Μενού Κλείσιμο

Καρές Αποκορώνου

Χωριό και κοινότητα της επαρχίας Αποκορώνου. Συνδέεται με τα Χανιά με αμαξιτό δρόμο μήκους 35χμ. Το υψόμετρο στην πλατεία που είναι κτισμένη στη μέση του χωριού και στο χαμηλότερο σημείο είναι 550μ. Οι επτά λόφοι που περιβάλλουν το χωριό έχουν μεγαλύτερο υψόμ. Είναι το ορεινότερο χωριό της επαρχίας Αποκορώνου. Το περιστοιχίζουν επτά λόφοι, σε κυκλική διάταξη, που αφήνουν άνοιγμα μόνο από το βόρειο μέρος.

Σήμερα στο χωριό κατοικούν 76 άτομα, ενώ η απογραφή του 1981 παρουσιάζει 104 άτομα. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την καλλιέργεια της ελιάς, του αμπελιού, της καρυδιάς, των οπωροφόρων δένδρων και λαχανικών, που αρκούν για τις τοπικές μόνο ανάγκες. Άλλες ασχολίες των κατοίκων είναι η κτηνοτροφία, ιδιαίτερα η αιγοτροφία και η μελισσοκομία.

Η προέλευση του ονόματος του χωριού, κατά κοινή παραδοχή, είναι από το δέντρο καρυδιά, που προφέρεται η καρέ, πληθ. οι καρές.

Υηάρχει και μια δεύτερη εκδοχή σχετικά με την ονομασία του χωριού. Οι Καρές προέρχονται από την ομηρική λέξη καρά (= κεφαλή), επειδή περιβάλλονται από λόφους (κεφάλια στην τοπική διάλεκτο). Η εκδοχή αυτή φαίνεται να μην ευσταθεί για δύο κυρίως λόγους: πρώτον γιατί οι επτά λόφοι που περιβάλλουν το χωριό δεν είναι όλοι πετρόλοφοι, αλλά είναι και χωματόλοφοι και δεύτερον το χωριό δε θα πρέπει να είναι τόσο παλιό, ώστε να δικαιολογείται η ονομασία του από την ομηρική λέξη κάρα.

Δεν είναι δυνατό να υπολογιστεί ακριβώς πότε κτίστηκε το χωριό. Υποστηρίζεται η άποψη ότι το χωριό ξεπερνά τα 800 χρόνια ζωής. Βάσιμα στοιχεία που στηρίζουν την άποψη αυτή είναι τα εξής: Απ’ έξω από το χωριό στην τοποθεσία Κύλινδρος υπάρχει ένας μεγάλος βράχος, λαξευμένος κατά τέτοιο τρόπο ώστε να σχηματίζει ένα βαθύ κοίλωμα στη μέση και από κάτω, μια άλλη πέτρα σαν μύλος. Εκεί πάνω άλεθαν τις ελιές και έβγαζαν το λάδι, σε εποχή που δεν υπήρχαν τα στοιχειώδη μέσα (οι φάμπρικες) για το άλεσμα της ελιάς.

Διατηρείται ζωντανή η παράδοση και υπάρχουν και δείγματα ότι πριν κτιστεί το χωριό υπήρχαν λίγο πιο κάτω δύο οικισμοί. Ο ένας προς τα βόρεια λεγόταν Βιβλιδιανά (Βιβλιδίτες), από τον οποίο σώζονται ίχνη από κτίσματα, και ο άλλος δυτικά που λεγόταν Κίτες, όπου και εδώ σώζονται ίχνη από κτίσματα ερειπωμένα, γι’ αυτό και η τοποθεσία λέγεται Καταλύματα.

Η παράδοση λέει ότι μια ηλιόλουστη μέρα του χειμώνα ένας Κίτης (κάτοικος του οικισμού Κίτες) βγήκε στην κορυφή που λέγεται σήμερα Κουλές και είδε απέναντι ένα Βιβλιδίτη που είχε βγάλει το πουκάμισό του και σκότωνε τις ψείρες στον ήλιο. Ο Κίτης, θέλοντας να δοκιμάσει το βέλος του τούριξε και τον σκότωσε. Από τότε οι Κίτες προκειμένου να αποφύγουν αντεκδικήσεις έφτιαξαν άλλον οικισμό. Ένα όμως είναι βέβαιο, ότι η αιτία που τράβηξε τους πρώτους κατοίκους στο χώρο αυτό, είναι η πηγή του νερού, η οποία είναι η μοναδική που υπάρχει στην περιοχή σε απόσταση πολλών χιλιομέτρων.

Η καταγωγή των κατοίκων δεν είναι εξακριβωμένη, όπως και ο χρόνος της πρώτης εγκατάστασής τους. Η ανθρωπολογική όμως εξέταση των κατοίκων εμφανίζει ανθρώπους τύπου δωρικής φυλής. Ψηλοί, οι περισσότεροι πάνω από 1,80μ., λεπτοί, αγέρωχοι, μακρόζωοι (μέσος όρος ζωής πάνω από 80 χρόνια), συνθέτουν έναν τύπο λευκορείτικο, ο οποίος διατηρείται μέχρι τις μέρες μας.

