Το Μονόλοφο είναι χτισμένο στους πρόποδες του βουνού Σιβρί, κοντά στον Γαλλικό ποταμό, σε υψόμετρο 134 μέτρων. Απέχει 29 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Ωραιοκάστρου.
Πριν από τους Βαλκανικούς Πολέμους, το χωριό ονομαζόταν Νταουτλή και κατοικείτο από μουσουλμάνους. Μετά τη Συνθήκη της Λωζάνης και την ανταλλαγή πληθυσμών οι μουσουλμάνοι αποχώρησαν και εγκαταστάθηκαν στο χωριό Πόντιοι πρόσφυγες από το Τσεβλισίκ και την επαρχία Κοτυώρων.
Ο ενοριακός ναός του χωριού είναι αφιερωμένος στον Άγιο Γεώργιο και στον Άγιο Νεκτάριο. Επίσης, στο Μονόλοφο είναι χτισμένα εκκλησάκια προς τιμήν του Αγίου Ιωάννου, του Αγίου Νικολάου και του Προφήτου Ηλία.