Κιθαρίδα Ηρακλείου

Η Κιθαρίδα είναι ένα μικρό γραφικό χωριό, χτισμένο σε υψόμετρο 220 μέτρων και σε απόσταση 21 χιλιομέτρων από το Ηράκλειο. Διοικητικά υπάγεται στον Δήμο Μαλεβιζίου και κατά την απογραφή του 2011 αριθμούσε 52 κατοίκους.

Με το όνομα Chitaridha αναφέρεται σε έγγραφο του Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 και ως Chitharida από τον Καστροφύλακα στην ενετική απογραφή του 1583. Το 1671 αναφέρεται στην οθωμανική, πια, απογραφή ως Ketaride με 12 χαράτσια, δηλαδή φόρους. Στην απογραφή του 1834, η οποία διεξήχθη από τους Αιγυπτίους, κατοικούνταν 15 χριστιανικές οικογένειες, ενώ το 1881 είχε 160 χριστιανούς και 2 Τούρκους.

Σημαντικό μνημείο του χωριού είναι η μονή της Παναγίας Ελεούσας που φαίνεται ότι λειτουργούσε κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας και της Τουρκοκρατίας μέχρι και τα τέλη του 19ου αιώνα, οπότε και ερημώθηκε. Ο ναός αποτελείται από τρία κλίτη αφιερωμένα στον Άγιο Χαράλαμπο, στην Κοίμηση της Θεοτόκου και στον Άγιο Φανούριο και νάρθηκα που βρίσκεται μπροστά από το ιερό. Πάνω από το ιερό βρίσκεται ένας τρούλος για κάθε κλίτος. Μέσα στην εκκλησία διασώζεται μέρος της τοιχογραφίας, ενώ το εξωτερικό της είναι διακοσμημένο με πινάκια που φέρουν διάφορες ζωγραφιές, με πιο ιδιαίτερο ένα πινάκιο των αρχών του 15ου αιώνα που αναγράφει τη φράση «Ave Maria gratia plena», η οποία προέρχεται από προσευχή των Λατίνων προς την Παναγία. Το 1822 οι Τούρκοι σφαγίασαν τους μοναχούς, λεηλάτησαν τη μονή και έκαψαν την πλούσια βιβλιοθήκη της. Μετά την ανασυγκρότησή της περιήλθε στη δικαιοδοσία της Μονής της Αγίας Ειρήνης στον Κρουσώνα. Το 1841, με άδεια της τουρκικής διοικήσεως, ιδρύθηκε στη μονή σχολείο, ένα από τα πρώτα στην κρητική ύπαιθρο, το οποίο καταστράφηκε το 1866. Το σημερινό κτήριο του σχολείου, το οποίο σώζεται μαζί με το καθολικό και τμήμα των κελιών, κτίσθηκε κατά τα τέλη του 19ου αιώνα και λειτουργούσε ως τα μέσα του 20ου αιώνα, εξυπηρετώντας τα χωριά του Μαλεβιζίου.

Φωτό: https://www.cretanbeaches.com/