Μενού Κλείσιμο

Καστέλλια Φωκίδος

Τα Καστέλλια είναι χτισμένα στις υπώρειες της Γκιώνας και της Οίτης σε καταπράσινη περιοχή, σε υψόμετρο 450 μέτρων, ενώ μπροστά τους απλώνεται απλώνεται το λεκανοπέδιο του Βοιωτικού Κηφισού ή Δωρική κοιλάδα όπως λέγεται από παλιά. Ανήκει διοικητικά στον Δήμο Δελφών και αριθμεί 523 κατοίκους (απογραφή 2011).

Ο αρχικός οικισμός χτίστηκε την περίοδο της Φραγκοκρατίας από τον Φράγκο ηγεμόνα Βονιφάτιο Μομφερατικό. Εκείνη την εποχή έλαβε και το όνομά του, που σημαίνει κάστρο και φρούριο, τα ερείπια του οποίου σώζονται στη θέση του παλιού χωριού. Μετά την Επανάσταση του 1821 οι κάτοικοι μεταφέρθηκαν σε απόσταση 7 χλμ και έχτισαν το νέο χωριό στη θέση που βρίσκεται σήμερα.

Κατά το 1800 ο Γάλλος περιηγητής Πουκεβίλλ αναφέρει ότι το Καστέλλι είχε  60 οικογένειες. Από αρχεία συνάγεται ότι δεν υπήρχαν εγκατεστημένοι Τούρκοι στο χωριό εκτός από τον τοποτηρητή, ο οποίος όμως είχε εξομοιωθεί πλήρως με τους Καστελλιώτες. Η αλληλογραφία, τα συμβόλαια κ.λ.π. γίνονταν στα Ελληνικά και ήταν ανεπτυγμένη η σηροτροφία αφού υπήρχαν άφθονες μουριές στην τοποθεσία που βρισκόταν τότε το χωριό. Τα Καστέλλια ήταν από τα πρώτα χωριά της Ελλάδας που καλλιέργησαν καπνό και προκειμένου να καλλιεργήσουν περισσότερες εκτάσεις αναγκάζονταν να μεταφερθούν προς τη σημερινή περιοχή του χωριού και να χτίσουν καλύβια στα οποία έμεναν προσωρινά. Έτσι, την εποχή εκείνη, η περιοχή που είναι σήμερα το χωριό ονομαζόταν «Καλύβια». Οι πολλές απαιτήσεις της καπνοκαλλιέργειας ανάγκασαν τους καλλιεργητές να αφήσουν σιγά-σιγά το Παλιοκαστέλλι (όπως ονομαζόταν ο αρχικός οικισμός) και το 1864 να εγκατασταθούν οριστικά στη θέση που βρίσκεται σήμερα το χωριό.

Στην επανάσταση του 1821 αναδείχθηκαν πολλοί Καστελλιώτες αγωνιστές, ενώ 13 πήραν μέρος στην άλωση του Κάστρου των Σαλώνων.  Έξι Καστελλιώτες, μάλιστα, κλείστηκαν στο Χάνι της Γραβιάς μαζί με τον Οδυσσέα Ανδρούτσο.

Κοντά στο χωριό σώζονται ερείπια ακρόπολης με ισοδομικό τείχος και ογκώδεις ασβεστόλιθους, όπου βρισκόταν η αρχαία δωρική πόλη «Ερινεός», η οποία καταστράφηκε από τους Πέρσες το 480 π.Χ. και σήμερα έχει χαρακτηριστεί ως αρχαιολογικός χώρος. Επίσης ερείπια οικιών και ακροπόλεων βρίσκονται διάσπαρτα σε διάφορα σημεία της περιοχής.

Τα Καστέλλια διαθέτουν σύγχρονο Κοινοτικό Γραφείο, Αγροτικό Ιατρείο, Κρατικό Παιδικό Σταθμό, παιδικές χαρές, γήπεδα μπάσκετ και ποδοσφαίρου, εστιατόρια, καταστήματα και ξενώνα. Επίσης, στο χωριό λειτουργεί Μουσείο με αρχαιολογικά, μεσαιωνικά και νεώτερα ευρήματα και εκθέματα, καθώς και πλούσια Βιβλιοθήκη. Το βασικότερο αξιοθέατο είναι το Xάνι Ζαγκανά που βρίσκεται μέσα σε υπέροχο φυσικό τοπίο με τεράστια πλατάνια και βρύση με γάργαρο παγωμένο νερό. Δύο χιλιόμετρα έξω από τα Καστέλλια βρίσκεται το ξακουστό «Χάνι της Γραβιάς» του Οδυσσέα Ανδρούτσου, όπου έχει  γίνει αναπαράσταση της τοποθεσίας όπως ήταν το 1821.

Στο χωριό διοργανώνονται διάφορες εκδηλώσεις από τους τοπικούς συλλόγους, όπως τον Προοδευτικός Σύλλογο «ΤΑ ΚΑΣΤΕΛΛΙΑ», στον οποίο ανήκουν όλοι οι Καστελλιώτες, τον Πολιτιστικό και Αθλητικό Σύλλογο, καθώς και τον Σύλλογο Γυναικών.

 

Φωτό: https://www.kastellia.gr/loc_ks/morepics.asp