Τα Αγκουσελιανά είναι χωριό της επαρχίας Αγίου Βασιλείου. Απέχει 24 χμ. από το Ρέθυμνο, στα νότια αυτού, σε υψόμετρο 350 μ. και με πληθυσμό 308 κατοίκους. Είναι χτισμένο σε μια μικρή πεδιάδα που ενώνεται με τον κάμπο της Κοξαρές. Στα βόρεια υψώνεται ο λόφος Κεφάλα και στα νότια βλέπουμε τα Ατσιπαδιανά βουνά.
Οι κάτοικοκοι χωριού είναι Κρητικοί κάι οι παλιότερες οικογένειες είναι οι Κλειδήδες, οι Κουρμούληδες, οι Νικητάκηδες, οι Ηλιάκηδες, οι Τσιχλάκηδες, οι Αντωνάκηδες.
Το χωριό κατοικείται από τα παλιά χρόνια καθότι στην περιοχή του υπάρχουν τεκμήρια ζωής πολλών αιώνων. Η περιοχή του χωριού είναι γεμάτη από θραύσματα κεράτων που ανήκουν σε τάφους και αγγεία ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής. Στην τοποθεσία Βατουδές ο κάτοικος του χωριού Νικ. Κορμούλης βρήκε δυο γυάλινα κύπελλα πολύ καλά διατηρημένα, καθώς και ένα πήλινο λύχνο με λαβή, τα οποία παρέδωσε στο Μουσείο Ρεθύμνου.
Η παράδοση μιλάει για κρυμμένους θησαυρούς στην περιοχή Μαρκαρίνα, κτήμα του Μάρκου της Ειρήνης, απ’ όπου και Μαρκαρίνα. Κατά καιρούς έχουν γίνει εκεί παράνομες ανασκαφές για την ανεύρεση των υποτιθέμενων θησαυρών.
Στους πρόποδες των βουνών, που βρίσκονται στο νότιο μέρος του χωριού, διατηρούνται τμήματα τοίχων εκκλησιών με βυζαντινές τοιχογραφίες (Αγία Μαρίνα, Άγιος Στέφανος).
Οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Παράγουν λάδι, σιτηρά, κτηνοτροφικά και κηπευτικά. Έχουν δυο μεγάλες σύγχρονες μονάδες τυροκομίας και ελαίουργίας. Είναι αρκετά πλούσιο χωριό, με άφθονα νερά, που με κρατική αρωγή κατέβασαν οι κάτοικοι από μια πηγή που βρίσκεται στη θέση Τίμιος Σταυρός και έλυσαν το πρόβλημα της ύδρευσης και άρδευσης του χωριού.
Έτσι σήμερα μπορούμε να πούμε ότι τα Αγκουσελιανά είναι ένα ευτυχισμένο χωριό που από το κέντρο του περνά ασφαλτοστρωμένος δρόμος, έχει καινούρια ωραία σπίτια. Κοινοτικό γραφείο, διθέσιο Δημοτικό Σχολείο, νηπιαγωγείο, ωραιότατη νεόκτιστη εκκλησία σε βυζαντινό ρυθμό, του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, με σκαλιστό περίτεχνο τέμπλο, η οποία δεσπόζει επάνω σε ένα υψωματάκι.
Έχει ακόμα την εκκλησία του Αγίου Νικολάου, του Αγίου Γεωργίου, του Προφήτη Ηλία, του Αγίου Νικολάου στα Περιβόλια, τοποθεσία στην οποία κατόπιν ερευνών ειδικών γεωλόγων βρέθηκαν υπόγεια ύδατα. Ξωκλήσια είναι του Αγίου Αντωνίου, του Σωτήρα Χριστού, του Αγίου Κωνσταντίνου στο οποίο βρίσκεται και το νεκροταφείο, και το ξωκλήσι του Τιμίου Σταυρού. Τέλος στην περιοχή είναι το σπήλαιο η Νεραϊδότρυπα ανεξερεύνητο.
Τα εδάφη είναι αργΛώδη, αμμώδη και σε πολλά μέρη φαίνονται κάρβουνα και τύρφη. Το χωριό έχει μορφωτικό σύλλογο με έντονες δραστηριότητες. Από τα Αγκουσελιανά κατάγεται ο Στυλιανός Κλειδής (1874-1912) αρχηγός του Μακεδόνικου Αγώνα από το 1904 ως το 1908, Εξεστράτευσε στη Μακεδονία πέντε φορές με δικό του σώμα από νέους της Ρεθύμνης και χωριανούς του. Έλαβε μέρος στην απελευθέρωση της Ηπείρου στο Μέτσοβο, όπου και σκοτώθηκε το 1912. Το 1941 στη Μάχη της Κρήτης έλαβε μέρος ο καπετάν Εμμ. Κουρμούλης και μερικά παλικάρια του χωριού. Εκεί όμως που έλαβε μέρος όλο το χωριό ήταν η προστασία και φυγάδευση των Άγγλων Αυστραλών και αντιστασιακών Ελλήνων φυγάδευαν με κίνδυνο της ζωής τους από τη θέση Λίμνη του Λιθυκού Πελάγους. Γενικά οι κάτοικοι είναι τολμηρά παλικάρια, περήφανοι, γενναίοι και φιλόξενοι.
* Στοιχεία από 15ετή έρευνα 1980-1995.