Οι Καρές είναι χωριό και κοινότητα της επαρχίας Κισάμου και απέχει 35χμ.νοτιοδυτικά από τα Χανιά. Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 135μ. και κατοικείται από 129 άτομα. Στην κοινότητα Καρών ανήκουν και οι οικισμοί Βασιλικά και Μετόχι.
Οι κάτοικοι της περιοχής ασχολούνται με τη γεωργία και τα προϊόντα τους είναι το λάδι, τα εσπεριδοειδή και τα επιτραπέζια σταφύλια.
Η αρχική ονομασία του χωριού ήταν Καρέ – Καπέλο. Έτσι λεγόταν ένας Ενετός άρχοντας, που ζούσε στην περιοχή και έδωσε τ’ όνομά του στο χωριό. Ερείπια του σπιτιού αυτού του άρχοντα σώζονται ακόμα και σήμερα. Αργότερα οι κάτοικοι της περιοχής ονόμασαν το χωριό τους Καρές.
Τα ενετικά ερείπια κάποιου μύλου και διάφορων άλλων κτισμάτων μας δείχνουν, ότι οι Καρές πρωτοεμφανίζονται από την εποχή της Ενετοκρατίας. Είναι πιθανό ακόμα να υπήρχε ζωή στην περιοχή και επί βυζαντινής εποχής, όπως φαίνεται από τα μικρά βυζαντινά εκκλησάκια με τις καταστραμμένες αγιογραφίες.
Eπί Τουρκοκρατίας οι Τούρκοι εγκαταστάθηκαν σε οικισμούς έξω από τις Καρές, αλλά ποτέ δεν κατοίκησαν μέσα στο χωριό. Λέγεται μάλιστα ότι κατά την Επανάσταση του 1866 οι Τούρκοι από τα γύρω χωριά επιτέθηκαν στις Καρές. Οι χωριανοί, όμως, με αρχηγό κάποιον Λουπάκη ή Λουποποπόλη τους απέκρουσαν με όποιο μέσο εύρισκαν, ακόμα και με τις πέτρες. Οι Τούρκοι εγκατέλειψαν τα σχέδιά τους πανικόβλητοι και το χωριό σώθηκε.
Το 1886, ο χωροφύλακας Κωνσταντίνος Δ. Μιχελάκης, ο οποίος υπηρετούσε στο χωριό Μουρνές σκοτώθηκε από τους Τούρκους προσπαθώντας να σώσει τα γυναικόπαιδα που είχαν καταφύγει στο σταθμό της χωροφυλακής.
Το 1912 σκοτώθηκε ο Παναγιώτης Α. Αρχοντάκης, ο οποίος κατετάγη ως εθελοντής.
Το 1922, στη μάχη στο Σαγγάριο σκοτώθηκε ο Γεώργιος Ι. Αρχοντάκης, ο οποίος υπηρετούσε στο λόχο ως σαλπιγκτής.
Στον Αλβανικό πόλεμο σκοτώθηκε ο Μιλτιάδης Α. Λουπάκης, έφεδρος Αξιωματικός και ο Στέφανος Ε. Κοκολάκης.
Οι κάτοικοι των Καρών πήραν μέρος σε όλους τους ελληνικούς αγώνες και έχυσαν το αίμα τους για τα ιδανικά της ελευθερίας και της πατρίδας. Στη Μάχη της Κρήτης πολέμησαν γενναία και αγωνίστηκαν για να μη πατήσουν το νησί τους οι Γερμανοί κατακτητές.
Τραυματίες από το 1940 είναι: ο Ελευθέριος Α. Φουράκης και ο Ιωάννης Γ.Μιχελουδάκης.
Από τις κακουχίες πέθαναν ο Μιχάλης Ντοκάκης και ο Εμμανουήλ Σ. Φουράκης. Την ημέρα που έπεφταν οι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές, σκοτώθηκε στον Ταυρωνίτη ο τότε Πρόεδρος του χωριού Στυλιανός Κολομπάκης, ενώ πήγαινε στα Χανιά να παραλάβει τρόφιμα για τους κατοίκους του χωριού του.
Σήμερα το χωριό κατοικούν γνήσιοι Κρητικοί, άποικοι από τις γύρω περιοχές. Οι παλιότερες οικογένειες, που συναντάμε στις Καρές είναι οι Αρχοντάκηδες, οι Κοκολάκηδες, οι Αποστολάκηδες, οι Μιχελάκηδες, οι Φραγκιουδάκηδες, οι Μαθιουδάκηδες, οι Δημητράκηδες, οι Λουπάκηδες, οι Μαρκογιαννάκηδες, οι Περουλάκηδες, οι Κολομπάκηδες και οι Φουράκηδες.
