Ασπράγγελοι Ιωαννίνων

Οι Ασπράγγελοι είναι ορεινό χωριό του νομού Iωαννίνων, χτισμένο σε υψόμετρο 1.000 μέτρων στις πλαγιές του όρους Μιτσικέλι. Υπάγεται στον Δήμο Ζαγορίου και ο πληθυσμός του, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ανέρχεται σε 165 κατοίκους.

Η παλιότερη ονομασία του χωριού ήταν Δοβρά ή Ντοβρά, με το τοπωνύμιο να προέρχεται από το θηλυκό του σλαβικού επιθέτου dobr-bra-bro που σημαίνει «ο καλός». Το χωριό πήρε τη σημερινή του ονομασία «Ασπράγγελοι» από τη μονή Ασπραγγέλων που υπάρχει στην περιοχή.

Η χρονολογία οικήσεως του χωριού δεν είναι γνωστή, αλλά η πρώτη αναφορά στον οικισμό  γίνεται το 1380. Τα τείχη που σώζονται κοντά στο χωριό μαρτυρούν την ύπαρξη οχυρωμένου κτηνοτροφικού οικισμού στην περιοχή. Τον 16ο και 17ο αιώνα ο πληθυσμός του χωριού αυξήθηκε σημαντικά, όταν οι γειτονικοί οικισμοί διαλύθηκαν. Τον 19ο αιώνα η Ντοβρά ήταν ένα πολύ μεγάλο και πλούσιο κεφαλοχώρι, κατά πολλούς το πιο πλούσιο από τα Ζαγοροχώρια εκείνη την εποχή.

Κατά τη Γερμανική Κατοχή, κάτοικοι του χωριού ανέπτυξαν αντιστασιακή δράση κατά των Ναζί και εκείνοι σε αντίποινα το πυρπόλησαν στις 15 Ιουλίου 1943, με απολογισμό 115 καμένα σπίτια και 2 νεκρούς. Την επόμενη χρονιά, το καλοκαίρι του 1944, οι Γερμανοί συνέλαβαν δεκαεννιά άτομα και τους φυλάκισαν στο υπόγειο της Ζωσιμαίας Σχολής. Οι συλληφθέντες έμειναν εκεί για καιρό αλλά τελικά διασώθηκαν. Έξω από το χωριό έχει στηθεί το Μνημείο της Ζαγορίσιας Γυναίκας, ως ελάχιστος φόρος τιμής στις Ζαγορίσιες που πρόσφεραν την πολύτιμη βοήθειά τους στα ελληνικά στρατεύματα το δύσκολο χειμώνα του ’40. Φορτωμένες με πυρομαχικά και ρούχα, μέσα από δύσβατα μονοπάτια και υπό δυσμενέστατες συνθήκες, τροφοδοτούσαν ασταμάτητα τους φαντάρους στην πρώτη γραμμή.

Από τα αξιοθέατα των Ασπραγγέλων είναι η η πέτρινη εκκλησία της Παναγίας, που χτίστηκε το 1915, καθώς και εκκλησία του Αγίου Νικολάου που χτίστηκε το 1776 και είναι από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του Ζαγορίου.

Στο χωριό σώζεται το παλαιό μοναστήρι της Δοβράς που χρονολογείται από το 1600. Κοντά στο χωριό, στον κάμπο της Δοβράς λειτουργεί το Κέντρο πληροφόρησης του Πάρκου της Βορείας Πίνδου, ενώ στις πλαγιές του χωριού υπάρχει πίστα ανεμοπτεριστών.