Ο Πραστός, χτισμένος αμφιθεατρικά σε πλαγιά του Πάρνωνα, σε υψόμετρο 750μ. είναι ένα γραφικό χωριό με παραδοσιακά σπίτια, πυργόσπιτα, παλιές εκκλησίες και δάση από καστανιές και έλατα. Ήταν η ιστορική πρωτεύουσα της Τσακωνιάς από τον Μεσαίωνα μέχρι και τους προεπαναστατικούς χρόνους. Υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Βόρειας Κυνουρίας και κατά την απογραφή του 2011 καταγράφηκαν 255 κάτοικοι.
Αναφέρεται για πρώτη φορά σε χρυσόβουλο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου το 1293 με την ονομασία Προάστειον. Διαδέχτηκε την αρχαία πόλη του Οριόντα και έγινε η έδρα της Επισκοπής Ρέοντος & Πραστού. Από τους μεσαιωνικούς χρόνους ήταν μια πολυάνθρωπη και εύπορη πόλη, γεμάτη πύργους, πλούσια αρχοντικά και εκκλησίες. Η επιλογή της απόκρυμνης τοποθεσίας για το χτίσιμό του οφειλόταν σε αμυντικούς λόγους για τον φόβο των πειρατών. Το μεγαλύτερο μέρος του Τσακώνικου πληθυσμού είχε εγκατασταθεί εκεί, όπου και διατηρούσε τη βασική κατοικία του. Εκτιμάται ότι ο πληθυσμός του Πραστού τους μεσαιωνικούς χρόνους ανερχόταν σε 9.000. Ο Πραστός είχε τότε 9 ενορίες και 30 εκκλησίες, όπως και έντονη οικονομική δραστηριότητα.
Κατά τη διάρκεια της Β΄ Τουρκοκρατίας (18ος & αρχές 19ου αιώνα) πολλοί Πραστιώτες ταξίδευαν στην Κωνσταντινούπολη και σε άλλα μέρη όπου εμπορεύονταν με αποτέλεσμα να αποκτήσουν μεγάλες περιουσίες. Το 1770 κατά τη διάρκεια των Ορλωφικών, ο Πραστός και ολόκληρη η Τσακωνιά, συμμετείχαν ενεργά, ενώ με την ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας οι Πραστιώτες – Τσάκωνες έμποροι, άρχισαν να γίνονται μέλη. Ο Πραστός προσέφερε πολλά και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821. Στις 16 Μαρτίου, οι Πραστιώτες – Τσάκωνες, κήρυξαν την Επανάσταση στο Λεωνίδι της Τσακωνιάς και λίγες μέρες αργότερα υπό την αρχηγία του καπ. Γεωργάκη Μανωλάκη και του Γούλενου, ξεκίνησαν με ένα σώμα 250 ανδρών προς το κάστρο της Μονεμβασιάς, όπου κατελήφθη στις 23 Ιουλίου 1821. Σημαντική ήταν η προσφορά τους και στην Άλωση της Τριπολιτσάς, στη Μάχη των Βερβένων, στη Μάχη των Δολιανών, στα Δερβενάκια και άλλου. Το 1826 πυρπολήθηκε από τον Ιμπραήμ και έκτοτε ερημώθηκε. Μετά την καταστροφή του οι κάτοικοί του εγκαταστάθηκαν στον Άγιο Ανδρέα (πρώην Πραστιώτικα καλύβια), στον Τυρό, στο Λεωνίδιο και σε άλλες περιοχές. Ακόμα και σήμερα όμως τα σημάδια της παλιάς ακμής του Πραστού είναι εμφανή χάρη στα αναπαλαιωμένα πυργόσπιτα.
Στο χωριό διασώζονται αρκετά παλιά πυργόσπιτα, χτισμένα στη δεύτερη Τουρκοκρατία. Είναι οχυρές κατοικίες που φέρουν τυφεκιοθυρίδες. Επίσης υπάρχουν παλιές και αξιόλογες εκκλησίες, με πιο ξεχωριστές τους Ταξιάρχες (18ος αι.), τον Άγιο Δημήτριο (17ος αι.) και την Παναγία που ήταν η παλιά μητρόπολη. Δίπλα στην εκκλησία της Παναγίας, ερειπωμένης σήμερα, βρίσκεται μικρό ύψωμα με εξαίρετη θέα στο χωριό και στη γύρω περιοχή. Εκεί υπάρχει και η προτομή του Πραστιώτη Μανώλη Δούνια, αγωνιστή που πρωτοστάτησε στην άλωση της Τρίπολης το 1821. Κάτω από την παλιά μητρόπολη είναι η μικρή πλατεία του χωριού. Στο κοντινό ρέμα της Μαζιάς υπάρχουν οκτώ νερόμυλοι και μια νεροτριβή.
Σήμερα έχουν απομείνει στον Πραστό ερειπωμένα αρχοντικά και πυργόσπιτα που στέκουν εκεί για να μαρτυρούν την παλιά του δόξα. Υπάρχει άλλωστε και το αντίστοιχο Τσακώνικο τραγούδι με τον χαρακτηριστικό στίχο: « Πραστέ μου πούν’ οι πύργοι σου και πούν’ η αρχοντιά σου». Μπορεί όμως τον χειμώνα οι κάτοικοι να είναι λιγοστοί, αλλά από την Άνοιξη και ιδίως το Καλοκαίρι το χωριό ξαναζωντανεύει, καθώς πολλοί είναι αυτοί που έχουν κατοικίες και επιστρέφουν στο χωριό, κυρίως από τον Άγιο Ανδρέα και το Λεωνίδιο.
Φωτό: https://www.discoverkynouria.gr/el/sights/prastos