Κυλλήνη Ηλείας

Η Κυλλήνη, γνωστή για το λιμάνι της που εξυπηρετεί την ακτοπλοϊκή σύνδεση με τη Ζάκυνθο, βρίσκεται στα βορειοδυτικάπαράλια της Ηλείας. Η μεγάλη αμμουδιά, τα καταγάλανα νερά της και ο πλούτος της σε ενδιαφέροντα μνημεία την έχουν αναδείξει τα τελευταία χρόνια σε αγαπημένο τουριστικό προορισμό. Διοικητικά υπάγεται στον Δήμο Ανδραβίδας-Κυλλήνης και ο μόνιμος πληθυσμός της κατά την απογραφή του 2011 έφτανε τους 631 κατοίκους.

Το όνομά της προέρχεται από την ομώνυμη πόλη της Αρχαίας Ηλείας που απείχε 120 στάδια από την Ήλιδα και ήταν το επίνειό της. Η πόλη ιδρύθηκε από Αρκάδες που κατάγονταν από το όρος Κυλλήνη, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή φέρνοντας τη λατρεία του Ερμή, της Αφροδίτης και του Ασκληπιού. Η πρώτη γραπτή μαρτυρία για την πόλη είναι στην Ιλιάδα του Ομήρου που αναφέρεται στον φόνο του Ώτου του Κυλλήνιου «αρχού των Επειών», αρχηγού δηλαδή των Ηλείων, από τον Πολυδάμαντα κατά τον Τρωικό πόλεμο.

Το 1204 οι Φράγκοι δημιούργησαν εκεί μια νέα πόλη, τη Γλαρέτζα, η οποία έφτασε σε μεγάλη ακμή και αποτελούσε ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια της Μεσογείου. Η πόλη είχε, μάλιστα, και δικό της νόμισμα που ονομαζόταν τορνέζι. Σαν εμπορικό λιμάνι διακινούσε σταφύλια, μετάξι, βαμβάκι και διάφορα άλλα εμπορεύματα προς τα λιμάνια της Αδριατικής, του Ιονίου, της Ν. Ευρώπης, της Α. Μεσογείου και της Β. Αφρικής. Τον 14ο αιώνα η πόλη σταδιακά παρακμάζει γιατί συνεχώς αλλάζει χέρια ‒άλλοτε είναι υπό τη διοίκηση ευγενών, άλλοτε πειρατών. Το 1428 πέρασε ως προίκα στον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο ‒τον τελευταίο βυζαντινό αυτοκράτορα‒ όταν εκείνος παντρεύτηκε την κόρη του ηγεμόνα της Κεφαλονιάς Κάρολου Τόκκου. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1432, ισοπέδωσε την πόλη για να μην πέσει στην κατοχή των πειρατών. Από τότε έχασε την αίγλη της και μετατράπηκε σε έναν μικρό οικισμό, ο οποίος μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους εποικίστηκε αρχικά από Επτανήσιους και Αρκάδες και αργότερα από Μικρασιάτες πρόσφυγες.

Από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της ευρύτερης περιοχής της Κυλλήνης είναι το κάστρο Χλεμούτσι που ιδρύθηκε το 1222-1223 από τον Γοδεφρείδο Α΄ Βιλλεαρδουίνο και αποτέλεσε το ισχυρότερο φρούριο του φράγκικου πριγκιπάτου της Αχαΐας. Είναι ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα φρούρια της Ελλάδας και εξαιρετικό δείγμα φρουριακής αρχιτεκτονικής της Φραγκοκρατίας στην Πελοπόννησο.

Λίγο πιο έξω από την Κυλλήνη, από την οποία η πρόσβαση γίνεται με βάρκα, βρίσκεται το νησάκι της Καυκαλίδας στο οποίο υπάρχουν ρωμαϊκοί τάφοι και ερείπια παλαιοχριστιανικού ναού. Εκεί έχει χτιστεί από το 1906 φάρος με ύψος πύργου 15 μέτρα και εστιακό ύψος 19 μέτρα. Είναι κατασκευασμένος από λιθοδομή και στοιχεία οπλισμένου σκυροδέματος και περιλαμβάνει τον πύργο του φάρου και την κατοικία του φαροφύλακα.