Ο Κάτω Καλαμώνας είναι ένα μικρό χωριό της βορειοδυτικής Ρόδου με ελάχιστους μόνιμους κατοίκους. Μαζί με τον γειτονικό Άνω Καλαμώνα αποτελούσαν τον οικισμό Πεβεράνιο (Peveragno), ο οποίος δημιουργήθηκε από τους Ιταλούς το 1931.
Η περιοχή ανήκε σε Τούρκους ιδιοκτήτες και παρέμενε ανεκμετάλλευτη έχοντας μόνο κάποια σπίτια με στάβλους, αγελάδες και άλογα, καθώς και ένα τζαμί. Η ιταλική εταιρεία “Società Agricola Frutticoltura” αγόρασε την έκταση και δημιούργησε έναν σύγχρονο αγροτικό οικισμό με οικογένειες οι οποίες ήρθαν από την Ιταλία για να καλλιεργήσουν τη γη. Οι προηγούμενοι κάτοικοι μετανάστευσαν στη Μικρά Ασία ή εγκαταστάθηκαν στην πόλη της Ρόδου.
Το νέο αγροτικό χωριό, ένα από τα τέσσερα «πειραματικά» χωριά που δημιούργησαν οι Ιταλοί ονομάστηκε Peveragno Rodio προς τιμήν του διοικητή των κατεχόμενων ιταλικών νήσων του Αιγαίου Mario Lago. Ήταν ένας σύγχρονος οικισμός που είχε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες, όπως Δημαρχείο, Σχολείο, Διοικητήριο και Αστυνομία, ενώ το παλιό τζαμί μετατράπηκε σε εκκλησία. Είχε νερόμυλους και εργαστήρια για την παραγωγή και την επεξεργασία των προϊόντων και είχαν φυτευτεί ελαιόδεντρα, αμπέλια, μουριές και οπωροφόρα δέντρα. Μετά την απελευθέρωση, το 1948, το χωριό και οι εγκαταστάσεις της εταιρείας εγκαταλείφθηκαν. Η περιοχή πήρε την παλιά της ονομασία, Καλαμώνας, και τα χωράφια μοιράστηκαν σε Έλληνες καλλιεργητές.
Στην ευρύτερη περιοχή του Καλαμώνα, δίπλα στον Άνω Καλαμώνα, βρίσκεται η Κοιλάδα των Πεταλούδων, ένα από τα σημαντικότερα φυσικά αξιοθέατα της Ρόδου. Είναι ένα φυσικό καταφύγιο με πυκνή βλάστηση, ξύλινες γέφυρες, πλακόστρωτα μονοπάτια, λίμνες και καταρράκτες όπου ζει ένα υπέροχο είδος πεταλούδας που ονομάζεται Panaxia Quadripunctaria.
Φωτό: https://butterfliesrhodes.gr/