Μενού Κλείσιμο

Ακρίτας Κιλκίς

Ο Ακρίτας είναι ημιορεινό χωριό του Δήμου Κιλκίς, χτισμένο σε υψόμετρο 220 μέτρων, νότια της λίμνης Δοϊράνης, πολύ κοντά στα σύνορα της Ελλάδας με τη Βόρεια Μακεδονία. Ανήκει στην δημοτική ενότητα Δοϊράνης και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 149 κατοίκους.

Η παλιότερη ονομασία του χωριού ήταν Βλαδάγκα και μετονομάστηκε σε Ακρίτας το 1926.  Μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους εγκαταστάθηκαν στην περιοχή Σαρακατσάνοι. Οι κάτοικοί του είναι κυρίως Ποντιακής καταγωγής, αφού μετά το 1922 εγκαταστάθηκαν εκεί Πόντιοι πρόσφυγες από την Κερασούντα του Εύξεινου Πόντου. Βάσει των στοιχείων της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) από το έτος 1928, στο χωριό εγκαταστάθηκαν 86 οικογένειες. Το 1936 ήλθαν στον Ακρίτα και πρόσφυγες από τα Σούρμενα της ανατολικής Τραπεζούντας.

Στον Ακρίτα έλαβε χώρα, στις 23 Ιουνίου 1913, ένοπλη σύγκρουση μεταξύ του ελληνικού και βουλγαρικού στρατού ως συνέχεια της μάχης Κιλκίς – Λαχανά, η οποία έληξε με περιφανή ελληνική νίκη. Τότε οι βουλγαρικές δυνάμεις μετά την ήττα τους συμπτύχθηκαν και οργάνωσαν την άμυνά τους στα υψώματα νότια της λίμνης Δοϊράνης πάνω στον Ακρίτα. Η μάχη έληξε με την κατάληψη του σιδηροδρομικού σταθμού Δοϊράνης από τους Εύζωνες, με αποτέλεσμα οι Βούλγαροι να εγκαταλείψουν τις θέσεις πάνω στα υψώματα, υποχωρώντας προς τα βόρεια. Πολλοί από τους Βούλγαρους στρατιώτες έπεσαν στη λίμνη για να σωθούν και πνίγηκαν. Οι ελληνικές απώλειες ανήλθαν σε 106 νεκρούς και 755 τραυματίες από την 10η Μεραρχία και σε 146 νεκρούς και τραυματίες από την 3η Μεραρχία. Οι απώλειες του βουλγαρικού στρατού υπήρξαν ανυπολόγιστες, ενώ στο πεδίο της μάχης εγκατέλειψαν σημαντικό πολεμικό οπλισμό, ο οποίος περιήλθε στα χέρια των Ελλήνων.

Στο χωριό λειτουργεί το Ιστορικό Μουσείο – Φυλάκιο Ακρίτα «Γρηγόρης Αυξεντίου» προς τιμήν του Κύπριου ήρωα και υπαρχηγού της Ε.Ο.Κ.Α, που υπηρέτησε ως έφεδρος ανθυπολοχαγός στο φυλάκιο Ακρίτα.

Κοντά στον Ακρίτα βρίσκεται η λίμνη Δοϊράνη που αποτελεί φυσικό σύνορο με τη Βόρεια Μακεδονία, καθώς το ένα τρίτο της ανήκει στην Ελλάδα και το υπόλοιπο στη γειτονική χώρα. Είναι κατάλοιπο της μεγαλύτερης άλλοτε Παιονίας Λίμνης που σχηματίσθηκε στην Προπαγετώδη Γεωλογική Περίοδο, ύστερα από έντονες σεισμικές διεργασίες. Σήμερα, η λίμνη εκτείνεται σε περίπου 40 km2. Η βλάστηση αποτελεί τη βάση της ζωής για τη λίμνη, καθώς παρέχει σε πλήθος οργανισμών τόπο διαμονής, προστασία και τροφή, ενώ οι ρίζες των φυτών συγκρατούν και σταθεροποιούν το έδαφος. Στην ελληνική πλευρά της λίμνης, 4 χιλιόμετρα περίπου βόρεια του οικισμού Δοϊράνη και κοντά στον ομώνυμο οικισμό των Μουριών βρίσκεται το Δάσος των Μουριών που καταλαμβάνει 590 στρέμματα και έχει χαρακτηρισθεί Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης, με την προσωνυμία «Χίλια Δέντρα». Το δάσος μαζί με ένα μικρό τμήμα της λίμνης έχουν ενταχθεί στο Δίκτυο Natura 2000. Ο υγρότοπος της Δοϊράνης φιλοξενεί επίσης πολλά είδη πανίδας και το ελληνικό τμήμα έχει περιληφθεί στον κατάλογο των Ζωνών Ειδικής Προστασίας, καθώς μεταξύ των πουλιών που εντοπίζονται στην περιοχή υπάρχουν περίπου 36 σπάνια είδη και απειλούμενα σε ευρωπαϊκό επίπεδο.