Πελετά Κυνουρίας

Τα Πελετά είναι ορεινό χωριό της Νότιας Κυνουρίας, χτισμένο σε ένα όμορφο οροπέδιο στη νοτιοανατολική πλευρά του Πάρνωνα, σε υψόμετρο 660 μέτρων. Είναι ένα γραφικό κεφαλοχώρι με παλιά διώροφα πέτρινα σπίτια που συνδυάζονται αρμονικά με το φυσικό περιβάλλον. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 αριθμεί 247 κατοίκους που ασχολούνται με την κτηνοτροφία και τη γεωργία, κυρίως με την αμπελουργία αφού το τοπικό κρασί είναι ονομαστό.

Το χωριό αναφέρεται από την εποχή της Τουρκοκρατίας και ήταν ένα από τα κεφαλοχώρια της περιοχής. Χάρη στη γεωγραφική του θέση αποτελούσε εμπορικό κόμβο και είχε αστυνομικό τμήμα, εμπορικά καταστήματα, ραφεία, εστιατόρια, υποδηματοποιεία και φαρμακείο. Είναι χαρακτηριστικό ότι προπολεμικά είχε γύρω στους 2.000 κατοίκους.

Αξιοθέατο των Πελετών, εκτός βέβαια από τα καλοσυντηρημένα πέτρινα σπίτια, είναι ο επιβλητικός ναός των Αγίων Αποστόλων που δεσπόζει στο κέντρο του χωριού δίπλα στην πλατεία. Είναι οικοδομημένος με επιμελώς λαξευμένες πέτρες και έχει σταυρικό σχήμα με οκταγωνικό τρούλο, ενώ στη μια πλευρά του είναι ενσωματωμένο το πανύψηλο καμπαναριό. Στην πλατεία υπάρχει επίσης μία βρύση με κρυστάλλινο νερό. Εντυπωσιακό είναι το μεγάλο, πέτρινο δημοτικό σχολείο που χτίστηκε την τρίτη δεκαετία του 20ού αιώνα. Εικόνες άλλης εποχής ξαναζωντανεύουν στη θέαση του παλιού πέτρινου μύλου που στέκει αγέρωχος, παρά το πέρασμα των χρόνων.

Σε μικρή απόσταση από το χωριό βρίσκεται η «καταβόθρα των Πελετών», ένα εντυπωσιακό σπήλαιο που φθάνει σε βάθος τα 620 μέτρα.

Κάθε καλοκαίρι το διάστημα μεταξύ της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος (6 Αυγούστου) και της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15 Αυγούστου) πραγματοποιείται η ετήσια Γιορτή Κρασιού με σκοπό την ανάδειξη και προβολή του κατεξοχήν προϊόντος του χωριού, του περίφημου πελετιώτικου κρασιού.