Τα Πλεμενιανά είναι χωριό και κοινότητα της επαρχίας Σελίνου. Βρίσκεται 58χλμ. νοτιοδυτικά των Χανίων και σε υψόμετρο 333μ. Το χωριό κατοικούν σήμερα 160 περίπου άτομα.
Την εποχή της Κρητικής Πολιτείας το χωριό μαζί με το Κακοδίκι, τον Κάντανο και τις Στροβλές αποτελούσαν δήμο. Από το 1925 όμως χωρίστηκαν και έγιναν ξε χωριστές κοινότητες. Σήμερα στην κοινότητα Πλεμενιανών υπάγονται οι οικισμοί Γρηγοριανά, Κοπετοί, Μουτζιανά, Ψαριανά, Δρυς, Σελλιά, Καβριανά, Μετόχι Ζερβολάκηδων και Κοντουδιανά. Όλη η κοινότητα μαζί με τους οικισμούς έχει 415 κατοίκους.
Η περιοχή είναι εύφορη και πλούσια σε προϊόντα. Εδώ παράγονται λάδι, σιτηρά, εσπεριδοειδή, αμύγδαλα, κάστανα, καρύδια, κρασί, επιτραπέζια σταφύλια λίγα φρούτα (κεράσια, αχλάδια, βερύκκοκα). Ανεπτυγμένη είναι επίσης και η οικόσιτη κτηνοτροφία. Στην περιφέρεια υπάρχει και ένα λιγνιτορυχείο που βγάζει σημαντικές ποσότητες λιγνίτη.
Σύμφωνα με την παράδοση τα πολύ παλιά χρόνια έγινε στην περιοχή μια φοβερή πλημμύρα που παρέσυρε τα πάντα. Το ίδιο λέγεται ότι συνέβη το 1918 και το 1929. Έτσι το χωριό ονομάστηκε αρχικά Πλημμυριανά από την πλημμύρα και αργότερα Πλεμενιανά. Άλλοι πάλι λένε ότι στο χωριό ζούσε κάποτε ένας παπάς που έπλεκε τα μαλλιά του πλεξούδα. Οι χωριανοί τον φώναζαν παπά – πλεμμένο (πλεγμένο) κι έτσι έμεινε η ονομασία στο χωριό Πλεμενιανά. Ο παπάς αυτός λέγεται ότι είχε τουρκέψει.
Δεν μας είναι ακριβώς γνωστό το πότε εμφανίζεται το χωριό για πρώτη φορά. Πάντως δεν αναφέρεται στις ενετικές απογραφές, αναφέρεται όμως στην απογραφή του 1834 στους συνοικισμούς Καντάνου. Το 1881 είχε 94 Τούρκους και 58 Χριστιανούς. Το 1900 είχε μόνο 83 κατοίκους και το 1928 είχε 160.
Τον καιρό της Τουρκοκρατίας, η περιοχή κατοικήθηκε από πολλούς Τούρκους. Οι κάτοικοί του όμως, δεν υπέκυψαν ποτέ στους κατακτητές και πολλές φορές ήρθαν σε σύγκρουση μ’ αυτούς. Στην τοποθεσία Βάρδια, σ’ ένα ύψωμα στο κέντρο των Πλεμενιανών, λέγεται ότι έγινε σημαντική μάχη. Στη μάχη αυτή πήραν μέρος οι Τούρκοι τσιφλικάδες της περιοχής και Έλληνες επαναστάτες με αρχηγό τους τον καπετάν Ανδρέα Κουκουτσάκη. Η νικηφόρα αυτή μάχη είχε σαν αποτέλεσμα την απομάκρυνση των Τούρκων από την κοινότητα Πλεμενιανών.
Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής επίθεσης οι κάτοικοι του χωριού μαζί με άλλους Κρητικούς της επαρχίας Σελίνου προσπάθησαν να αναχαιτίσουν την προέλευση των γερμανικών στρατευμάτων. Κοντά στον οικισμό Φλωριά έγινε τότε ισχυρή μάχη κατά την οποία σκοτώθηκαν πολλοί Γερμανοί. Στη μάχη αυτή όμως έπεσε πολεμώντας ηρωικά ένας αγωνιστής κάτοικος των Πλεμενιανών, ο Στέφανος Ποντικάκης του Δημητρίου.
Μετά την κατάληψη της περιοχής από τα ναζιστικά στρατεύματα, οι Γερμανοί εκδικήθηκαν τα Πλεμενιανά για την ηρωική αντίσταση των κατοίκων τους. Πυρπόλησαν το δημοτικό σχολείο, το γραφείο της κοινότητας, μερικά παντοπωλεία και πολλά σπίτια. Έκαναν ακόμα και πολλές συλλήψεις, αλλά δεν εκτέλεσαν κανέναν.
Σ’ όλη τη διάρκεια της Κατοχής οι κάτοικοι της περιοχής δεν έσκυψαν το κεφάλι στο νέο κατακτητή της Κρήτης και πήραν μέρος σε πολλές επιχειρήσεις εναντίον τους. Οι Γερμανοί εκμεταλλεύτηκαν το ορυχείο της περιοχής και μάλιστα έβαζαν σε αγγαρεία τους κατοίκους της περιοχής και των γύρω χωριών για την εξόρυξη του λιγνίτη.
Σήμερα οι κάτοικοι του χωριού είναι γνήσιοι Κρητικοί και οι παλιότερες οικογένειες του είναι οι Τσιβουράκηδες, Κουκουτσάκηδες, Πετράκηδες, Αρχοντάκηδες από το Ηράκλειο, Μανωλακάκηδες, Κωστάκηδες από τη Γαύδο, Ποντικάκηδες από τα Βοθιανά, Σφιναρολάκηδες από το Κακοκίδι, Κοκολανάκηδες από το Ακρωτήρι,Ψαράκηδες, Γρηγορομιχελάκηδες από το Αργαστήρι, Φραγκιουδάκηδες, Ζεθελάκηδες από το Κακοδίκι και οι Κουντουράκηδες από την περιοχή που ονομάζεται Εννέα Χωριά Κισάμου.
Στα Πλεμενιανά ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει πολλές παλιές και αξιόλογες εκκλησίες. Η πιο σημαντική είναι η βυζαντινή τοιχογραφημένη εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Οι τοιχογραφίες της έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα και συγκεντρώνουν μεγάλο ενδιαφέρον. Εξίσου σημαντική είναι και η βυζαντινή αγιογραφημένη εκκλησία του Χριστού. Άλλη εκκλησία του χωριού είναι η καινούρια εκκλησία του Αγίου Νεκταρίου που αποτελεί τη μητρόπολη της κοινότητας και η πολύ παλιά εκκλησία της Παναγίας.
*Στοιχεία από 15ετή έρευνα, 1980-1995.
Φώτο: https://mapio.net/place/33926138/