Κουκλέσι Ιωαννίνων

Το Κουκλέσι είναι χωριό της Ηπείρου, χτισμένο ανάμεσα στα όρη Τόμαρος και Ξηροβούνι σε υψόμετρο 700 μέτρων, στα όρια των νομών Ιωαννίνων και Πρέβεζας. Το χωριό αποτελείται από τον παλιό οικισμό Κουκλέσι και το νεότερο Κάτω Κουκλέσι ή Ποταμιά.

Το Κουκλέσι, σύμφωνα με τη τοπική παράδοση, δημιουργήθηκε από κατοίκους άλλων χωριών της περιοχής. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας, με εντολή του Αλή Πασά είχαν εγκατασταθεί «καμινάδες» (δηλ. καρβουνιάρηδες) που δούλευαν στην περιοχή χρησιμοποιώντας τα δένδρα από τον πλούσιο δρυόδασος που κάλυπτε τότε το όρος Τόμαρος. Τα οθωμανικά στατιστικά κατάστιχα του 1895 αναφέρουν ότι το χωριό ήταν τσιφλίκι του καζά των Ιωαννίνων και είχε πληθυσμό 288 κατοίκους.

Το παλιό Κουκλέσι είναι χτισμένο σε βατή οροσειρά, σαν μικρό οροπέδιο, που την ονομάζουν «Κουκλεσίτικο Βουνό» και «Μορίζι», ανατολικά και χαμηλότερα της νότιας κορυφογραμμής του Ολύτσικα (Τόμαρου). Τα σπίτια και οι μαχαλάδες είναι διάσπαρτα σε μικρά ισιώματα, ριζοτόπια, προσήλια, ομαλές κατωφέρειες, σε σταγονοτόπια, σχεδόν κυκλώνουν το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου καθώς και το γούπατο, με τα πηγάδια και το ξερολάγκαδο. Στον Μεσοπόλεμο και κυρίως αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το άλλοτε σκόρπιο παλιό Κουκλέσι άρχισε να συγκεντρώνεται σε ένα σημείο ενώ σπίτια μοναχικά κατέβηκαν ως το ξωκλήσι του Άι-Μηνά.

Το Κάτω Κουκλέσι βρίσκεται στο βάθος της κοιλάδας, της χαράδρας μεταξύ του Ολύτσικα (δυτικά) και του Ξηροβουνίου (ανατολικά). Νοτιοδυτικά του οικισμού και πάνω σχεδόν από την τεχνητή σήραγγα Κλεισούρας ορθώνονται μετέωροι πανύψηλοι βράχοι. Η χαράδρα αυτή είναι η ίδια του λεγόμενου αρχαίου Χάραδρου με ομώνυμη πόλη, που ήταν χτισμένη στο τέλος της στενωπού προς την σημερινή Φιλιππιάδα.

Ο Άγιος Νικόλαος, η κεντρική εκκλησία του χωριού, έχει κηρυχθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική με τρούλο και χαγιάτια που χτίστηκε το πρώτο μισό του 19ου αιώνα. Έχει όμορφο καμπαναριό και περίβολο. Ιστορικό διατηρητέο μνημείο έχει χαρακτηριστεί και το «Χάνι Σαφίτ Μπέη» ή «Χάνι Μπότσαρη».

Έξω από το χωριό, σε υψόμετρο 640 μ. και σε μια απότομη πλαγιά με θέα τον ποταμό Λούρο υπάρχει το παλαιολιθικό σπήλαιο «Περιστέρι», όπου έχουν έρθει στο φως  παλαιοντολογικά και  γεωφυσικά ευρήματα, καθώς και ο ανθρώπινος σκελετός παιδιού που η ηλικία του δεν έχει χρονολογηθεί ακόμα.

 

Φωτό: http://romiazirou.blogspot.com/2016/11/video_98.html