Πέρα Μέλανα Αρκαδίας

Τα Πέρα Μέλανα είναι ένα τυπικό τσακώνικο χωριό της Νότιας Κυνουρίας που απέχει 7 χλμ. από τον Τυρό και 11 χλμ. από το Λεωνίδιο. Οι περισσότεροι κάτοικοι του χωριού (237 κατά την απογραφή του 2011) μιλούν την Τσακώνικη διάλεκτο. Έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός και αποτελείται από δύο γειτονιές, μια χαμηλότερα, που συγκεντρώνει τα περισσότερα σπίτια, και μια μικρότερη, ψηλότερα., την «πέρα γειτονιά».

Τα σπίτια του χωριού, χτισμένα σύμφωνα με την τσακώνικη αρχιτεκτονική, είναι πέτρινα, διώροφα με πολλά ανοίγματα και σε στενή επαφή μεταξύ τους. Περιβάλλεται από άφθονο πράσινο, πολλά πλατάνια και κυπαρίσσια.  Στο δρόμο για την επάνω γειτονιά υπάρχει όμορφη ρεματιά με πολύ νερό και πράσινο και ωραία πετρόκτιστη βρύση. Από τον επάνω οικισμό η θέα προς τον όρμο του Λιβαδιού είναι εξαιρετική, ενώ μαγευτική είναι επίσης και η θέα από όλο σχεδόν το χωριό προς τη θάλασσα.

Η όμορφη εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στην Παναγία και είναι σκαρφαλωμένη στην πλαγιά μεταξύ των δύο γειτονιών του χωριού. Γιορτάζει τον Δεκαπενταύγουστο, οπότε και γίνεται πανηγύρι.

Κάτω από τα Μέλανα υπάρχει η όμορφη παραλία του Κίσακα. Στο ύψωμα του Προφήτη Ηλία, 3 χιλ. περίπου πάνω από τα Πέρα Μέλανα, σώζονται τα υπολείμματα του αρχαίου ιερού του Απόλλωνα Τυρίτα και εκεί είναι χτισμένο το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία.

Ονομαστά είναι τα χειροποίητα παραδοσιακά υφαντά που κατασκευάζονται στο χωριό και ειδικότερα τα χειροποίητα τσακώνικα ταγάρια. Αξιόλογη δράση αναπτύσσει ο τοπικός Πολιτιστικός Σύλλογος Πέρα Μελάνων με δραστηριότητες που επικεντρώνονται στη διατήρηση και διάδοση της τοπικής παράδοσης (χορευτικό τμήμα, τσακώνικοι χοροί, τσακώνικη διάλεκτος, υφαντουργία κ.λ.π.). Με τη φροντίδα του λειτουργεί τοπική λαογραφική συλλογή με χειροτεχνήματα και σκεύη καθημερινής χρήσης των Τσακώνων.

Κάθε χρόνο πραγματοποιείται, επίσης με τη φροντίδα του πολιτιστικού συλλόγου, Γιορτή Μελιού όπου πλήθος κόσμου φτάνει στο χωριό για να δοκιμάσει λιχουδιές με μέλι, να ενημερωθεί για τον τρόπο παρασκευής του και να διασκεδάσει με ζωντανή μουσική και χορό.