Καπέδες Λευκωσίας ,Κύπρος

Το χωριό ήταν γνωστό από τα πολύ παλιά χρόνια, την εποχή του χαλκού. Αυτό το μαρτυρούν τα πολλά μεταλλεία χαλκού που υπάρχουν στη γύρω περιοχή της αρχαίας Ταμασσού. Στο χωριό υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια επεξεργασίας χαλκού.

Περίπου το 79-81μ.Χ., αναφέρεται ότι έγινε έκρηξη ηφαιστείου, πιθανόν του βουνού Τύραννου, που κατέστρεψε το χωριό. Οι συνοικισμοί βρίσκονται στα βορειοανατολικά του χωριού, όπου σώζονται ερείπια ρωμαϊκής εποχής.  Εντούτοις οι γεωλόγοι που μελέτησαν τα πετρώματα του νησιού αποκλείουν ένα τέτοιο φαινόμενο και μάλιστα την εποχή αυτή.

Αργότερα, το 1464, αναφέρεται ότι οι Καπέδες δόθηκαν σαν δώρο στον Benedetto Vernazza από τον βασιλιά της Κύπρου Ιάκωβο τον Νόθο. Αργότερα, ο Αρχιμανδρίτης Κυπριανός, στην ιστορία που εκδόθηκε το 1788, μας αναφέρει ότι οι Καπέδες, Μετόχι της Μονής Αρχαγγέλου, ανήκε σε οικογένεια Ενετών,  των απογόνων του Benedetto Vernazza, οι οποίοι το εγκατέλειψαν, πιθανόν λόγω των χαμηλών εισοδημάτων που είχαν από αυτό.

Για την ονομασία του χωριού υπάρχουν αρκετές εκδοχές.

Το χωριό, σαν Μετόχι της Μονής Αρχαγγέλου, χρησιμοποιήθηκε για την απομάκρυνση απ’ αυτή δέκα μοναχών, οι οποίοι  δεν ακολουθούσαν τους κανόνες της Μονής. Έλεγαν οι υπόλοιποι μοναχοί: «Πάνω στους δέκα παίδες» και με την πάροδο του χρόνου έμεινε η ονομασία, χωρίς την συλλαβή -δε-Καπέδες, στον συνοικισμό στον οποίο είχε δημιουργηθεί.

Μια ακόμα εκδοχή λέει ότι στην περιοχή υπήρχαν οι μάντρες της Μονής. Εκεί έμεναν οι βοσκοί με τις οικογένειές τους. Επειδή προκαλούσαν ζημιές στην περιοχή, τους ονόμασαν οι «κακοί παίδες». Με την πάροδο του χρόνου έγιναν Καπέδες. Αρκετοί, στηριζόμενοι σε ατές τις εκδοχές, γράφουν το όνομα του χωριού το -παι με άλφα γιώτα, δηλαδή ΚΑΠΑΙΔΕΣ.

Η τρίτη εκδοχή σχετίζεται με τα μεταλλεία. Αυτή λέγει ότι η ονομασία του χωριού προήλθε από το «ΚΑΠΑΚΙΑ» των μεταλλείων, το στρώμα μετάλλου, που αφθονούν στην περιοχή. Με το πέρασμα του χρόνου και την παραφθορά, έγινε Καπέδες.

Στο χωριό υπάρχουν τρεις εκκλησίες, η πρώτη και παλαιότερη είναι αφιερωμένη στην «Παναγία τη Χρυσογαλακτούσα», με εικόνισμα της Παναγίας, που παρουσιάζει την ίδια να θηλάζει τον Χριστό. Η εκκλησία κτίστηκε το 1731 και βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού. Είναι διακοσμημένη με τοιχογραφίες της ίδιας μορφής με αυτές της μονής Αρχαγγέλου. Η δεύτερη εκκλησία είναι αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο τον Τροπαιοφόρο και έχει κτιστεί στο τέλος του 19ου αιώνα. Η τρίτη εκκλησία είναι αφιερωμένη και αυτή στον Άγιο Γεώργιο το Τροπαιοφόρο και είναι σύγχρονη.

Στους Καπέδες η Κοινοτική Αρχή, η διεύθυνση του σχολείου και δύο σωματεία καθώς και η κοινοτική χορωδία  διοργανώνουν διάφορες εκδηλώσεις, όπως θρησκευτικούς εορτασμούς, καλλιτεχνικές εκδηλώσεις με τα χορευτικά συγκροτήματα και τους θεατρικούς ομίλους και έχουν γίνει θεματοφύλακες των κατοίκων.

Το παλιό κτήριο του σχολείου έχει αναπαλαιωθεί και λειτουργεί σαν Κοινοτική Βιβλιοθήκη. Το παλιό καφενείο της εκκλησίας έχει διαμορφωθεί σε Κοινοτικό Ιατρείο, το οποίο επισκέπτεται κάθε εβδομάδα κυβερνητικός γιατρός και προσφέρει ιατρική φροντίδα σε όσους χρειάζονται και ιδιαίτερα τους ηλικιωμένους της κοινότητας.

Όπως όλα τα χωριά, έτσι και οι Καπέδες πρόσφεραν τα μέγιστα στους αγώνες του νησιού. Κατά τη διάρκεια του Απελευθερωτικού Αγώνα το 1955-59, ήταν παρόντες και οι κάτοικοι του χωριού. Το μερίδιό τους είχαν και στην τουρκανταρσία το 1963 καθώς και στην τούρκικη εισβολή του 1974.

Φωτογραφία: https://www.cyprusalive.com/el/village/nicosia-kapedes