Η Νίσυρος είναι ένα από τα νησιά των Δωδεκανήσων και βρίσκεται ανάμεσα στην Κω, την Τήλο και την Αστυπάλαια. Στην ουσία είναι ένα ηφαίστειο που αποτελείται από ηφαιστειακά βουνά και το κέντρο του νησιού καταλαμβάνει μια καλδέρα διαμέτρου 4 χλμ. Το νησί αποτελεί κομμάτι του ηφαιστειακού τόξου του Αιγαίου, που περιλαμβάνει επίσης τη Σαντορίνη, τη Μήλο και τα Μέθανα. Ο πληθυσμός του ανέρχεται στους 987 μόνιμους κατοίκους.
Η δημιουργία του νησιού συνδέεται με το μύθο της Γιγαντομαχίας. Η μητέρα των πάντων Γη έστρεψε τους θνητούς Γίγαντες κατά των αθάνατων θεών του Ολύμπου και όταν αυτοί τους καταδίωξαν υποχώρησαν έντρομοι. Ο θεός της θάλασσας Ποσειδώνας είχε αναλάβει, κατόπιν εντολής του Δία, να εξαφανίσει το Γίγαντα Πολυβώτη, ο οποίος διέσχισε φοβισμένος το Αιγαίο προκειμένου να σωθεί. Ο Ποσειδώνας τον πρόφτασε κοντά στην Κω και με την τρίαινά του, απέσπασε ένα τμήμα από το νησί και το εκσφενδόνισε εναντίον του Πολυβώτη. Το κομμάτι αυτό που πέτυχε τον Γίγαντα και τον καταπλάκωσε έγινε η Νίσυρος.
Η ιστορία της Νισύρου φαίνεται να ξεκίνησε από την 5η χιλιετία π.Χ. όπως μαρτυρούν τα ίχνη νεολιθικής κατοίκησης που έχουν βρεθεί στο νησί. Γνώρισε ιδιαίτερη ακμή τον 4ο π.Χ. αιώνα και τον 12ο-13ο αιώνα μ.Χ., ενώ στο τέλος του 19ου αιώνα αριθμούσε περίπου 5.000 κατοίκους. Τότε ξεκίνησε η περίοδος της μετανάστευσης των κατοίκων αφού η αγροτική παραγωγή, η κτηνοτροφία και η αλιεία δεν επαρκούσαν πια για τον πληθυσμό.
Κάθε ιστορική περίοδος έχει αφήσει τα ίχνη της στη Νίσυρο. Θραύσματα αγγείων και «κυκλώπεια» τείχη της μυκηναϊκής περιόδου, πύργους-φυλάκια της ελληνιστικής περιόδου, υπολείμματα λουτρών από τη ρωμαϊκή εποχή, πλήθος εκκλησιών από τους βυζαντινούς χρόνους, κάστρο που κατασκευάστηκε από τους Ιωαννίτες ιππότες. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης, η Νίσυρος δεχόταν συνεχώς επιδρομές πειρατών και Τούρκων και κατά το τέλος του 15ου αιώνα ερήμωσε ολοκληρωτικά για να υποταχθεί στους Οθωμανούς το 1522. Το ειδικό καθεστώς που παραχωρήθηκε στα Δωδεκάνησα επέτρεψε στη Νίσυρο να αναπτυχθεί σημαντικά αυτή την περίοδο. Το 1912 πέρασε στην ιταλική κατοχή και στις 7 Μαρτίου 1948 έγινε η ενσωμάτωσή της στην Ελλάδα.
Πρωτεύουσα, λιμάνι και μεγαλύτερος οικισμός της Νισύρου είναι το Μανδράκι. Είναι ένα γραφικό χωριό με στενά δρομάκια, όμορφα σπίτι και από πάνω του τον λόφο με το κάστρο και το μοναστήρι της Παναγιάς Πυλιανής. Άλλοι όμορφοι οικισμοί είναι ο Εμπορειός με το κάστρο της Παντονίκης, την εκκλησία των Ταξιαρχών και εκπληκτική θέα της καλδέρας του ηφαιστείου, η Νικιά στην οποία βρίσκεται το μοναδικό ηφαιστειολογικό μουσείο της Ελλάδος και ο παραθαλάσσιος οικισμός Πάλοι με τις αμμώδεις παραλίες, την Παναγία τη Θερμιανή και τα ιπποκράτεια λουτρά.
Αξιοθέατα της Νισύρου είναι το Παλαιόκαστρο, το αρχαίο τείχος του νησιού που διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση, το Aρχαιολογικό Mουσείο, το Δημαρχείο με την χαρακτηριστική πλατεία Δελφινιών με τα ψηφιδωτά, η Πλατεία της Ηλικιωμένης με τα καφέ και τα εστιατόρια στο Μανδράκι και οι θερμές πηγές που βρίσκονται σε διάφορα σημεία του νησιού.
Από τα πιο γνωστά έθιμα του νησιού είναι το πανηγύρι της Παναγιάς της Σπηλιανής που γίνεται τον Δεκαπενταύγουστο. Στο τέλος της ακολουθίας του Εσπερινού ψάλλεται ένα μοιρολόι, ενώ οι Νισύριοι έχουν συνθέσει δικά τους εγκώμια για τη γιορτή. Μετά την ακολουθία του Εσπερινού προσφέρεται νηστίσιμο δείπνο και παραδοσιακοί λουκουμάδες. Κατά την ακολουθία του Όρθρου γίνεται το κόλυβο της Παναγίας με τα υλικά που έχουν φέρει οι εννιαμερίτισσες, δηλαδή γυναίκες που έχουν κάνει τάμα να περάσουν εννέα μερόνυχτα προσευχής στα κελιά της μονής, προσφέροντας διάφορες εργασίες για την καθαριότητα και την προετοιμασία του μοναστηριού κατά τη διάρκεια του πανηγυριού. Κατά τη διάρκεια της παρασκευής του κόλυβου οι εννιαμερίτισσες τραγουδούν μοιρολόγια, ενώ στο τέλος της λειτουργίας τα κόλυβα μεταφέρονται μαζί με την εικόνα της Παναγίας και με τη συνοδεία της πομπής των πανηγυριωτών από το Ηγουμενείο στην τραπεζαρία της μονής, όπου παρατίθεται πάνδημο γεύμα. Μετά το τέλος του γεύματος κάθε προσκυνητής ασπάζεται τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, δέχεται από τον ιερέα κόλυβα και αφήνει τον οβολό του για τα έξοδα του γεύματος
Φωτό: Το Μανδράκι, η πρωτεύουσα της Νισύρου (https://www.visitnisyros.gr/el/oikismoi/16-oikismos-mandraki)