Άμνατος Ρεθύμνης

Xωριό και κοινότητα της επαρχίας Ρεθύμνης. Απέχει 18 χμ. από το Ρέθυμνο. Βρί­σκεται σε υψόμ. 340 μ. και έχει ωραία θέα σ* όλη την πεδιάδα του Ρεθύμνου. Στο χωριό ζουν σήμερα 237 κάτοικοι.

Στην κοινότητα υπάγονται και οι οικισμοί: Καψαλιανά με 7 κατοίκους και Πίκρι με 100 κατοίκους. Και οι δύο οικισμοί βρίσκονται βορειοανατολικά της Αμνάτου, ο πρώτος σε απόσταση 800 μ. και ο δεύτερος σε απόσταση 2,5 χμ. περίπου. Στην ίδια κοινότητα υπάγεται και η ιστορική Μονή Αρκαδίου, το ιερότερο σύμβολο της κρη­τικής ελευθερίας. Η ονομασία Αμνάτος σχετίζεται ίσως με τη μινωική πόλη Αμνισός, που βρισκόταν γύρω στα 6 χμ. ανατολικά του σημερινού Ηρακλείου. Σύμφωνα με άλ­λη εκδοχή, η ονομασία προέρχεται από το κύριο όνομα Αμνάτος. που αναφέρεται σε επιγραφή.

Οι παλιότερες οικογένειες του χωριού είναι οι Κορνηλάκηδες, οι Δασκαλάκηδες, οι Νικάκηδες, οι Μαστοράκηδες, οι Κανακάκηδες και οι Φραγκούληδες.

Τα βενετσιάνικα σπίτια, που παρατήρησε ο ΡβεηΙβγ το 1834, μαρτυρούν την ύπαρξη του χωριού τα χρόνια της Ενετοκρατίας. Στην πόρτα ενός μεγάρου μάλιστα υπήρχε η επιγραφή «ΙπίΙίυπι δβρίβηίίββ Ιϊπίογ Οοπιίηί», που σημαίνει «Αρχή σοφίας φόβος Κυ­ρίου».

Την περίοδο της Τουρκοκρατίας η Αμνάτος κατοικήθηκε από Τούρκους, που ακό­μη και μετά την Επανάσταση του 1821 ήταν περισσότεροι από τους Έλληνες κατοί­κους. Πάνω από το χωριό εξάλλου σώζονται ερείπια τουρκικού πύργου.

Σημαντική υπήρξε η συμμετοχή του χωριού Αμνάτου, όπως και των γύρω περιο­χών, στην επανάσταση του 1866 με κέντρο τη Μονή Αρκαδίου. Εκεί είχαν κλειστεί και πολλά γυναικόπαιδα, που στο ιστορικό ολοκαύτωμα της Ιερής Μονής βρήκαν τραγικό θάνατο στην πυριτιδαποθήκη. Ηρωική υπήρξε στις φοβερές αυτές στιγμές η δράση της Αμνατιανής Χαρίκλειας Δασκαλάκη και των δύο γιων της, απ’ τους οποίους ο ένας σκοτώθηκε πολεμώντας. Στην πλατεία του χωριού υπάρχει προτομή της Δασκαλάκη.

Το πρώτο σχολείο που λειτούργησε στο χωριό είχε την ονομασία Σχολή Αρκα­δίου», όπου φοιτούσαν και μοναχοί.

Στην ανατολική πλευρά του χωριού, σε μια πλαγιά, υπάρχουν τάφοι λαξευτοί μέσα στους βράχους.