Τα Δελιανά είναι χωριό και κοινότητα της επαρχίας Κισάμου. Βρίσκεται σε απόσταση 37χμ. νοτιοδυτικά των Χανίων και σε υψόμετρο 123μ. Σήμερα έχει 190 περίπου κατοίκους. Τα προϊόντα που παράγονται εδώ είναι το λάδι, το κρασί, τα εσπεριδοειδή και διάφορα κτηνοτροφικά.
Στην κοινότητα Δελιανών ανήκουν τα μετόχια Καμάρα ή Πλακούρα και Καλάμι. Το χωριό αρχικά ονομαζόταν Πρόδρομος, από την παλιά μονή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Αργότερα πήρε το όνομα Δελιανά από κάποιο Τούρκο αγά. Δε γνωρίζουμε πότε πρωτοκατοικήθηκε η περιοχή. Οι κάτοικοι είναι σήμερα Κρητικοί, που έχουν έρθει εδώ από διάφορες επαρχίες της Κρήτης και πολλοί απ’ αυτούς πήραν μέρος στη Μάχη της Κρήτης.
Οι παλιότερες οικογένειες των Δελιανών είναι οι Μανουσάκηδες, Μοντελάκηδες, Μπερτσουλάκηδες, Κατσουλάκηδες, Μονοτάκηδες, Γαλιάτσηδες, Μαρκαντωνάκηδες, Ψαράκηδες, Μαυρομυτάκηδες, Σκευάκηδες, Γεωργακάκηδες, Περκολαράκηδες, Αγοραστάκηδες, Σφακιανάκηδες, Περογιάννηδες, Ακρωτογιαννάκηδες, Ποπετσανάκηδες, Παππουτσάκηδες, Τσιχλάκηδες, Δασκαλάκηδες, Φουντουλάκηδες και Μπαλαντώνηδες.
Από το χωριό κατάγεται ο ηθοποιός Αλέξης Μινωτής ή Μινωτάκης, καθώς και ο Μανούσος Μανουσάκης του Γεωργίου, που υπήρξε βουλευτής το έτος 1920 περίπου. Στην τοποθεσία Κεφάλα και κοντά στο χωριό διακρίνουμε απομεινάρια κάποιου αρχαίου πολιτισμού. Υπάρχει η άποψη ότι αυτά τα υπολείμματα ήταν τάφοι ή κατοικίες σκαλισμένα στους βράχους.
Σε απόσταση 22,5χμ. από την κοινότητα υπάρχει ένα αξιόλογο φαράγγι, που μοιάζει σε αγριότητα, με το φαράγγι της Σαμαριάς μόνο που είναι λίγο μικρότερο. Επίσης την περιοχή διασχίζει ο χείμαρρος Κολένης και κοντά στο χωριό βρίσκουμε την πηγή Κλώνου, απ’ όπου υδρεύονται οκτώ κοινότητες της περιοχής.
Τα Δελιανά είναι ένα χωριό όπου ο επισκέπτης συναντά πολλές όμορφες και γραφικές εκκλησίες. Οι εκκλησίες αυτές είναι η Γέννηση της Θεοτόκου, η Ανάληψη, η Αγία Σκέπη, ο Ευαγγελισμός, ο Άγιος Κωνσταντίνος και Ελένη, ο Άγιος Φώτιος και η Μεταμόρφωση του Σωτήρα.
Επίσης, στα Δελιανά βρίσκουμε την πολύ αξιόλογη εκκλησία του 1100 με 1200 περίπου μ.Χ., όπως υπολογίζουν οι κάτοικοι, τον Άγιο Ιωάννη. Σύμφωνα με μαρτυρίες, η εκκλησία έχει πολλές τοιχογραφίες ζωγραφισμένες από το μοναχό Ντομένικο Βενέριο. Εδώ και για πρώτη φορά γίνεται χρήση ανεξίτηλων χρωμάτων.
*Στοιχεία από 15ετή έρευνα 1980-1995.
Φωτογραφία: https://de-de.facebook.com