Χωριό και κοινότητα της επαρχίας Αποκορώνου Χανίων. Απέχει 50χμ. από τα Χανιά. Είναι κτισμένο στην κορυφή κάποιουλόφου στους πρόποδες των Λευκών Ορέων και σε υψόμετρο 252μ. Βρίσκεται στα σύνορα των νομών Χανίων και Ρεθύμνου. Στα ανατολικά του χωριού ρέει ο ποταμός Μουσέλλας, που χωρίζει τους δυο νομούς. Το χωριό κατοικείται από 118 κατοίκους, που ασχολούνται κυρίως με την καλλιέργεια κηπευτικών και με την κτηνοτροφία. Στην ίδια κοινότητα υπάγεται και ο οικισμός Πάτημα.
Η ονομασία του χωριού Κάστελος προέρχεται από την απότομη και κρημνώδη τοποθεσία, όπου είναι κτισμένο. Παλιότερα, το χωριό βρισκόταν στους πρόποδες του λόφου στη θέση Αγκαθέ. Ο οικισμός αυτός ήταν πολύ παλιός και λέγεται ότι υπήρχε από την εποχή του Νικηφόρου Φωκά. Σήμερα, κατοικείται ακόμα και αποτελεί συνοικισμό του Κάστελου.
Από τη θέση Αγκαθέ, αναγκάστηκαν οι τότε κάτοικοι να μετακομίσουν γύρω στα 1800, στην κορυφή του λόφου, για να αποφύγουν τις λεηλασίες και τις σφαγές των Τούρκων που περνούσαν από κει.
Κοντά στο χωριό, στη θέση Λακκούδια, γύρω στα 1835, έγινε μεγάλη επιδρομή Τούρκων, που κατέληξε σε σφοδρότατη μάχη. Στη μάχη αυτή σκοτώθηκαν 22 Τούρκοι και τραυματίστηκε ένας μόνο ηρωικός υπερασπιστής του χωριού. Από τότε, οι Τούρκοι εγκατέλειψαν τις επιδρομές και τις λεηλασίες τους στην περιοχή.
Κατά την περίοδο της Γερμανικής Κατοχής, οι κάτοικοι του Κάστελου διακρίθηκαν για τον ηρωικό αντιστασιακό τους αγώνα κατά των κατακτητών, προσφέροντας μεγάλες υπηρεσίες στην πατρίδα. Πολλοί απ’ αυτούς, όμως, πλήρωσαν το θάρρος και την ορμή που έδειξαν τότε με τη ζωή τους.
Στις 6 Δεκεμβρίου του 1943, ανήμερα του Αγίου Νικολάου, την ημέρα που γινόταν το πανηγύρι του πολιούχου αγίου του χωριού, οι Γερμανοί έκαναν έφοδο και συνέλαβαν όλους τους κατοίκους. Λίγες μέρες αργότερα, τους μετέφεραν στις φυλακές της Αγιάς, με σκοπό να τους εκτελέσουν για τη συμμετοχή τους στην Αντίσταση. Τελικά όμως γλίτωσαν, γιατί κατάφεραν να διαψεύσουν τις πληροφορίες των Γερμανών. Σε κάποιες άλλες όμως επιδρομές τους, οι Γερμανοί συνέλαβαν και εκτέλεσαν τέσσερις χωριανούς, τον Αλέξανδρο Φαραντάκη, τον Ελευθέριο Δασκαλάκη και τους Παύλο και Στυλιανό Βερναδάκη. Τα ονόματά τους έμειναν αθάνατα στη μνήμη του χωριού.
Οι σημερινοί κάτοικοι του Κάστελου είναι γνήσιοι Κρητικοί και οι παλιότερες οικογένειές του είναι οι Αναγνωστάκηδες, οι Βερναδάκηδες, οι Βυζουκάκηδες, οι Δασκαλάκηδες, οι Ζαμπετάκηδες, οι Ζουμπουλάκηδες, οι Μακριδάκηδες, οι Νικοληδάκηδες, οι Ξανθάκηδες, οι Ορφανουδάκηδες, οι Πολλάκηδες, οι Ρωμανιάδες, οι Σταυρουλάκηδες, οι Φαραντάκηδες, οι Χριστινάκηδες και οι Ροδουσάκηδες.
Στον Κάστελο θα συναντήσουμε τη γραφική εκκλησία του Αγίου Νικολάου, που είναι και ο προστάτης άγιος του χωριού. Παλιότερα, ο Άγιος Νικόλαος ήταν ένα μικρό βυζαντινό εκκλησάκι, με εξαιρετικές τοιχογραφίες. Γύρω στα 1930, οι χωριανοί γκρέμισαν την παλιά εκκλησία κι έκτισαν στη θέση της μια μεγαλύτερη.
*Στοιχεία από 15ετή έρευνα 1980-1995.
Φωτογραφία: https://el.wikipedia.org