Μενού Κλείσιμο

Πετροχώρι Αμαρίου

Το Πετροχώρι είναι χωριό στο κέντρο της επαρχίας Αμαρίου κτισμένο στους πρόποδες του βουνού Σάμιτος σε υψόμετρο 380 μ. Απέχει από το Ρέθυμνο 43 χμ. Έχει 145 κατοίκους που ασχολούνται με την παραγωγή κτηνοτροφικών κυρίως προϊόντων, λαδιού και ελάχιστων κηπευτικών.

Το χωριό μέχρι το 1930 ονομαζόταν Αποσέτι. Η ονομασία αυτή προήλθε από το ρήμα απωθώ, και αυτό γιατί οι κάτοικοι του το έκτισαν ψηλότερα από τον ποταμό Πλατύ για να αποφύγουν την ελονοσία και τα ατυχήματα των παιδιών τους στον ποταμό. Άλλοι υποστηρίζουν πως ονομάστηκε Αποσέτι από παραφθορά της λέξης των Σαρακηνών Αβού που σημαίνει άρχοντας. Η λέξη αυτή προήλθε από το όνομα του Σα-ρακηνού στρατηγού Αβάν – Χαμίρ – Ομάρ που κατέκτησε την Κρήτη το 828 μ.Χ.

Η ονομασία Πετροχώρι προϋπήρχε, όταν το χωριό ήταν κτισμένο στη θέση Πέτρες, απ’ όπου πήρε και την ονομασία του. Μάλλον στη βυζαντινή εποχή μεταφέρθηκε στην τωρινή του θέση και μετονομάστηκε Αποσέτι. Την ονομασία Πετροχώρι ξαναπήρε μετά το 1930.

Παλιότερες οικογένειες του χωριού είναι οι Βαρούχηδες και οι Τουρνάκηδες. Από την Επανάσταση του 1821 μέχρι και τον τελευταίο απελευθερωτικό αγώνα οι κάτοικοι του χωριού πολέμησαν ηρωικά και πολλοί μάλιστα έχασαν και τη ζωή τους. Ανάμεσα τους ήτανο Ιωάννης Μοσχοβίτης (1821), ο πολέμαρχος Γερώνυμος Τουρνάκης (1821), ο Διογένης Μοσχοβίτης,

αρχηγός της επαρχίας Αμαρίου στην επανάσταση του 1866. Κατά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο πολέμησαν και σκοτώθηκαν ο Ιωάννης Τουρνάκης και ο Διογένης Χ. Χαραλαμπάκης. Το 1940-49 έδωσαν τη ζωή τους ο Γεώργιος Κ. Τουρνάκης, ο Δημοσθένης Μαυράκης, ο Διογένης Χαραλαμπάκης. ο Αδάμ Χαραλαμπάκης και ο δάσκαλος Ιωάννης Πατρικαλάκης.

Από τη λήξη του παγκοσμίου πολέμου και μετά πολλοί νέοι του χωριού ξενιτεύτηκαν και ασχολήθηκαν με τα γράμματα και τις επιστήμες. Πολλοί απ’ αυτούς διακρίθηκαν και ξεχώρισαν για τις επιδόσεις τους.

Κατά την παράδοση, το 961 μ.Χ., στην περιοχή έγινε μεγάλη μάχη μεταξύ των Σαρακηνών και των Βυζαντινών πολεμιστών του στρατηγού Νικηφόρου Φωκά. Κοντά δε στο χωριό σώζεται μέχρι σήμερα το τοπωνύμιο Φουκάς, καθώς επίσης και η τοποθεσία Σαρακήνα, όπου βρίσκεται ο ποταμός Πλατύς στον οποίο πνίγηκαν πολλά παιδιά.

Στο χωριό σώζεται ο βυζαντινός ναός Δώδεκα Απόστολοι του 11ου – 12 αιώνα που είναι τοιχογραφημένος. Το 1880 έγινε επέκταση του Ναού προς τ’ ανατολικά και οι περισσότερες τοιχογραφίες καταστράφηκαν. Την ίδια χρονιά κτίστηκε στον περίβολο της εκκλησίας το παλιό σχολείο που επί 55 χρόνια στέγαζε παιδιά και δασκάλους. Το σχολείο χτίστηκε με πρωτοστάτη το γέρο-δάσκαλο Ιωάννη Πατρικαλάκη και με προσωπική εργασία των κατοίκων.

Σε νεότερη εποχή τον 16ο αιώνα κτίστηκε με σαντορινιό χώμα η εκκλησιά του Αγίου Πνεύματος, η οποία όμως καταστράφηκε το 1891. Αμέσως μετά άρχισε η ανοικοδόμηση της για την οποία έδειξαν αξιοθαύμαστη προσπάθεια οι κάτοικοι του χωριού. Είναι δίκλιτη με το ένα κλίτος αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, βασιλικού ρυθμού και πολύ μεγάλου μεγέθους. Η οροφή της μάλιστα ήταν τεράστια και από το πολύ βάρος υποχώρησε και σκοτώθηκε ο Χαράλαμπος Βιολάκης, ενώ μερικοί άλλοι τραυματίστηκαν.

Άλλες εκκλησίες είναι ο Τίμος Σταυρός και μικρότερα εκκλησάκια είναι ο Άγιος Αντώνιος, ο Άγιος Γεώργιος και ο Αγιος Νεκτάριος στο κοιμητήρι του χωριού, το οποίο ανεγέρθηκε από τα παιδιά του παπα- Δημήτρη Δεβεράκη σύμφωνα με επιθυμία του πατέρα τους.

Το σχολείο του χωριού ήταν τεταρτάξιο μέχρι το 1924 και μετά έγινε εξατάξιο. Περίφημοι δάσκαλοι που δίδαξαν στο χωριό ήταν οι Αναγνώστης Παπουτσάκης, ο Στυλιανός Καραμπασάκης ο Μιχελάκης ο Κωνσταντίνος Τουρνάκης και άλλοι που έδωσαν τα φώτα τους σ όλα τα δύσκολα χρόνια στους μικρούς μαθητές.

*Στοιχεία από 15ετή έρευνα 1980-1995.

Φωτογραφία :https://www.amariguide.gr