Οι γεροντότεροι διηγούνται σήμερα πολλές όμορφες ιστορίες για διάφορα πρόσωπα που έζησαν κάποτε στο χωριό τους. Οι λαϊκές αυτές ιστορίες έφθασαν από στόμα σε στόμα μέχρι τις μέρες μας και μας δείχνουν τις συνήθειες και την ιδιοσυγκρασία του Κρητικού λαού. Λένε, λοιπόν, οι γέροι ότι στο χωριό ζούσε κάποτε κάποιος Λάμπρος Χωραφάκης, που είχε μια πολύ όμορφη κόρη. Την κοπέλα αυτή ήθελε να την πάρει κάποιος γενίτσαρος, οι δικοί της όμως δεν του την έδιναν. Έτσι κάποια φορά, που ο γενίτσαρος επισκέφτηκε το σπίτι τους, ο Χωραφάκης του έκοψε το κεφάλι με ένα τσεκούρι και τον έθαψε σε μια χωματένια στέρνα. Το άλλο πρωί η στέρνα είχε γεμίσει νερό κι έτσι το πτώμα του γενίτσαρου, χωμένο δυο μέτρα κάτω από τη λάσπη, δεν ανακαλύφθηκε ποτέ και το γεγονός αυτό δεν το έμαθαν οι Τούρκοι.
Επί Τουρκοκρατίας πάλι λέγεται ότι ζούσε κάποιος Σφακιανός παπάς, που λειτουργούσε στον Άγιο Παντελεήμονα, της περιφέρειας Ζυμπραγού. Ο παπάς αυτός για να πάει στην εκκλησία που λειτουργούσε πέρναγε από διάφορα Τουρκοχώρια. Κάποτε έπεσε μεγάλη αρρώστια στους Τούρκους της περιοχής και πολλοί απ’ αυτούς άρχισαν σιγά-σιγά να πεθαίνουν. Τότε, κάποιος Έλληνας είπε στους Τούρκους, ότι ο παπάς τους έκανε ξόρκια και γι’ αυτό πέθαιναν. Μετά απ’ αυτό δυο Τούρκοι ξεκίνησαν να τον βρουν στην εκκλησία, όπου λειτουργούσε, για να τον σκοτώσουν. Εκείνος όμως μόλις τους είδε να πλησιάζουν από το παραθυράκι του ιερού, πήρε τη δίκανη κουμπούρα του και τους σκότωσε. Μετά πήγε σπίτι του και αφού κουρεύτηκε και ξυρίστηκε ξεκίνησε για το Ηράκλειο και δεν γύρισε ποτέ πίσω.
Από τις Καρές κατάγονταν και ο αρχιλήσταρχος Νικόλαος Αρχοντάκης του Γεωργίου, που είχε το ψευδώνυμο Μπλαλάτσος. Η συμμορία του Μπλαλάτσου, που υπήρξε θηριώδης έδρασε τον καιρό της Τουρκοκρατίας. Στο δρόμο προς την Ζαγορά, στο νομό Μαγνησίας, υπάρχει σήμερα μια βρύση με μαρμάρινη πλάκα όπου είναι γραμμένη η επιγραφή: «ΚΡΗΝΗ ΟIΚΟΔΟΜΗΘΕIΣΑ ΥΠΟ ΤΟΥ ΛΗΣΤΑΡΧΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΜΠΑΛΑΤΣΟΥ».
Ο πολιούχος άγιος των Καρών είναι ο Άγιος Νικόλαος και ο καθεδρικός ναός του ανοικοδομήθηκε το 1912. Εκτός από τον Άγιο Νικόλαο, στις Καρές, συναντάμε τις βυζαντινές εκκλησίες του Αγίου Δημητρίου και της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα. Οι εκκλησίες αυτές, που είναι πολύ παλιές έχουν αξιόλογες αγιογραφίες. Ο Άγιος Δημήτριος είναι σήμερα ερειπωμένος, αλλά η εκκλησία του Χριστού διατηρείται ακόμα σε καλή κατάσταση. Άλλες εκκλησίες της περιοχής είναι ο Άγιος Γεώργιος, που σήμερα έχει ανακαινιστεί. Ο Άγιος Αντώνιος, εκκλησία 100 χρόνων, ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος και η εκκλησία των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, εκκλησία που έχει εξαιρετικές αγιογραφίες.
*Στοιχεία από 15ετή έρευνα 1980-1995.