Μενού Κλείσιμο

Πολεμάρχι, Χανιά

Χωριό και κοινότητα της επαρχίας Κισάμου. Βρίσκεται 21χλμ. δυτικά από τα Χανιά και σε υψόμετρο 150 περίπου μ. Οι 210 περίπου κάτοικοι του χωριού ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία. Τα αγροτικά προϊόντα της περιοχής είναι πλούσια και άφθονα. Εδώ παράγεται λάδι, κρασί, σταφίδα, επιτραπέζια σταφύλια, πορτοκάλια και διάφορα κηπευτικά προϊόντα.

Η πιο σωστή ονομασία του χωριού πρέπει να είναι Πολέμαρχοι. Πολέμαρχος είναι ο αρχηγός του πολέμου, ο στρατηγός. Πιθανά ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Νικηφόρος Φωκάς να εγκατέστηκε εδώ ανώτερους αξιωματικούς του. Πολλοί άλλοι πιστεύουν, ότι οι κάτοικοι του χωριού ήταν πάντα πρώτοι στις μάχες και πολεμούσαν με ηρωισμό σ’ όλους τους αγώνες της Κρήτης, γι’ αυτό πήρε αυτό το όνομα. Το χωριό δεν είναι γνωστό πριν το 1200. Το αναφέρουν οι Ενετοί απογραφείς όπως ο Basilίcata και ο Barozzi. Ο «Καστροφύλακας» το αναφέρει ως Polemarchi με 142 κατοίκους το 1583.

Στο Πολεμάρχι υπήρχε ενετικό φρούριο. Κατά την Τουρκοκρατία υπήρξε έδρα του τούρκικου αποσπάσματος της Κισάμου απ’ όπου οι Τούρκοι εξορμούσαν κατά των επαναστατών. Εδώ σκοτώθηκαν, το 1822, ο Μελχισεδέκ Τσουδερός, ηγούμενος της Μονής Πρέβελης και ο αδελφός του Γεώργιος Τσουδερός. Στα 1823 στο Πολεμάρχι έγινε μια μάχη με τους Τούρκους, που έληξε με νίκη των επαναστατών. Από δω κατάγονταν ο γνωστός οπλαρχηγός Μανόλης Μαυρογένης, που έδρασε γύρω στα 1858 και ο οπλαρχηγός, Σταμάτης Κακογιαννάκης που πήρε μέρος στο κίνημα του Θέρισσου.

Κατά τη Μάχη της Κρήτης πολλά παλικάρια του χωριού πολέμησαν τους Γερμανούς και μάλιστα 15 κάτοικοί του σκοτώθηκαν από τους βομβαρδισμούς των γερμανικών αεροπλάνων. Στην κατοχή ήταν το κέντρο των γερμανικών στρατευμάτων της περιοχής. Σύμφωνα με διηγήσεις των κατοίκων κάποια μέρα οι Γερμανοί εκτέλεσαν τους χωριανούς Κωνσταντίνο Καλογεράκη του Μάρκου και Λευτέρη Μανιαδάκη του Ιωάννη, εξαιτίας κάποιου σαμποτάζ που έγινε στην περιοχή. Λέγεται μάλιστα, ότι πριν την εκτέλεση τους ανάγκασαν να σκάψουν οι ίδιοι τους λάκκους, όπου θα τους έθαβαν, όταν θα ήταν πια νεκροί.

Σήμερα στο χωριό ζουν γνήσιοι Κρητικοί και μερικές οικογένειες που έχουν έρθει από τη Μ. Ασία. Οι παλιότερες οικογένειες του χωριού είναι οι Κακογιαννάκηδες, οι Κοκολινάκηδες, οιΣταματάκηδες, οι Δασκαλάκηδες,οι Τροχαλάκηδες,οι Διαλυνάκηδες, οι Αδριανάκηδες, οι Μαυρογένηδες, οι Κατσιφαράκηδες, οι Γαλανάκηδες, οι Στεφανουδάκηδες, οι Παπουτσάκηδες, οι Μανιαδάκηδες, οι Κουβαριτάκηδες, οι Παπαγιαννάκηδες, οι Λουραντάκηδες, οι Παθιανάκηδες και οι Μαραγκουδάκηδες.

Η πιο σημαντική εκκλησία της περιοχής είναι η βυζαντινή και αγιογραφημένη εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. Άλλες εκκλησίες που συναντάμε εδώ είναι η Αγία Παρασκευή, ο Τίμιος Σταυρός και η Μητρόπολη του χωριού η εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα. Στην τοποθεσία Μακρύλακκος υπάρχει σήμερα ένα πηγάδι που οι κάτοικοι του χωριού ονομάζουν του κομμένου το πηγάδι Λέγεται ότι το έκτισαν τρεις κομμένοι (λεπροί) για να παίρνουν νερό.

Ακόμα στην περιοχή συναντάμε μια γραφική πηγή, που ονομάζεται του Σουμπηχή η Βρύση, γιατί ο Τούρκος που την έκτισε ονομαζόταν Σουμπηχής.

*Στοιχεία από 15ετή έρευνα, 1980-1995.