Είναι χωριό και κοινότητα της επαρχίας Κισσάμου. Βρίσκεται 53χλμ. δυτικά από τα Χανιά και απέχει από το Καστέλι 11χλμ. Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 220μ. και κατοικείται από 1045 περίπου άτομα. Ο Πλάτανος είναι κέντρο καλλιέργειας κηπευτικών (θερμοκήπια). Εδώ παράγονται ακόμα λάδι, πατάτες, κρεμμύδια, κρασί, καρπούζια και πεπόνια. Επίσης, οι κάτοικοι ασχολούνται με την αλιεία και την κτηνοτροφία.
Στην κοινότητα Πλατάνου υπάγονται και οι οικισμοί Καβούσι, Ρίζα και Βρύσες.
Το χωριό δεν αναφέρεται στις παλιές απογραφές, ούτε στην απογραφή του 1881. Για πρώτη φορά αναφέρεται στην απογραφή του 1900. Το 1951 ο Πλάτανος είχε 998 κατοίκους. Είναι λοιπόν ένα νέο χωριό, που τα τελευταία χρόνια αναπτύχθηκε και προόδευσε καταπληκτικά.
Παλιότερα, ονομαζόταν Πάνω και Κάτω Μεσόγεια. Το σημερινό του όνομα προήλθε από τον πελώριο πλάτανο που βρίσκεται στο κέντρο του χωριού. Το σημείο αυτό του χωριού είναι πολύ όμορφο και γραφικό. Ο γερο – πλάτανος, η πηγή που βρίσκεται δίπλα του και τα γύρω αραδιασμένα καφενεία, του δίνουν ξεχωριστή ομορφιά.
Επί Τουρκοκρατίας υπήρχαν στην περιοχή μόνιμοι κάτοικοι Τούρκοι, που έφυγαν στα 1898. Κοντά στο χωριό, πάνω στο βουνό του Προφήτη Ηλία, βρίσκεται μια σπηλιά, όπου βρέθηκαν ανθρώπινα οστά. Λέγεται ότι εκεί είχαν καταφύγει κατά την Τουρκοκρατία γυναικόπαιδα και γέροντες, που σφάχτηκαν όλοι από τους Τούρκους.
Στην παραθαλάσσια τοποθεσία Λυγιά, που βρίσκεται κοντά στον Πλάτανο, κατέφυγαν κατά το 1866 γυναικόπαιδα από τις κοντινές περιοχές για να μεταφερθούν στην Πελοπόννησο με τα ρώσικα πλοία που πλησίαζαν εκεί.
Στην περιοχή λέγεται ότι έδρασε ο καπετάν Αντώνης Ανουσάσης, που η δράση του υπήρξε αξιόλογη. Η παράδοση μας λέει ότι τον καπετάνιο αυτό τον είχαν δέσει κάποτε οι Τούρκοι μια μέρα του Γενάρη που έβρεχε ραγδαία, κάτω από ένα λούκι στην αυλή του Τούρκου αγά. Το νερό έπεφτε από μεγάλο ύψος ολόκληρη τη νύχτα πάνω στο γυμνό κορμί του ήρωα. Τελικά όμως σώθηκε, γιατί το δυνατό, τριχωτό σώμα του τον προστάτεψε.
Στη Μάχη της Κρήτης όλοι σχεδόν οι κάτοικοι του χωριού πολέμησαν με πείσμα τους Γερμανούς εισβολείς, Εκείνη μάλιστα την εποχή, διακρίθηκε μια ηρωική μορφή, που καταγόταν από τον Πλάτανο, ο Γεώργιος Ραφτάκης. Ο Ραφτάκης υπήρξε ακόλουθος του Βενιζέλου και ήταν δεινός σκοπευτής. Κατά τη γερμανική εισβολή στην Κρήτη, άρπαξε το κοντό μάλινχερ όπλο του και αφού σκότωσε πολλούς Γερμανούς, αρνούμενος να υποταχθεί, κατέφυγε στα βουνά κι έζησε εκεί πάντα καταδιωκόμενος. Οι Γερμανοί εκτέλεσαν το Μάνο Καντζουράκη του Ανδρέα, που ζούσε στο χωριό γιατί είχε πολεμήσει εναντίον τους στο Καστέλι, όταν έπεφταν οι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές.
Οι περισσότεροι κάτοικοι του Πλάτανου βοηθούσαν ο καθένας με τον τρόπο του την Αντίσταση και τους αντάρτες της περιοχής, κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής. Γιαυτό και πολλές φορές οι Γερμανοί ορμούσαν στο χωριό και προσπαθούσαν να καταβάλουν το υψηλό του φρόνημα. Έβαζαν φωτιά σε διάφορα σπίτια, επειδή οι νοικοκυραίοι τους αρνιόνταν να πάρουν μέρος στις αγγαρείες που τους υπαγόρευαν οι Γερμανοί. Ακόμα, στην κεντρική πλατεία του χωριού, σε μια από τις εξορμήσεις τους, εκτέλεσαν και τον Κυριάκο Μαραθάκη, που πέθανε σαν ήρωας για την αγάπη της πατρίδας του, της Κρήτης.
Σήμερα, οι κάτοικο ι του χωριού είναι γνήσιοι Κρητικοί. Οι παλιότερες οικογένειές του είναι οι Σκορδίληδες (η πιο παλιά οικογένεια), οι Πλεύρηδες, οι Λουπάσηδες από το ΕπανοχώριΣελίνου, οι Ανουσάκηδες, οι Τερεζάκηδες, οι Σκουλάκηδες, οι Λουκάκηδες, οι Μπενιουδάκηδες, οι Μαραθάκηδες, οι Καστάνηδες και οι Καρεφυλλάκηδες.
