Δραμεσιοί Ιωαννίνων

Οι Δραμεσιοί είναι χτισμένοι στους πρόποδες του όρους Τόμαρος ή Ολύτσικας ανάμεσα σε δάσος από βελανιδιές (δρυς), από όπου προέρχεται και το όνομά τους. Απέχει 20 χιλιόμετρα από την πόλη των Ιωαννίνων και βρίσκεται κοντά στον αρχαιολογικό χώρο της Δωδώνης.

Τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, αντιπρόσωποι του χωριού προς το τουρκικό κράτος ήταν ο μουχτάρης (Πρόεδρος) και οι δημογέροντες (σύμβουλοι), οι οποίοι ήταν υπεύθυνοι για την είσπραξη και την απόδοση των δυσβάσταχτων βαρύτατων φόρων. Το 1847 τουρκικός νόμος έδινε το δικαίωμα σε Τούρκους τσιφλικάδες να πωλούν τα αγροκτήματα των χωριών, που αυτοί κατείχαν και εκμεταλλεύονταν, σε Έλληνες Χριστιανούς ή και σε μοναστήρια. Τότε οι κάτοικοι των Δραμεσιών αποφάσισαν να εξαγοράσουν οι ίδιοι τα κτήματά τους συγκεντρώνοντας χρήματα από το υστέρημά τους και η Κοινότητα υπόγραψε συμφωνητικό με τους Οθωμανούς.

Στη «Χρονογραφία της Ηπείρου» του Παναγιώτη Αραβαντινού αναφέρεται ότι, κατά την απογραφή που έγινε στην ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου το 1831, η Κοινότητα Δραμεσιών ήταν η μεγαλύτερη της περιοχής και κατοικούνταν μόνο από χριστιανικές οικογένειες.

Σημαντικότερο αξιοθέατο των Δραμεσιών είναι η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου η οποία κτίστηκε το 1664 και λειτούργησε ως γυναικείο μοναστήρι. Ο περίβολός της, σύμφωνα με τη σωζόμενη επιγραφή, είναι κατασκευασμένος το 1871. Στο εσωτερικό της εκκλησίας διατηρούνται τοιχογραφίες σχετικές με τη χριστιανική παράδοση περί κολάσεως και με αναφορά στους σημαντικότερους σταθμούς του βίου της Θεοτόκου και του Ιησού Χριστού. Οι τοιχογραφίες του ιερού βήματος, του κυρίως ναού και της ανατολικής πλευράς του νάρθηκα είναι έργο του ζωγράφου Αποστόλη από το Μέτσοβο και χρονολογούνται στα 1718 και 1719, ενώ οι υπόλοιπες φιλοτεχνήθηκαν από τον Πάπα Μόσκο και χρονολογούνται στα 1683. Το 1867 ανεγέρθη και ο ναός των Αγίων Αναργύρων Δραμεσών.

Στην περιοχή των Δραμεσών λειτουργούσε ως και το 1913 το «Κρυφό σχολειό», ένα μικρό κτήριο αποτελούμενο από δύο δωμάτια, από τα οποία το ένα λειτουργούσε ως αίθουσα διδασκαλίας και το άλλο ως γραφείο του δασκάλου.

Στη τοποθεσία «Μέγας Λάκκος» εκεί που αρχίζει ο χείμαρρος Σμολίτσας υπάρχει ένα μικρό μονότοξο πέτρινο γεφύρι, το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως μνημείο – δείγμα Ηπειρώτικης λαϊκής αρχιτεκτονικής και τεχνικής στην κατασκευή πέτρινων γεφυριών.