Μενού Κλείσιμο

Ποταμίδα, Χανιά

Η Ποταμίδα είναι χωριό και κοινότητα της επαρχίας Κισάμου. Βρίσκεται 41χλμ. βορειοδυτικά των Χανίων και σε υψόμετρο 80μ. Εδώ κατοικούν 266 περίπου άτομα. Η πλούσια γη της περιοχής παράγει άφθονα προϊόντα, όπως λάδι, κρασί, εσπεριδοειδή, αμύγδαλα, καρύδια, διάφορα φρούτα και επιτραπέζια σταφύλια. Οι κάτοικοι ασχολούνται και με την οικόσιτη κτηνοτροφία.

Το χωριό είναι κτισμένο σε όμορφη τοποθεσία, στις δυο όχθες του Τυφλού ποταμού, απ’ όπου πήρε κι αυτό το όνομα. Το ποτάμι είναι πολύ ορμητικό και παρασύρει τα πάντα στο πέρασμά του, είναι δηλαδή τυφλό.

Η κοινότητα Ποταμίδας απαρτίζεται από τους συνοικισμούς Μαζοκοπιανά, Μπατουδιανά, Ντανελιανά, Φωτιανά, Μπρεδιανά, Κατερμάδος, Αγία Άννα, Παπαδιανά και Μπαμπαμέτης. Παλιότερα στην κοινότητα ανήκαν τα Κουρθιανά, τα Χαιρεθιανά και τα Ντερμιτζιανά. Γύρω στα 1926 όμως αποσπάσθηκαν και σήμερα υπάγονται σε άλλες κοινότητες. Εκκλησιαστικά εξακολουθούν να υπάγονται στην κοινότητα Ποταμίδας.

Σύμφωνα με μαρτυρίες στην περιοχή έχουν βρεθεί αρχαιολογικά ευρήματα, που μαρτυρούν την ύπαρξη κάποιου αρχαίου οικισμού. Δεν μας είναι γνωστό πότε δημιουργήθηκε το σημερινό χωριό. Δίπλα στην εκκλησία της Αγίας Άννας έχει βρεθεί ένα διόροφο κτίσμα, όπου λειτουργούσε κρυφό σχολειό. Το κτίσμα αυτό έχει παραδοθεί στην αρχαιολογική υπηρεσία. Στην πρόσοψή του υπάρχει επιγραφή, που γράφει: «Ιερομόναχος Νικόδημος Μαζοκόπο 1504». Προφανώς ο ιερομόναχος αυτός είναι απόγονο ς της σημερινής οικογένειας των Μαζοκοπάκηδων. Στη γειτονιά Μπαμπαμέτης έμενε κατά την Τουρκοκρατία ένας Τούρκος αγάς, που της έδωσε και το όνομά του. Στη συνοικία υπάρχουν σήμερα κτίρια με ίχνη από πολεμίστρες, που φανερώνουν ότι η περιοχή αυτή ήταν κέντρο κάποιου ενετικού φέουδου.

Από την Ποταμίδα κατάγεται ο οπλαρχηγός Γεώργιος Φωτάκης του Φώτη, που μαζί με την ομάδα του τον καιρό της Τουρκοκρατίας πήρε μέρος στις μάχες του Πύργου, του Καστελίου και της Κουνουπίτσας.

Πολλοί κάτοικοι του χωριού πήραν μέρος μαζί με άλλους Κρητικούς στη Μάχη της Κρήτης κατά των Γερμανών εισβολέων. Οι περιοχές που έδρασαν ήταν τα Πλακάλωνα, ο Δραπανιάς και το Καστέλι. Σε κείνες μάλιστα τις μάχες σκοτώθηκε ο χωριανός Ιωάννης Μαζοκοπάκης του Ηλία. Στη διάρκεια της Κατοχής η αντίσταση των κατοίκων υπήρξε μεγάλη, έτσι συχνά οι Γερμανοί έκαναν εξορμήσεις στην Ποταμίδα. Πολλές φορές μάλιστα έκαναν και εκτελέσεις, κατά τις οποίες εκτελέστηκαν οι χωριανοί Εμμανουήλ Μαζοκοπάκης του Πέτρου, ο Στέφανος Αναγνωστάκης του Εμμανουήλ και ο Ιωάννης Χαρχαλάκης του Γεωργίου.

Οι κάτοικοι του χωριού είναι σήμερα γνήσιοι Κρητικοί και οι παλιότερες οικογένειές του είναι οι Μαζοκοπάκηδες, οι Φωτάκηδες, οι Κατράκηδες από την επαρχία Σελίνου, οι Μπρεδάκηδες, οι Πνευματικάκηδες, οι Χουδαλάκηδες, οι Τσουρουδιακάκηδες, οι Ταπεινάκηδες, οι Αποστολάκηδες, οι Κωνσταντουλάκηδες, οι Μπατουδάκηδες, οι Καπήδες, οι Ξανθουδάκηδες και οι Στραβατζάκηδες.

Στην Ποταμίδα συναντάμε πολλές παλιές, αλλά και καινούριες εκκλησίες. Πολύ παλιές εκκλησίες είναι η Αγία Άννα, ο Άγιος Γεώργιος, ο Προφήτης Ηλίας και ο Μιχαήλ Αρχάγγελος που είναι κτισμένος σε γραφική σπηλιά. Ακόμα εδώ βρίσκονται οι σχετικά καινούριες εκκλησίες της Αγίας Παρασκευής, που είναι και η Μητρόπολη του χωριού, ο Άγιος Ελισσαίος και η τριμάρτυρη εκκλησία του Αγίου Στεφάνου – Χριστού – Αγίου Βασιλείου. Το οικόπεδο όπου είναι κτισμένη η εκκλησία του Αγίου Στεφάνου δωρήθηκε από το χωρικό Στέφανο Καλογριδάκη. Ο ίδιος έχει δωρήσει στην κοινότητα οικόπεδα όπου σήμερα έχει κτιστεί αίθουσα, που στεγάζεται ο μορφωτικός σύλλογος της κοινότητας καθώς και η πλατεία του χωριού. Έχει δωρήσει ακόμα στην κοινότητα 200 ελιές καθώς και δυο μαγαζιά και ένα σπίτι στα Χανιά.

Στην ανατολική πλευρά της Ποταμίδας, το έδαφος παρουσιάζει παράξενα σχήματα που ονομάζονται γεωπυραμίδες. Αποτελούνται από αργιλικά πετρώματα και το χώμα έχει την ιδιότητα της στεγανοποίησης. Στην κρητική διάλεκτο ονομάζεται κομόλιθος. Παλιότερα το χρησιμοποιούσαν για τη στεγανοποίηση των στεγών στα σπίτια του χωριού. Σε αυτές εδώ τις πυραμίδες και σε ηλικία 13 χρόνων έπαιξε για πρώτη φορά θέατρο ο γνωστός ηθοποιός Μάνος Κατράκης σύμφωνα με μια δικιά του ομολογία στον λυκειάρχη Γεώργιο Κωνσταντουλάκη. Ερείπια του πατρικού σπιτιού του Κατράκη βρίσκονται στο συνοικισμό Παπαδιανά όπου έζησε και τα παιδικά του χρόνια. Ακόμα οι Ποταμιδιανοί τον ανακήρυξαν επίτιμο δημότη της κοινότητάς τους κατά το 1981 και επίτιμο μέλος του μορφωτικού συλλόγου της Ποταμίδας «Αναγέννηση».

*Στοιχεία από 15ετή έρευνα, 1980-1995.

Φώτο: https://www.travelstyle.gr/potamida-xaniwn/