Χωριό και κοινότητα της επαρχίας Κυδωνίας. Συνδέεται με τα Χανιά με αμαξιτό δρόμο, 26,5χμ. Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 580μ. και ο πληθυσμός του ανέρχεται σε 300 κατοίκους. Τα κυριότερα προϊόντα του χωριού είναι σταφύλια, λάδι, δημητριακά, κεράσια, αχλάδια, αμύγδαλα, καρύδια και κτηνοτροφικά είδη.
Στην κοινότητα ανήκουν οι οικισμοί: το Μαδαρό, 4χμ. από τους Κάμπους, με 35 κατοίκους, η Τσακίστρα, 3χμ. από τους Κάμπους, με 35 κατοίκους και ο Γερο – Πρίνος, 1χμ. από τους Κάμπους, με 40 κατοίκους.
Το χωριό κτίστηκε επί Νικηφόρου Φωκά, το 900 περίπου. Δυο αδέλφια, που λέγονταν Βλαστοί, ήρθαν στην περιοχή και διάλεξε ο καθένας ένα μέρος για να κτίσει το σπίτι του.
Όταν κάποτε ξανασυναντήθηκαν, ρώτησε ο ένας τον άλλον, πού μένει, και εκείνος που ήρθε είπε στον αδελφό του: «Βρήκα ένα καμπουλάκι ( = μικρός κάμπος) κι έκτισα το σπιτάκι μου». Όταν όμως αυτός τον επισκέφτηκε, του είπε:« α εδώ δεν είναι καμπουλάκι, αλλά πολλοί κάμποι». Απ’ αυτό το γεγονός το χωριό ονομάστηκε Κάμποι. Σήμερα σώζονται τα χαλάσματα από το πρώτο σπίτι, που λέγεται του Βλαστού το Κατάλυμα (κατάλυμα κρητικά σημαίνει ερείπιο).
Ο Basilicata το αναφέρει Cambus (από την αιτιατική: στους Κάμπους). Στον «Kαστροφύλακα» δεν αναφέρεται.
Επειδή οι Κάμποι βρίσκονται σε μικρό οροπέδιο, στις βόρειες πλαγιές των Λευκών Ορέων, υπήρξαν κέντρο επαναστατών στις επαναστάσεις του περασμένου αιώνα και έβγαλαν πολλά παλικάρια και καπετάνιους.
Στους Κάμπους συνήλθε, το 1866, η Επαναστατική Συνέλευση και απηύθυνε στο βασιλιά Γεώργιο την ιστορική αναφορά (14 Σεπτεμβρίου) που καταργούσε τη σουλτανική κυριαρχία και κήρυττε την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.
Το χωριό κάηκε πολλές φορές από τους Τούρκους. Τελευταία φορά ήταν το 1866.
Το 1868 οι Τούρκοι κατέλαβαν τους Κάμπους και έχτισαν στρατώνα, που τον γκρέμισαν, το 1878, οι επαναστάτες. Το 1889 και το 1896 υπήρξε έδρα επαναστατικών συνελεύσεων. Κατά το λαϊκό ποιητή, η επανάσταση του 1896 άρχισε από τους Κάμπους:
«Στα χίλια οχτακόσια, στα ενενήντα έξι
Κόψε ξύλο από τη μηλιά, μυρίσου το και παίξε
Άλλοι φορούν μεντιτζιγιέ κι άλλοι φορούνε κούκο
Στους κάμπους επρωτόσπασε η κεφαλή του Τούρκου…»
Το 1897 έγινε μάχη στην περιοχή Θυμιάς και κυριεύθηκε ο πύργος της Μαλάξας. Από τους Κάμπους κατάγεται ο φημισμένος χαΐνης των αρχών του 19oυ αιώνα Ιωάννης Μουτσάκης, ο τρόμος των αγάδων της περιοχής, που, το 1812, χρησιμοποίησε ο Οσμάν Πασάς για να τιμωρήσει τους αγάδες των Χανίων, που φέρονταν υβριστικά κατά των Χριστιανών.
Το Μάιο του 1894 συγκεντρώθηκαν στους Κάμπους 5.000 Χριστιανοί και έκαναν υπόμνημα στο σουλτάνο για την αλλαγή του φορολογικού συστήματος, το διορισμό Χριστιανού θαλή και τη σύγκληση γενικής συνέλευσης.
Στους Κάμπους έδρασε ο καπετάν Καλογερής Καμπιανός, πιστός φίλος του Βενιζέλου. Όταν ο πρίγκιπας Γεώργιος κάλεσε όλους τους καπετάνιους να υπογράψουν ότι ο Βενιζέλος είναι προδότης, αυτός ήταν ο μόνος που αρνήθηκε να υπογράψει. Όταν ο Βενιζέλος πρότεινε στους Καμπιανούς να γίνει στο χωριό τους το κίνημα του 1905, αυτοί αρνήθηκαν, φοβούμενοι μήπως καεί το χωριό τους. Το κίνημα, τελικά, έγινε στο Θέρισο, με τη συμμετοχή πολλών Καμπιανών.
Καμπιανοί έλαβαν μέρος σ’ όλους τους απελευθερωτικούς αγώνες της πατρίδας μας, στον Ελληνοβουλγαρικό Πόλεμο του 1912-13, στη Μ. Ασία το 1920-22 και κατά των Γερμανών.
Στις 7 Μαΐου 1944 πιάστηκαν 80 Καμπιανοί από τους Γερμανούς, απ’ τους οποίους, 26 πνίξανε με το «Δαναΐς» και έναν εκτελέσανε στο χωριό.
Στις 12 Νοεμβρίου 1944 το χωριό κάηκε από τους Γερμανούς, κατά τις μάχες που έγιναν στους Κάμπους, Κατεχώρι, Γερόλακο, Λούλο, Αλετρουβάρι και Παναγιά.
Οι κάτοικοι διηγούνται ότι το χωριό δεν είχε νερό. Το πηγάδι του έβγαζε κάθε πρωί μόνο 7 στάμνες νερό και πήγαιναν μόνο 7 γυναίκες. Ένας Τούρκος, όμως, προκειμένου να ποτιστεί ένας πλάτανος που φύτεψαν οι Τούρκοι, έπαιρνε μια στάμνα και πότιζε το δέντρο.
Η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου γιορτάζει στις 8 Μαΐου. Κατά την απογραφή των Ενετών, το 1637, αναφέρεται η εκκλησία ως μια από τις 10 ενοριακές εκκλησίες του νομού, με μεγάλη περιουσία. Έχει θόλους κτιστούς με πέτρα. Η εκκλησία του Αγίου Γερασίμου ανακαινίστηκε δυο φορές, το 1905 και το 1976. Εδώ βρίσκεται ο τάφος του καπετάν Καλογερή Καμπιανού.
*Στοιχεία από 15ετή έρευνα 1980-1995.
Φωτογραφία: https://www.youtube.com