Στην τοποθεσία Καστρί, όπου πολλοί κάτοικοι του Πλατάνου εργάζονται στα κτήματά τους, έχουν βρεθεί τα ίχνη της αρχαίας πόλης Φαλάσαρνας, που υπήρξε το λιμάνι της Πολυρρήνιας. Εκεί, έχουν ανακαλυφθεί αρχαίοι τάφοι, στέρνες, πήλινα αγγεία και πελεκητές πέτρες, που σήμερα είναι υπό την προστασία της αρχαιολογικής υπηρεσίας. Έχει σωθεί ακόμα σαν υπόλειμμα της αρχαίας πόλης, ένα αυλάκι ύδρευσης, όπου έρεε το νερό, που ερχόταν από τους πρόποδες του βουνού Προφήτη Ηλία, για τις ανάγκες του μεγάλου πληθυσμού της πόλης.
Στην περιοχή συναντάμε πολλές σημαντικές εκκλησίες. Μέσα σε μια σπηλιά, κτισμένη γύρω στα 1010, βρίσκεται ο Άγιος Φώτιος. Επίσης, αξιόλογες είναι η εκκλησία της Ανάληψης του Σωτήρα και η αγιογραφημένη εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα. Η μητρόπολη του χωριού είναι η γραφική εκκλησία της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας. Ακόμα, βρίσκονται εδώ οι εκκλησίες του Αγίου Νικολάου, της Γέννησης της Θεοτόκου και το ξωκλήσι του Αγίου Αντωνίου, που είχαν κτιστεί και οι τρεις γύρω στο 10ο αιώνα. Το 10ο αιώνα κτίστηκε και το ξωκλήσι του Αγίου Αθανασίου. Τον 11ο αιώνα κτίστηκαν εδώ οι εκκλησίες του Αγίου Γεωργίου και των Τριών Ιεραρχών.
Στην περιφέρεια της κοινότητας Πλατάνου, βρίσκονται ακόμα η αγιογραφημένη εκκλησία του Αγίου Κυρ – Ιωάννη (Αγκυργιάννη), η εκκλησία του Μιχαήλ Αρχιστράτηγου (Αστράτηγου), ο Άγιος Φανούριος κοντά στο λιμάνι, η Αγία Παρασκευή, ο Άγιος Γεώργιος, η παλιά εκκλησία, που αργότερα ανακαινίστηκε, της Υπαπαντής του Χριστού, ο Προφήτης Ηλίας, η τρίκλιτη Μεταμόρφωση του Σωτήρα- Άγιος Χαράλαμπος – Άγιος Παντελεήμονας, οι Άγιοι Πάντες, ο Τίμιος Σταυρός και η δίκλιτη εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία (Κοίμηση της Θεοτόκου) και στο Μιχαήλ Αρχάγγελο.
Η εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου κτίστηκε γύρω στον 18ο αιώνα και γύρω από τη δημιουργία της η λαϊκή παράδοση μας αφηγείται μια ενδιαφέρουσα ιστορία. Λέγεται, λοιπόν, ότι η εκκλησία κτίστηκε από το Δημήτριο Μπενιουδάκη. Αυτός είχε μια όμορφη κόρη, που βιάστηκε από έναν Τούρκο. Μετά από καιρό, γέννησε ένα όμορφο αγοράκι Ο πατέρας της όμως, είπε: «Εγώ δε θέλω σκυλιά στο σπίτι μου» και μόλις γεννήθηκε το στραγγάλισε από τη μεγάλη του ντροπή. Αργότερα, εξομολογήθηκε την πράξη του στον επίσκοπο, που του είπε: «Επειδή έκανες φόνο, πρέπει να κτίσεις μια εκκλησία για να εξιλεωθείς». Έτσι κι έγινε, και ο Μπενιουδάκης έκτισε τον Άγιο Κωνσταντίνο.
Στην περιοχή ακόμα, συναντάμε τα πολύ παλιά ξωκλήσια της Ζωοδόχου Πηγής και της Ανάληψης του Σωτήρα και τα ξωκλήσια της Παναγίας και του Αγίου Δημητρίου.
Τα τελευταία χρόνια, η κοινότητα Πλάτανου έχει αναπτυχθεί σημαντικά, το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων συνεχώς ανεβαίνει και σε αντίθεση με τα περισσότερα χωριά που ο πληθυσμός τους ελαττώνεται, εδώ αυξάνεται.
Στα 1948 ιδρύθηκε στον Πλάτανο το πρώτο ελαιουργικό εργοστάσιο με τα τότε σύγχρονα μέσα και το 1959 εκσυγχρονίστηκε περισσότερο. Σήμερα, στο χωριό υπάρχει σύλλογος Κυριών και Δεσποινίδων, που φροντίζει για το πολιτιστικό και ποιοτικό ανέβασμα της ζωής των κατοίκων του όμορφου Πλάτανου.
Από τον Πλάτανο, και συγκεκριμένα από την περιοχή των Αγίων Πάντων, κατάγεται η γνωστή ηθοποιός Ελένη Ανουσάκη.
*Στοιχεία από 15ετή έρευνα, 1980-1995.
Φώτο: https://goldentraveller.org/news-desk/diakrisi-kyrous-gia-ton-platano-stous-armenous-chanion/