Κάλανος Αχαΐας

Ο Κάλανος είναι ένα μικρό χωριό του Δήμου Ερυμάνθου που βρίσκεται στα νότια πρόβουνα του Παναχαϊκού όρους σε μια κοιλάδα η οποία διασχίζεται από τον Πείρο ποταμό και έχει απέναντί της τον Ερύμανθο.

Η παλιότερη ονομασία του χωριού ήταν Νεζερά και κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ήταν κοιτίδα και φέουδο της οικογένειας Λόντου. Η οικογένεια έφυγε από τον Κάλανο ήδη από τον 17ο-18ο αιώνα για να εγκατασταθεί στην Πάτρα και τη Βοστίτσα. Ο Άγγλος περιηγητής Ληκ αναφέρει ότι όταν πέρασε από εκεί το 1805-1806 το χωριό περιβαλλόταν από οπωροφόρα δέντρα και πηγές και κατοικούνταν από 50 οικογένειες,

Μετά τα Ορλωφικά ο οικισμός υπέφερε από επιδρομές Τουρκαλβανών και το 1824 διεξήχθη εκεί μάχη των Ελλήνων αγωνιστών με τους Τούρκους.

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου τα γερμανικά στρατεύματα κατευθυνόμενα προς τα Καλάβρυτα κατέστρεφαν οικίες πολλών χωριών μεταξύ των οποίων και του Κάλανου.

Αξιοθέατα του χωριού αποτελούν τα γραφικά πέτρινα σπίτια και οι παραδοσιακοί ανεμόμυλοι. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η Μονή της Παναγίας της Χρυσοποδαρίτισσας που είναι χτισμένη σε ένα εντυπωσιακό σπήλαιο στον Ερύμανθο, δίπλα στον Πείρο ποταμό, στην οποία μπορεί κανείς να φτάσει μέσω ενός δύσβατου αλλά υπέροχου μονοπατιού. Είναι ένα από τα παλαιότερα μοναστήρια της Αχαΐας  που χρονολογείται στα τέλη του 12ου αιώνα. Για την ονομασία της έχουν διατυπωθεί διάφορες εκδοχές. Είτε ότι οφείλεται στο χρυσό αφιέρωμα κάποιου πιστού για τη θεραπεία των ποδιών του, είτε στο «χρυσό» με την έννοια του θαυματουργού ποδιού της Παναγίας που σπεύδει να βοηθήσει όταν κάποιος την επικαλείται, είτε ότι η εικόνα της Παναγίας μετακινήθηκε όταν επρόκειτο να χτιστεί το μοναστήρι σε άλλη θέση από το σπήλαιο στο οποίο είχε βρεθεί. Η μονή χρησιμοποιήθηκε ως κέντρο αποθήκευσης εφοδίων του αχαϊκού στρατοπέδου κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, ενώ αναφέρεται ότι το επισκεπτόταν συχνά ο Μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός για διάφορες υποθέσεις.

Φωτό: https://www.greece.com/ (by stavros kalogeropoulos)