Κουνουπιδιάνα, Χανίων

Χωριό και κοινότητα της επαρχίας Κυδωνίας, στη χερσόνησο του Ακρωτηρίου, σε απόσταση 7χμ. από τα Χανιά. Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 130μ., αρχικά μέσα σε μια κοιλότητα για να προφυλάσσεται από τους πειρατές και αργότερα σε ψηλότερο σημείο.

Ο πληθυσμός, μαζί με τους εξαρτημένους από αυτό οικισμούς ανέρχεται σε 1.100 κατοίκους. Τα κύρια προϊόντα του χωριού είναι λάδι, εσπεριδοειδή και σταφύλια. Στην κοινότητα Κουνουπιδιανών υπάγονται οι οικισμοί: τα Χωραφάκια, του Καμπάνη, οι Κορακιές και οι Πλακούρες.

Το χωριό είναι κτισμένο στην ενετική εποχή. Οι κάτοικοί του είναι γηγενείς Κρητικοί από τα γύρω μέρη και Μικρασιάτες πρόσφυγες.

Μεταξύ των παλιότερων οικογενειών συγκαταλέγονται οι: Μαλινάκηδες, Σιδηράκηδες, Τορναζάκηδες, Κουφάκηδες, Τσιγκουνάκηδες, Ποθητάκηδες και Στουπάκηδες.

Συμφωνα με την απογραφή του 1981, οι οικισμοί είναι: Κουνουπιδιανά (έδρα), Κορακές, Καμπάνη, Πλακούρες, Χωραφάκια, Σταυρός, Καλαθάς Α και Β.

Στο χωριό υπάρχουν οι εκκλησίες του Αρχάγγελου Μιχαήλ, 14ου αιώνα με τοιχογραφίες, η Γέννηση της Θεοτόκου, ο διμάρτυρος ναός των Αγίων Πάντων, ο Άγιος Ι ωά ν νη ς ο Πρόδρομος, ο Άγιος Νικόλαος, παράρτημα της μονής της Αγίας Τριάδας, ο Άγιος Ιωάννης, 50-60 ετών, ο Άγιος Ευστάθιος, παράρτημα της μονής Γομβερνέτου, ο Άγιος Αντώνιος, ο οποίος κρίθηκε διατηρητέος από την Αρχαιολογική Εταιρία, ο Ευαγγελισμός, που ήταν κτισμένος σε μια λακκούβα και μετά την καταστροφή του ξανακτίστηκε, η Αγία Τριάδα, ηλικίας 100-120 ετών, ο Άγιος Ονούφριος, ο Άγιος Νικόλαος, ηλικίας 100-150 ετών, η Μεταμόρφωση του Σωτήρα από την ενετική εποχή και το μοναστήρι του Ιωάννη του Προδρόμου με 25 καλόγριες.

Στον οικισμό Κουνουπιδιανά υπάρχει ένας Τούρκικος Πύργος, ένας από τους 300 της Κρή της. Χρησίμευε ως μέσο επικοινωνίας μεταξύ των, γιατί ανεβαίνοντας σ’ ένα έβλεπαν τον άλλο.

Η Παγκρήτια Συνέλευση έγινε την Κοινότητα Κουνουπιδιανά στον οικισμό Πλακούρες.

Επίσης μετόχι της μονής Αγίας Τριάδας είναι η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού, η οποία είναι Ενετική και Μονόκλιτη.

Το 1886 σκοτώθηκαν από τους Τούρκους οι: Καρκουνάκης Γεώργιος του Χαραλάμπους, Κοπανάκης Παύλος του Γεωργίου και Αγγελάκης Θεόδωρος του Ιωάννη. Κατά το διάστημα 1917-1922 σκοτώθηκαν ή πέθαναν από τις κακουχίες του κατοχικού πολέμου οι: Δημήτριος Ευστρατίου Παντζελιουδάκης, Δημήτριος Επαμεινώνδα Μαραγκουδάκης, Ελευθέριος Κωνσταντίνου Νουσλαδάκης και Ηλίας Γεωργίου Καλαμαρίδης.

Κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο 1940-1941 σκοτώθηκαν οι: Γεώργιος Στυλιανού Παντζελιουδάκης και Γεώργιος Στεφάνου Βιγλάκης.

Με την κατάληψη της Κρήτης από τους Γερμανούς, σκοτώθηκαν πολεμώντας οι: Γεώργιος Κωνσταντίνου Τζαμαριαδάκης, Στυλιανός Εμμανουήλ Τζαμαριαδάκης, Κωνσταντίνος Μιχαήλ Σ. Σκανδαλάκης, Ευάγγελος Κακοξυλάκης, Θεοφάνης Παναγιώτου Ανδρεαδάκης, Εμμανουήλ Στεφάνου Βιγλάκης, Γεώργιος Κωνσταντίνου Βιγλάκης και Εμμανουήλ Σκανδολάκης.

Κατά το διάστημα της Κατοχής 1941-1945 εκτελέσθηκαν από τους Γερμανούς οι: Γεώργιος Ευστρατίου Παντζελιουδάκης και ο Δημήτριος Εμμανουήλ Κοπανάκης. Κατοχή και Εμφύλιος: Στο διάστημα αυτό εξαφανίστηκε ο Ιωάννης Γεωργίου Μπουράκης από τα Κουνουπιδιανά το έτος 1943 στη Β. Ελλάδα και κατά τον Εμφύλιο σκοτώθηκε το 1947 στην Κόνιτσα ο Επαμεινώνδας Γεωργίου Μαραγκουδάκης από τα Κουνουπιδιανά.

Η Ιωσημίνα, Ελβετικής καταγωγής, σύζυγος του Αλέξανδρου Καρκουνάκη, εγκαταστάθηκε στα Κουνουπιδιανά το έτος 1919.

Η Ιωσημίνα, γνωρίζοντας πολύ καλά τα Γερμανικά και άριστα τα Ελληνικά, τις πρώτες ημέρες της Κατοχής, που γίνονταν ομαδικές συλλήψεις βοηθούσε τα σαμποτάζ, με αποτέλεσμα να αποφυλακίζονται πολλοί κρατούμενοι. Σ’ όλο το διάστημα της Κατοχής πρόσφερε πολύτιμες υπηρεσίες στους κατοίκους της Κοινότητας ανιδιοτελώς και με κίνδυνο. Πέθανε στα Κουνουπιδιανά το 1947.

Τις πληροφορίες έδωσαν οι γέροντες της Κοινότητας, ο εφημέριος Κουνουπιδιανών Δημήτριος Γεωργίου Αλεξανδράκης και ο Στυλιανός Γεωργίου Καπρινάκης, τέως Γραμματέας της Κοινότητας.

*Στοιχεία από 15ετή έρευνα, 1980-1995.