Μενού Κλείσιμο

Κεφαλάς Χανίων

Χωριό και κοινότητα της επαρχίας Αποκορώνου, που απέχει από τα Χανιά 30χμ. Είναι κτισμένος σε υψόμ. 365μ. και κατοικείται από 280 άτομα.

Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία. Στην κοινότητα υπάγονται οι οικισμοί: Δράπανος (30 κάτοικοι, υψόμετρο 310μ.) και Παλαιλώνι (20 κάτοικοι, υψόμετρο 325μ.). Και οι δυο βρίσκονται στο ακρωτήριο Δρέπανο.

Ως προς την προέλευση του ονόματος του χωριού υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Κατά μιαν άποψη οφείλεται στους Κεφαλάδες, που ήσαν οι αρχηγοί της αποστολής του αυτοκράτορα Αλεξίου Κομνηνού, το 1182, στην Κρήτη.

Υποστηρίζεται ακόμη η άποψη ότι οι κάτοικοι του χωριού ήσαν αρχικά εγκατεστημένοι στη θέση Καλαθάς και όταν, από τις επιδρομές των κουρσάρων, αφανίστηκε ο Καλαθάς απόμειναν δυο αδέλφια που ονομάζονταν Γαβαλάς και Κεφαλάς και τα χωριά στα οποία εγκαταστάθηκαν πήραν τα αντίστοιχα ονόματα, Γαβαλοχώρι και Κεφαλοχώρι. Μια τελευταία εκδοχή είναι ότι το χωριό ονομάζεται Κεφαλάς από το βουνό Κεφάλα.

Παλιότερες οικογένειες είναι οι Βορινάκηδες και οι Κουκλάκηδες. Το χωριό χρονολογείται από το 1400, όπως μαρτυρούν οι εκκλησίες που βρίσκονται εδώ.

Κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας αποκεφαλίστηκε, γύρω στο 1821, από τους Τούρκους ένας οπλαρχηγός ονόματι Τσακίρης, ο οποίος είχε διατελέσει Γενικός Διοικητής Δυτικής Κρήτης. Επί Τουρκοκρατίας κτίστηκε μια δεξαμενή που σώζεται μέχρι σήμερα με την ονομασία Αγαδική και η οποία έχει επτά καμάρες.

Κατά τη Γερμανική Κατοχή, ομάδα από 41 άνδρες του χωριού αποτέλεσαν τον πρώτο πυρήνα αντίστασης. Κατά την αντίσταση φονεύθηκαν οι αδελφοί Ρουκουνάκη, Δημήτριος και Αγησίλαος του Πέτρου.

Το βράδυ της Ανάστασης έχουν τη συνήθεια οι χωρικοί να καίνε τον Ιούδα. Στον Κεφαλά υπάρχουν τα σπήλαια: Κατεβατή, Ορνέρου ή Ανυφαντή, Γαλόπη και Φουρνή.

Το σπήλαιο Κατεβατή είχαν μεταβάλει οι Κεφαλιανοί σε αποθήκη τροφίμων. Μέσα σ’ αυτό κυλούσε πόσιμο νερό. Έλυσαν, λοιπόν, το πρόβλημα της πείνας και της δίψας, όταν το 1821 κατέφυγαν εδώ 80 γυναικόπαιδα, και ανάμεσά τους 12 οπλοφόροι με αρχηγό το Γρηγόρη Δαμινό. Η σπηλιά ήταν απροσπέλαστη και ο Δαμινός γενναίος. Γι’ αυτό και αναγκάστηκε ο ίδιος ο Οσμάν Πασάς να προσπαθήσει να τους πείσει να βγουν, αλλιώς θα τους σκότωνε όλους. Τότε, ο Δαμινός του απάντησε: «Εγώ θα μείνω εδώ και ο βασιλιάς σου αν πλησιάσει θα τον σκοτώσω». Ενάμιση μήνα κράτησε η πολιορκία, ώσπου στο τέλος σώθηκαν οι Κεφαλιανοί.

Στο χωριό βρίσκονται πολλές εκκλησίες και μοναστήρια, μεταξύ των οποίων η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, ο Άγιος Σπυρίδωνας, ο Άγιος Αντώνιος, ο Άγιος Γεώργιος, η Αγία Ειρήνη, όπου είναι και το νεκροταφείο του χωριού, ο Μιχαήλ Αρχάγγελος, ο Άγιος Στέφανος, ο Προφήτης Ηλίας, του Αγίου Πνεύματος, ο Άγιος Νεκτάριος, ο Άγιος Ιωάννης, ο Άγιος Παντελεήμονας (Δράπανος), ο Άγιος Χαράλαμπος (Παλιαλώνι) και η εκκλησία του Τίμιου Σταυρού, που χρονολογείται γύρω στα 1400 και θεωρείται η σπουδαιότερη του χωριού.

*Στοιχεία από 15ετή έρευνα, 1980-1995.

Φώτο: https://mapio.net/wiki/Q6383399-el/