Ελληνικό Γορτυνίας

Το Ελληνικό είναι ένα πανέμορφο παραδοσιακό χωριό της Αρκαδίας, χτισμένο επάνω σε τρεις καταπράσινους λόφους, σε υψόμετρο 700 μ. Το χωριό, που αποτελεί προστατευόμενο οικισμό ιδιαίτερου αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος, ανήκει διοικητικά στον Δήμο Γορτυνίας και έχει 204 κατοίκους.

Η παλιότερη ονομασία του χωριού ήταν Μουλάτσι, από τη λέξη «mulach» που στα σλαβικά σημαίνει μουλάρι. Το Ελληνικό (με την ονομασία Μουλάτσι) αναφέρεται για πρώτη φορά στην απογραφή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1515. Το χωριό αναφερόταν ως φέουδο του Αχμέτ Μπέη με πληθυσμό αποτελούμενο από 41 οικογένειες, 5 αγάμους και 1 χήρα. Σε απογραφή των Βενετών το 1700 εμφανίζεται να έχει 148 κατοίκους. Την σημερινή του ονομασία την οφείλει στην τοποθεσία «Ελληνικό» βορείως του οικισμού, όπου εντοπίστηκαν αρχαιοπρεπείς ογκόλιθοι, ανήκοντες σε αρχαίο φρούριο ή ναό.

Το Ελληνικό ξεχωρίζει για τα παραδοσιακά πετρόχτιστα αρχοντικά, τα λιθόστρωτα κελντερίμια, τις όμορφες πλατείες με δέντρα και μικρά μαγαζιά, τις πέτρινες κρήνες και τα πολλά πηγάδια. Εντυπωσιακό είναι το σχολείο, χτισμένο από πέτρα το 1932, με το επιβλητικό άγαλμα της Αθηνάς πάνω από το προαύλιο.

Ο Ναός του Προφήτη Ηλία λειτουργεί από  το 1932, στο σημείο που βρισκόταν  η πρώτη εκκλησία του χωριού που είχε καεί κατά τα Ορλωφικά. Μετά την καταστροφή του, το μικρό τότε εκκλησάκι ξαναφτιάχτηκε και το 1904-1905 γκρεμίστηκε για να χτιστεί ο σημερινός μεγαλοπρεπής ναός.

Από τα σημαντικότερα αξιοθέατα του Ελληνικού είναι το Εκκλησιαστικό Μουσείο που φτιάχτηκε με πρωτοβουλία του συλλόγου γυναικών Ελληνικού. Πρόκειται για ένα παραδοσιακό πέτρινο κόσμημα λίγο μακρύτερα από τη πλατεία του χωριού. Εκεί εκτίθενται 30 περίπου εικόνες αγιογραφημένες στις αρχές του 20ού αιώνα ανυπολόγιστης συναισθηματικής και υλικής αξίας, άμφια ιερέων του χωριού καθώς και παλαιά εκκλησιαστικά είδη (στεφάνια, εξαπτέρυγα, μανουάλια κ.λ.π.).

Στο χωριό υπάρχει υδραγωγείο που δημιουργήθηκε το 1922 και δεξαμενή που κατασκευάστηκε το 1954 για την καλύτερη εξυπηρέτηση των κατοίκων. Το έργο πραγματοποιήθηκε με δωρεά του Ιωάννη Μαυράκου, απόδημου στην Αμερική με καταγωγή από το Ελληνικό, και αποτελεί ένα άριστο τεχνικό έργο για τις δυνατότητες της εποχής του.

Σε μικρή απόσταση από το Ελληνικό, στις όχθες του ποταμού Λούσιου, όπου και καταλήγουν και τα περισσότερα μονοπάτια του, αποκαλύφθηκαν, κατά τις ανασκαφές που διεξήχθησαν μεταξύ 1954-55, τα θεμέλια του ναού του Ασκληπιού και των ιαματικών λουτρών του, καθώς και τμήματα της πόλεως της Γόρτυνας νοτίως του ποταμού. Η σπουδαιότητα του ιερού του Ασκληπιού αποδεικνύεται από την επίσκεψη του Μεγάλου Αλεξάνδρου, όπου και αφιέρωσε την πανοπλία και το δόρυ του. Ο Παυσανίας μάλιστα αναφέρει στα Αρκαδικά του ότι η αιχμή του δόρατος, καθώς και ο θώρακας του Μεγάλου Αλεξάνδρου φυλάσσονταν ακόμη στον ναό του Ασκληπιού επί των ημερών του. Σύμφωνα με τις πηγές, τον ναό στόλιζαν λατρευτικά αγάλματα του θεού Ασκληπιoύ και της Υγείας, κατασκευασμένα από πεντελικό μάρμαρo, έργα τoυ μεγάλου Παριανoύ γλύπτη Σκόπα. Δίπλα στα θεμέλια του ιερού του Ασκληπιού σώζονται τα ιαματικά λουτρά, που λειτουργούσαν με πιο προηγμένη τεχνολογία από τα μεταγενέστερα Ρωμαϊκά λουτρά. Τα ιαματικά λουτρά της Γόρτυνας χρησιμοποιούσαν τεχνολογία κίνησης θερμού αέρα και στην ακμή τους μπορούσαν να εξυπηρετήσουν ταυτόχρονα γύρω στους 30 ασθενείς υπό την προστασία του θεού της υγείας Ασκληπιού. Στο χώρο έχουν βρεθεί πολλά αναθήματα αφιερωμένα στους θεούς της ίασης (Ασκληπιού και Υγείας).

 

Φωτό: https://ellinikogortynias.gr/