Δολοί Μεσσηνίας

Οι Δολοί είναι ένα γραφικό χωριό της Δυτικής Μάνης που αποτελείται από δύο οικισμούς, τους Άνω και Κάτω Δολούς, χτισμένους αντικριστά σε δύο λόφους. Απέχουν 24 χιλιόμετρα από την πόλη της Καλαμάτας.

Η περιοχή φαίνεται ότι κατοικείτο από τα προϊστορικά χρόνια όπως μαρτυρούν νεολιθικά και πρωτοελλαδικά όστρακα που ανακαλύφθηκαν σε κοντινό σπήλαιο. Αναφορά στους Δολούς γίνεται για πρώτη φορά σε έγγραφο των αρχών του 17ου αιώνα. Σύμφωνα με καταγραφή του Τούρκου περιηγητή Εβιλγιά Τσελεμπή γύρω στο 1670 είχε 300 σπίτια και στέγαζε 1800 πολεμιστές, ενώ στις αρχές του 19ου αιώνα ο Γάλλος περιηγητής Πουκεβίλ ανέφερε ότι οι Δολοί είχαν πάνω από 500 σπίτια.

Στα αξιοθέατα του χωριού περιλαμβάνονται πολλές αξιόλογες εκκλησίες, όπως αυτή του Αγίου Βασιλείου στην κεντρική πλατεία των Κάτω Δολών, χτισμένη το 1776, η εκκλησία του Αγίου Νικολάου μέσα στον πύργο του Κετσέα που κοσμείται από τοιχογραφίες του 1785, της Αγίας Παρασκευής με τοιχογραφίες που χρονολογούνται από το 1698 διά χειρός Παναγιώτη Μπενιζέλου και του Προφήτη Ηλία που χτίστηκε γύρω στον 18ο αιώνα.

Στους Κάτω Δολούς ξεχωρίζει ο ιστορικός πύργος Κετσέα και το γεφύρι με τη βρύση στη θέση Μέρνο, ενώ στους Άνω Δολούς σώζεται ο πύργος του Σαράβα που αποτελεί κλασικό δείγμα μανιάτικης αρχιτεκτονικής. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μοναστηριακός ναός του Αγίου Νικήτα με αγιογράφηση του 1752, ο οποίος επί Τουρκοκρατίας λειτουργούσε ως κρυφό σχολειό.