Δαύλεια Βοιωτίας

Χτισμένη αμφιθεατρικά στις νότιες πλαγιές του Παρνασσού, η Δαύλεια προσφέρει απέραντη θέα προς το βουνό και τη γύρω περιοχή. Στην ίδια περιοχή βρισκόταν η αρχαία φωκική πόλη Δαυλίς, από τη λέξη δαυλός που σημαίνει δασύς, καθώς καλυπτόταν από πυκνά δάση. Ο σύγχρονος οικισμός απέχει 28 χιλιόμετρα από τη Λιβαδειά και αριθμεί γύρω στους 1.200 κατοίκους.

Κατά την Αρχαιότητα η περιοχή της Δαύλειας ανήκε στη Φωκίδα και βρισκόταν πάνω στον δρόμο που οδηγούσε από τη Χαιρώνεια στους Δελφούς, κοντά στη Σχιστή οδό. Η θέση της της έδινε τη δυνατότητα ελέγχου της κοιλάδας του Κηφισού ποταμού, γεγονός που της προσέδιδε μεγάλη στρατηγική σημασία. Τα πρώτα ίχνη κατοίκησης ανάγονται στη Νεολιθική περίοδο, ενώ διασώζονται λείψανα οχυρώσεων της Εποχής του Χαλκού και κεραμικά της Μυκηναϊκής περιόδου. Ο Όμηρος αναφέρει ότι η Δαυλίδα συμμετείχε στον Τρωικό πόλεμο μαζί με άλλες οκτώ φωκικές πόλεις και ο Παυσανίας τοποθετεί κοντά της τη βουλή των φωκικών πόλεων, το Φωκικόν. Σύμφωνα με την παράδοση κοντά στη Δαυλίδα ήταν που ο Οιδίποδας σκότωσε τον πατέρα του τον Λάιο.

Κατά την Αρχαϊκή και Κλασική εποχή η Δαυλίδα ήταν συνδεδεμένη με την ιστορική πορεία του Κοινού των Φωκέων και της Αμφικτιονίας των Δελφών ακολουθώντας τις συμμαχίες τους με άλλες πολιτικές δυνάμεις. Το 1444 μ.Χ. η περιοχή καταλήφθηκε από τον δεσπότη του Μυστρά, Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, δύο χρόνια αργότερα κυριεύτηκε από τον Οθωμανό σουλτάνο, Μουράτ Β’, ενώ το 1460 μ.Χ. έπεσε ολοκληρωτικά στα χέρια των Τούρκων. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας η Δαύλεια χρημάτισε έδρα Ορθοδόξου Επισκοπής και στο διάστημα 1653-1655 μ.Χ. έδρα της Αρχιεπισκοπής. Κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, οι κάτοικοι της Δαύλειας αλλά και η κοντινή μονή της Ιερουσαλήμ συνέβαλαν στον αγώνα συμμετέχοντας στη μάχη για την απελευθέρωση της Λιβαδειάς το 1821 και στη μάχη της Αράχωβας το 1826.

Τον Μάιο του 1943 η Δαύλεια πυρπολήθηκε από απόσπασμα των ιταλικών κατοχικών δυνάμεων, ενώ τον Οκτώβριο του 1948 σκοτώθηκε εκεί από δυνάμεις της εθνοφυλακής και της χωροφυλακής ο καπετάνιος του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος Παντελής Λάσκας (Πελοπίδας).

Η σύγχρονη Δαύλεια έχει διώροφα πέτρινα σπίτια, χτισμένα κοντά το ένα στο άλλο. Όμορφο σημείο συγκέντρωσης κατοίκων και επισκεπτών είναι η πλατεία με τα πλατάνια και το πετρότιστο παλιό ρολόι που χτίστηκε το 1928. Αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον έχουν επίσης οι παραδοσιακές πέτρινες βρύσες και οι ανεμόμυλοι που βρίσκονται γύρω από το χωριό.

Σημαντικό αξιοθέατο της μακρόχρονης ιστορίας της Δαύλειας είναι η Ακρόπολη της αρχαίας πόλης,  από την οποία σώζεται μεγάλο τμήμα του οχυρωματικού τείχους και ερείπια κτισμάτων. Στο εσωτερικό της βρίσκονται ερείπια του βυζαντινού ναού των Αγίων Θεοδώρων, ο οποίος είχε χτιστεί πάνω στα θεμέλια του ναού της Πολιάδος Αθηνάς με οικοδομικό υλικό που προερχόταν από αυτόν.

Αξιόλογο θρησκευτικό μνημείο της περιοχής, περίπου 5 χιλιόμετρα μακριά από τη Δαύλεια, είναι η Μονή Ιερουσαλήμ ή Γερσαλή που χτίστηκε τον 11ο αιώνα και είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου.  Οι μοναχοί της ανέπτυξαν σημαντική δράση κατά την Τουρκοκρατία, όταν νοσήλευαν αρρώστους και τραυματίες και συντηρούσαν και ανεφοδίαζαν οικογένειες αγωνιστών. Για τη δράση της η Μονή πολιορκήθηκε και καταστράφηκε από τους Τούρκους. Λέγεται, μάλιστα, ότι η νικηφόρα έκβαση της μάχης της Αράχωβας το 1826, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό, σε μήνυμα που έστειλε ο ηγούμενος της μονής στον Γ. Καραϊσκάκη ενημερώνοντάς τον πως ένα ασκέρι 2000 Τουρκαλβανών έχουν κατασκηνώσει στο μοναστήρι και πως την επαύριο θα περάσουν από την Αράχωβα με προορισμό τα Σάλωνα για να βοηθήσουν τους Τούρκους που πολιορκούνταν εκεί.

Φωτό: https://www.davlia.gr/