Το Νησάκι ή απλώς Νησί των Ιωαννίνων είναι ένας μικρός οικισμός χτισμένος πάνω στη λίμνη Παμβώτιδα και αποτελεί το ένα από τα δύο κατοικημένα νησιά σε λίμνη στην Ελλάδα μαζί με τον Άγιο Αχίλλειο Πρεσπών. Το νησάκι έχει έκταση περίπου 200 στρεμμάτων με το μεγαλύτερο μέρος του να καλύπτεται από δέντρα, ενώ ο μικρός παραδοσιακός οικισμός γύρω από το φυσικό λιμάνι είναι χτισμένος σύμφωνα με την παραδοσιακή ηπειρώτικη αρχιτεκτονική με στέγες από σχιστόλιθο. Το νησί συνδέεται με τα Ιωάννινα με καραβάκια που περνούν απέναντι σε 10 μόλις λεπτά αναχωρώντας καθημερινά ανά τακτά χρονικά διαστήματα από την περιοχή του Μώλου. Κατά την απογραφή του 2011 είχε πληθυσμό 219 κατοίκων.
Σύμφωνα με την παράδοση, οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού ήταν Μανιάτες που εγκαταστάθηκαν εκεί γύρω στα τέλη του 16ου με αρχές του 17ου αιώνα. Οι Μανιάτες που προέρχονταν από τα παράλια της Μάνης και ήξεραν να ψαρεύουν εγκαταστάθηκαν αρχικά στην απέναντι όχθη από το Νησάκι. Επειδή όμως δέχονταν επιθέσεις από τους πειρατές, οι καλόγεροι των μονών που βρίσκονταν στο Νησί τους προσκάλεσαν να εγκατασταθούν εκεί.
Παρά τη μικρή έκταση του νησιού υπάρχουν χτισμένα εφτά μοναστήρια και μάλιστα θεωρείται ως η τρίτη μεγαλύτερη μοναστική κοινότητα στην Ελλάδα μετά το Άγιο Όρος και τα Μετέωρα. Το πρώτο μοναστήρι που ιδρύθηκε στο Νησί ήταν η Μονή του Αγίου Νικολάου των Φιλανθρωπινών που σύμφωνα με την επιγραφή στην είσοδό του καθολικού της χτίστηκε το 1292 και έχει εξαίσιες ματαβυζαντινές τοιχογραφίες με πιο ιδιαίτερες αυτές των επτά φιλοσόφων της αρχαιότητας. Περίπου εκείνη την περίοδο ιδρύθηκε η Μονή Αγίου Νικολάου Ντίλιου, τον 16ο αιώνα η Μονή της Αγίας Ελεούσας και η Μονή Προδρόμου και τον 17ο αιώνα η Μονή Αγίου Παντελεήμονα, η Μονή Μεταμόρφωσης του Σωτήρα και η Μονή Προφήτη Ηλία. Όλες οι μονές δημιουργήθηκαν με χορηγίες από μεγάλες βυζαντινές οικογένειες.
Την εποχή του Αλή Πασά το νησάκι παράκμασε καθώς επιβλήθηκε μεγάλη φορολογία στους κατοίκους και οι μονές σχεδόν εγκαταλείφθηκαν. Το 1820 ο Χουρσίτ Μεχμέτ Πασάς, με εντολή του Σουλτάνου Μαχμούτ Β’ που είχε έρθει σε ρήξη με τον Αλή Πάσά, πολιόρκησε τα Ιωάννινα και βομβάρδισε το Νησί προκαλώντας τεράστια καταστροφή. Τον Ιανουάριο του 1822 ο Αλή Πασάς μετά την ήττα του κατέφυγε στο μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα, όπου δολοφονήθηκε λίγες μέρες αργότερα. Στο κελί που έμενε σώζονται ακόμη οι τρύπες από τις σφαίρες και σήμερα έχει μετατραπεί σε μουσείο του Αλή Πασά που φιλοξενεί προσωπικά του αντικείμενα, ενδυμασίες και έγγραφα της εποχής.
Ο μικρός οικισμός έχει στενά σοκάκια, όμορφα παραδοσιακά σπίτια με αυλές στολισμένες με λουλούδια, καταστήματα λαϊκής τέχνης με προϊόντα ντόπιων τεχνιτών και παραδοσιακά ταβερνάκια. Υπέροχες διαδρομές για περίπατο μέσα στη φύση είναι η άνοδος στον λόφο του προφήτη Ηλία στο ψηλότερο σημείο του νησιού που προσφέρει μοναδική θέα προς τη λίμνη και την πόλη των Ιωαννίνων και η διαδρομή περιμετρικά του νησιού.
Φωτό: https://www.travelioannina.com/