Η Περίστα είναι ένα όμορφο χωριό, χτισμένο αμφιθεατρικά στις πλαγιές του Ξεροβουνίου, σε υψόμετρο 900 μέτρων. Ανήκει στο Δήμο Ναυπακτίας και βρίσκεται βορειοδυτικά της Ναυπάκτου, στα σύνορα με την Ευρυτανία. Κατά την απογραφή του 2011 αριθμούσε 122 κατοίκους.
Κοντά στην Περίστα βρέθηκαν τάφοι, αντικείμενα και νομίσματα που συνηγορούν για την ύπαρξη αρχαίου οικισμού. Για την ονομασία του χωριού υπάρχουν δύο εκδοχές: είτε ότι προέρχεται από τη λέξη περίστασις λόγω πιθανής υπάρξεως ναού της θεάς Περιστάσεως είτε ότι προέρχεται από σλάβικη λέξη.
Η Περίστα κατακτήθηκε από τους Τούρκους περί το 1423, ενώ τα πρώτα επίσημα έγγραφα που αναφέρονται σε αυτήν χρονολογούνται από το 1454. Το χωριό αναγράφεται σε διοικητικά και φορολογικά έγγραφα των Τούρκων κατακτητών, τα οποία αναφέρουν ότι στην Περίστα (Birista) υπάρχουν 11 νοικοκυριά, 3 ανύπαντροι, 4 χήρες, 72 πρόβατα, 20 χοίροι και ότι η παραγωγή ήταν σιτάρι και κριθάρι. Σε έγγραφα της περιόδου 1550-1600, η Περίστα είχε 31 νοικοκυριά, μηδέν ανύπαντρους, 3 χήρες, 600 πρόβατα και 20 μελίσσια. Την εποχή της Ενετοκρατίας (1687-1701), είχε τοποθετηθεί στο χωριό Ενετός φρούραρχος-φοροεισπράκτορας, λόγω της μεγάλης ανάπτυξης της σηροτροφίας.
Μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους, το 1832, έγινε στην Περίστα συνέλευση των Κραβαριτών, που αποφάσισε να υποστηρίξει την προσωρινή κυβερνητική επιτροπή του Ναυπλίου υπό τον Αυγουστίνο Καποδίστρια (αδελφό του δολοφονηθέντος Ιωάννου) και όχι τις απόψεις του Κωλέττη.
Κατά την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, η Περίστα αποτέλεσε ισχυρό κέντρο ανταρτών. Πολλοί Περιστιάνοι εντάχθηκαν στις δυνάμεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ. Τον Μάρτιο του 1943 η Περίστα βομβαρδίστηκε από ιταλικό αεροπλάνο, ανεπιτυχώς. Τον Ιούλιο του 1943 οι Ιταλοί πάτησαν στο χωριό, πήραν τρόφιμα και έφυγαν. Τον Αύγουστο του 1944 ένας λόχος Γερμανών διήλθε από την Περίστα.
Η Περίστα έχει τέσσερις «συνοικίες» ή μαχαλάδες. Στην κεντρική πλατεία του χωριού βρίσκεται ένας αιωνόβιος πλάτανος. Πάνω από την πλατεία είναι κτισμένος ο Ιερός ναός του Αγίου Αθανασίου, ο οποίος έχει ένα ωραίο τέμπλο αρχαίας τέχνης με τα αλφαβητικά γράμματα Α.Ψ.Μ.Η. και με την επιγραφή “ΤΟ ΠΑΡΌΝ ΦΑΙΔΡΟΝ ΚΤΙΣΜΑ ΕΓΕΝΕΤΟ ΔΙΑ ΧΕΙΡΟΣ ΑθΑΝΑΣΙΟΥ εν έτει 1749”. Επίσης έχει εικόνες από το 1772 σε καλή κατάσταση, όπως και δύο αρχαία Ιερά Ευαγγέλια με την ίδια χρονολογία.
Στο χωριό γίνονται δύο μεγάλα πανηγύρια. Το ένα στη γιορτή του προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου και το άλλο στη γιορτή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στις 6 Αυγούστου.
Φωτό: http://www.kravara.com/cache/mod_aidanews2/thumbs/41-perista-nafpaktias-1-first.jpg