Η Γυάρος (ή αλλιώς τα Γιούρα) είναι ακατοίκητο νησί που βρίσκεται στις Βόρειες Κυκλάδες, βόρειο-δυτικά της Σύρου. Χρησιμοποιήθηκε ως τόπος εξορίας στους ρωμαϊκούς χρόνους αλλά και στη νεότερη ιστορία της Ελλάδας, αλλά στην αρχαιότητα ήταν κατοικημένη και λειτουργούσε σαν πόλη-κράτος κόβοντας ακόμα και δικά της νομίσματα.
Το όνομα Γυάρος προέρχεται πιθανώς από την αρχαία λέξη «γύαλον», που σημαίνει τετράγωνος λίθος ή θώρακας οπλισμού. Σύμφωνα με τον Όμηρο ήταν ο τόπος που ο Ποσειδώνας βούλιαξε τον Αίαντα με την τρίαινά του τιμωρώντας τον έτσι για την ασέβεια που έδειξε στους θεούς. Κατά την ελληνική αρχαιότητα, η Γυάρος ήταν αυτόνομη πόλη – κράτος των Κυκλάδων, όπου μάλιστα λατρευόταν η Αφροδίτη Μυχία, ενώ αναφέρεται σε κείμενα του Αριστοτέλη και του Στράβωνα. Η σύνδεση του νησιού με την εξορία ξεκινάει από τους Ρωμαϊκούς και Βυζαντινούς χρόνους.
Στη διάρκεια και αμέσως μετά τον Εμφύλιο η Γυάρος μετατράπηκε σε φυλακή και τα μοναδικά κτίρια που υπάρχουν σήμερα πάνω στο νησί (των φυλακών, του νοσοκομείου και του ηλεκτροπαραγωγικού σταθμού) χτίστηκαν από τους ίδιους τους κρατούμενους. Κατά την περίοδο της δικτατορίας χρησιμοποιήθηκε ξανά ως τόπος εκτόπισης πολιτικών κρατουμένων. Υπολογίζεται πως συνολικά πέρασαν από τη Γυάρο περίπου 22.000 εξόριστοι.. Από το 1974 που έκλεισαν οριστικά οι φυλακές, η Γυάρος είναι ακατοίκητη. Με τη μεταπολίτευση και μέχρι το 2002 λειτούργησε σαν πεδίο βολής για το ναυτικό. Ολόκληρο το νησί χαρακτηρίστηκε ιστορικός τόπος το 2002, αλλά αποχαρακτηρίστηκε το 2011 ενόψει επενδύσεων αιολικής ενέργειας.
Είναι νησί άγονο, με χαμηλή θαμνώδη βλάστηση και ψηλότερη κορυφή τη Γιούρα, στα 489 μέτρα υψόμετρο. Το 2011 εντάχθηκε στο Δίκτυο Natura 2000 και η βλάστησή της αποτελείται από φρύγανα και χαμηλή ή ψηλή βλάστηση, ενώ είναι σημαντικό ενδιαίτημα για μεταναστευτικά πουλιά, φιλοξενώντας γεράκια και αετούς. Ανάμεσα στα μικρά ζώα της πανίδας της συναντάται και το «μαύρο φίδι» της Γυάρου, που μοιάζει με δεντρογαλιά και φτάνει σε μήκος τους 60 με 80 πόντους. Οι δεκάδες θαλάσσιες σπηλιές της Γυάρου χρησιμοποιούνται για αναπαραγωγή από τη Μεσογειακή φώκια, από τα σπανιότερα θαλάσσια θηλαστικά της Μεσογείου.