Μενού Κλείσιμο

Μούντρος Ρεθύμνης

Χωριό της επαρχίας Ρεθύμνης. Βρίσκεται 23 χλμ. νοτιοδυτικά από το Ρέθυμνο, με το οποίο συνδέεται οδικά. Η λεωφορειακή γραμμή με το Ρέθυμνο λειτουργεί καθημερινά.

Ο Μούντρος αποτελεί κοινότητα, στην οποία υπάγεται και το χωριό Βελονάδω. Το χωριό βρίσκεται κτισμένο αμφιθεατρικά στους πρόποδες του μικρού βουνού Κού-μαρος (υψόμ. 280 μ.) και χωρίζεται σε δύο γειτονιές, το Επανωχώρι και το Κατω-χώρι. Κάθε μία από αυτές έχει και μία βρύση, από όπου υδρεύονται οι κάτοικοι (η Πάνω Βρύση και η Κάτω Βρύση αντίστοιχα). Μέσα στο χωριό και γύρω από αυτό υπάρχουν κήποι με πανύψηλες καρυδιές, πορτοκαλιές κ.ά. οπωροφόρα δέντρα. Η κοινότητα έχει έξι πλατείες που, όπως και όλοι οι δρόμοι της, είναι τσιμεντοστρωμένες.

Οι Μουντριανοί (220 τον αριθμό σήμερα) είναι εργατικότατοι, δραστήριοι και φιλόξενοι. Ασχολούνται με τις καλλιέργειες και την κτηνοτροφία, κυρίως την οικόσιτη. Κύρια προϊόντα του χωριού είναι το λάδι, τα χαρούπια, το κραοί, τα καρύδια και διάφορα γαλακτοκομικά και οπωροκηπευτικά.

Το χωριό πρόσφερε δέκα νεκρούς κατοίκους του στους απελευθερωτικούς αγώνες του Έθνους. Τον καιρό της Γερμανικής Κατοχής βρήκαν καταφύγιο και περίθαλψη σ’ αυτό πολλοί Άγγλοι στρατιώτες.

Στην περιοχή Πέρα Μούντρος, βρίσκονται ίχνη παλιού ουνοικισμού και μέσα στο χωριό ίχνη μεσαιωνικής κατοικίας. Στο μεγάλο ενετικό κτίσμα, που αποτελεί σήμερα το σπίτι του Κωσταντουλάκη, στη γειτονιά Επανωχώρι, πάνω σε μία μεγάλη πόρτα υπάρχουν ενετικά οικόσημα και επιγραφή. Το κτίριο αυτό στέγαζε επί Τουρκοκρατίας τα δικαστήρια, ενώ τα παρακείμενα υπόγεια ήταν σκοτεινές φυλακές. Οι Τούρκοι παρέμειναν στο Μούντρος μέχρι το 1897.

Σε απόσταση 1 χμ. από το Μούντρος είναι η εύφορη περιοχή Αιβάδες, όπου βρίσκεται η ερειπωμένη εκκλησία της Αγίας Φωτεινής. Ένας θρύλος λέει ότι εκεί, τη νύχτα, ακούγονται τα τελώνια να φωνάζουν (οι ψυχές δηλ. των αθάφτιστων παιδιών που θάβονταν χωρίς νεκρώσιμη ακολουθία). Σε απόσταση 2 χμ. προς τα νότια είναι η περιοχή Αγύρι (βουνό) με αμπέλια, περβόλια, καρυδιές και άφθονα νερά. Η δυτική πλευρά αυτού του βουνού είναι δασωμένη. Στην περιοχή Πέρα Μούντρος, υπάρχουν δύο πηγές, η Κομηνόβρυση και η Χαλασέ, από όπου υδρεύονταν ο παλιός συνοικισμός. Εκεί υπάρχουν παλιά περβόλια με καρυδιές, κιτριές κ.ά. εσπεριδοειδή.

Η Κομηνόβρυση λένε ότι οφείλει το όνομα της στη βυζαντινή οικογένεια των Κομνηνών. Βρίσκεται ανάμεσα σε δύο λόφους που ο καθένας έχει στην κορυφή του από ένα ερημοκκλήσι. Τα δύο αυτά ερημοκκλήσια, ο Προφήτης Ηλίας και οι Άγιοι Αρχάγγελοι, απέχουν εξίσου από την Κομηνόβρυση (1000 μ. το καθένα). Σχετικός με τη βρύση αυτή είναι ο εξής θρύλος: Κάποτε δύο πριγκιπόπουλα Κομνηνοί αγαπούσαν την ίδια πριγκιποπούλα. Για να αποφασισθεί πόιο από τα δύο θα την παντρευόταν, ο πατέρας της τους πρότεινε να ξεκινήσουν και οι δύο ταυτόχρονα, ο καθένας από το ένα από τα δύο ερημοκκλήσια, κρατώντας ένα άδειο σταμνί που θα το γέμιζαν από τη βρύση. Όποιος από τους δύο νέους θάφερνε στον πατέρα της κοπέλας πρώτος γεμάτο το σταμνί του θα την παντρευόταν. Οι δύο υποψήφιοι έφθασαν την ίδια στιγμή στη θρύση και άρχισαν να παλεύουν για το ποιος θα γεμίσει πρώτος το σταμνί του. Δεν πρόσεξαν όμως τον γκρεμό που ήταν κάτω και έπεσαν και σκοτώθηκαν και οι δύο.

Δυτικά του χωριού είναι το Μουντριανό φαράγγι (μήκος 1500 μ.) και μέσα σ’ αυτό το σπήλαιο του Κατσουλιου η τρύπα. Οι πλευρές του φαραγγιού είναι κατάφυτες. Στο βάθος του κυλά ο Μουντριανός ποταμός που πηγάζει από το βουνό από πλατάνια (η ανατολική είναι απόκρημνη).

Το χωριό έχει επτά εκκλησίες, από τις οποίες αναφέρουμε το ναΐδριο του πολιούχου του χωριού Αγίου Κωνσταντίνου, την εκκλησία των Αγίων Αναργύρων (11ου αιώνα) που διασώζει παλιές τοιχογραφίες και τη διμάρτυρη ρυθμού βασιλικής εκκλησία του Αγ. Νικολάου και του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου με ωραιότατο σκαλιστό τέμπλο. Πρόσφατα απέκτησε το Μούντρος χώρο για μνημείο των πεσόντων και «παιδική χαρά». Πίσως από την εκκλησία των Αγ. Αναργύρων βρέθηκαν, ύστερα από ανασκαφές, δύο πρωτοχριστιανικοί τάφοι. Το υδραγωγείο που και σήμερα χρησιμοποιείται ανάγεται στην εποχή της Ενετοκρατίας.

*Στοιχεία από 15ετή έρευνα 1980-1995.