Χόικα Θεσπρωτίας

H Χόικα είναι ένα μικρό χωριό της Θεσπρωτίας που βρίσκεται 16 χιλιόμετρα ανατολικά της Παραμυθιάς, χτισμένο σε υψόμετρο 140 μέτρων. Υπάγεται διοικητικά στη δημοτική ενότητα Αχέροντα του Δήμου Σουλίου και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 273 κατοίκους που ασχολούνται κυρίως με την μικροκτηνοτροφία και με τη γεωργία.

Η περιοχή του χωριού κατοικούνταν από την αρχαιότητα και σε συνέχεια μέχρι τα σημερινά χρόνια, άλλοτε ψηλότερα και άλλοτε χαμηλότερα, εξ ου και η προέλευση του ονόματος Χόικα από το αρχαίο χοές που σημαίνει ότι ήταν ένας τόπος ιερός. Στα Βυζαντινά χρόνια η ιερότητα του χώρου διατηρούνταν. Είχε χτιστεί μια πόλη, η Εύροια, που ήταν έδρα επισκοπής με τον ξακουστό επίσκοπο Άγιο Δονάτο επί αυτοκράτορα Μέγα Θεοδοσίου. Όμως, με την καταστροφή της πόλης δεν απέμεινε κάτι από τους ναούς που υπήρχαν τότε.

Στα νεότερα χρόνια του 19ου αιώνα χτίστηκε η κεντρική εκκλησία του Αγίου Νικολάου, ρυθμού βασιλικής, που βρίσκεται στην κορυφή του χωριού κάτω από την μεγάλη βρύση. Ο προηγούμενος ναός ήταν επίσης βασιλικού ρυθμού, τρίκλιτος, με τρούλο και αξιόλογες τοιχογραφίες. Την ίδια περίπου εποχή χτίστηκε και η δεύτερη εκκλησία του χωριού που είναι αφιερωμένη στην Παναγία και βρίσκεται σε ένα ύψωμα με υπέροχη θέα προς τον κάμπο. Είναι πετρόχτιστη εκκλησία, βασιλικού ρυθμού και γιορτάζει της Ζωοδόχου Πηγής και τον Δεκαπενταύγουστο. Στην γιορτή του Δεκαπενταύγουστου στο πλακόστρωτο της εκκλησίας μετά τη λειτουργία στρώνεται μεγάλο τραπέζι με εδέσματα φτιαγμένα από τις γυναίκες του χωριού. Πανηγύρι γίνεται και στις 20 Ιουλίου που γιορτάζει το μικρό εκκλησάκι που είναι αφιερωμένο στον Προφήτη Ηλία.

Ξεχωριστή είναι η βυζαντινή βρύση της Χόικας που χρονολογείται στις αρχές του 1.100 μ.Χ. αν και τα τελευταία χρόνια έχει υποστεί αρκετές ζημιές.