Οι παλιότερες οικογένειες είναι των Βαγιωνάκηδων, των Γαυγιωτάκηδων, των Μα-τοχάκηδων και των Θεοδωράκηδων. Ακολουθούν οι οικογένειες των Καλογρίδηδων, των Τζεγιάννηδων, των Μαμουνήδων, των Μανιάδων, ενώ νεότερες είναι των Πολίτιδων και των Κακογιάννηδων.

Οι τέσσερις παλιότερες οικογένειες, δηλαδή των Βαγιωνάκηδων, των Γαυγιωτάκηδων, των Ματοχάκηδων και των Θεοδωράκηδων, αποτελούσαν πρώτα μια οικογένεια, των Στιθανούληδων. Αλλά μετονομάστηκαν από το εξής περιστατικό: Ζούσε μια χήρα, που τη λέγανε Βαγιωνιά τον άνδρα της τον είχαν σκοτώσει οι Τούρκοι Την εποχή εκείνη η Βαγιωνιά ήταν έγκυος. Όταν, λοιπόν, γέννησε αγόρι, λέγανε, ότι η Βαγιωνιά έκανε ένα Βαγιωνιάκι. Έτσι η οικογένεια πήρε το όνομα Βαγιωνάκηδες.

Έναν άλλον τον εξόρισαν οι Τούρκοι στη Γαύδο και όταν γύρισε, έλεγαν ότι ήρθε ο Γαυγιώτης έτσι πήρε το όνομα η οικογένεια Γαυγιωτάκηδες.

Ένας άλλος έλεγε συνεχώς «Μα το Θεό, ματοθό» Ματοχό, Ματοχά και δόθηκε το όνομα Ματοχάκηδες.

Τελευταίοι, που άλλαξαν το όνομά τους από Στιβανουλάκηδες ήταν οι Θεοδωράκηδες. Ένας λεγόταν Θεόδωρος και είχε ένα μόνο παιδί, που το έλεγαν Θεοδωράκη και έτσι δόθηκε το όνομα Θεοδωράκηδες.

Από το χωριό Καρές κατάγονται και οι Γαυγιωτάκης Κυριάκος Νικολάου,Καλαογριδάκης Σταύρος Δημητρίου,Μαμουνάκης Κυριάκος Γεωργίου,Πιακουλάκης Κωνσταντίνος, που εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς.

Πολέμησαν επίσης, στο Μακεδονικό αγώνα οι Μακεδονομάχοι Βαγιωνής Νικόλαος του Γεωργίου και Γαυγιωτάκης Στυλιανός του Νικολάου.

Ανατολικά του χωριού και στην τοποθεσία Τρυπητούς βρίσκεται μια υπόγεια σπηλιά, η οποία ανοίγεται προς τα επάνω με τρεις τρύπες, απ’ όπου και έλαβε την ονομασία της η περιοχή. Μέσα στη σπηλιά υπάρχει ένας βράχος, σχήματος κυλινδρικού. Λέγεται ότι μέσα είναι μια μαρμαρωμένη κασέλα γεμάτη θησαυρό. Όποιος ονειρευτεί την κασέλα και στ’ όνειρό του πάει με μια βαριά, σπάσει την πέτρα και ανοίξει την κασέλα, θα πάρει το θησαυρό της.

Στον κήπο ενός σπιτιού του χωριού υπάρχει ένα κυπαρίσσι μικρό, αλλά πάρα πολλών ετών, το θυμούνται δε όλοι στο ίδιο ύψος, και λένε πως δε μεγαλώνει, γιατί στη ρίζα του έχει μια μεγάλη αμαρτία.

Στο χωριό υπάρχει μια μεγάλη τρύπα άπατη (δεν μπορεί να υπολογιστεί ο πυθμένας της) και λέγεται αχνότρυπα. Κάθε χειμώνα και όταν πρόκειται να πέσει χιόνι βγαίνει από την τρύπα μια στήλη καπνού όσο το άνοιγμα της τρύπας σε πάχος και ανεβαίνει σε αρκετό ύψος, σταματάει δε μόνο όταν ο καιρός βελτιωθεί.

Στις Καρές συνήλθε η Επαναστατική Συνέλευση κατά τις επαναστάσεις 1866 και 1878.

Στο χωριό υπάρχει μια εκκλησία αφιερωμένη στον Τίμιο Σταυρό. Σήμερα είναι ερειπωμένη. Πρέπει να είναι πολύ παλιά, γιατί θυμούνται οι γεροντότεροι ψηφιδωτά μέσα στην εκκλησία. Κατά τις μαρτυρίες των κατοίκων η εκκλησία κάηκε κατά την Επανάσταση του 1821 από τους Τούρκους.

Η εκκλησία που είναι αφιερωμένη στο Γενέθλιο της Θεοτόκου ανακαινίστηκε το έτος 1878.

*Στοιχεία από 15ετή έρευνα 1980-1995.

Φωτογραφία: https://el.wikiloc.com