περιοχή μια ξεχωριστή ομορφιά. Έξω από το χωριό Ροδωπού, συναντάμε το Αγριοφάραγγο, που είναι σκεπασμένο κι απ’ τις δυο πλευρές με πυκνό δάσος, το Πρινοφάραγγο, το Κάτω Φαράγγι, το Φαράγγι της Χώρας και το φαράγγι που ονομάζεται χαρακτηριστικά Των καλογέρων τα Γκρεμνά.
Το τοπίο συμπληρώνουν τα δυο αγέρωχα βουνά της περιοχής, ο Όνυχας, με υψόμετρο 740μ. και το Μουρί με υψόμετρο περίπου 700μ. Το βουνό Όνυχας πήρε τ’ όνομά του από τον ορυκτό όνυχα που περιέχει σε μεγάλες ποσότητες.
*Στοιχεία από 15ετή έρευνα, 1980-1995.
Φώτο: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A1%CE%BF%CE%B4%CF%89%CF%80%CE%BF%CF%8D_%CE%A7%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CF%89%CE%BD