Μενού Κλείσιμο

Αετορράχη Αρκαδίας

H Αετορράχη  είναι ένα μικρό ημιορεινό χωριό, χτισμένο στις παρυφές του φαραγγιού Τουθόα, σε  υψόμετρο 550 μέτρων περίπου. Περιβάλλεται από άγριο αλλά πανέμορφο φυσικό τοπίο με το φαράγγι Τουθόα στα νότια και την ρεματιά Γκούρα στα βόρεια.

Η πρώτη οίκηση του χωριού, βάσει της απογραφής Grimani, τοποθετείται γύρω στο 1600. Το αρχικό όνομα του χωριού ήταν Ζουλάτικα και υπάρχουν δύο εκδοχές για την προέλευσή του που βασίζονται στην προφορική παράδοση. Η πρώτη εκδοχή αναφέρει ότι η ονομασία έχει τις ρίζες της στον πρώτο κάτοικο του χωριού με το όνομα Ηλίας Ντίκας, ο οποίος εγκαταστάθηκε εκεί ερχόμενος από τη Μεγαλόπολη με κοπάδια γιδιών και προβάτων, καθώς η περιοχή ήταν κατάλληλη για κτηνοτροφία. Η περιοχή ονομαζόταν έκτοτε «Στου Λια Ντίκα» και κατά παραφθορά της φράσης αυτής προέκυψε η ονομασία Ζουλάτικα και Ζλάτικα. Η δεύτερη εκδοχή θέλει την ονομασία να προέρχεται από τη φράση «Ζουλάπια κατοικούν» που απαντούσαν περιφρονητικά οι Τούρκοι φοροεισπράκτορες  όταν τους ρωτούσαν τι άνθρωποι κατοικούν σε εκείνη τη δύσβατη και άγνωστη περιοχή.

Η σημερινή ονομασία του χωριού, που ισχύει από το 1927, προέρχεται από το αετός + ράχη = Αετορράχη, γιατί είναι κτισμένο πάνω σε λοφίσκο (ράχη) και γιατί μέχρι το 1940 στους κοντινούς του βράχους ζούσαν αρκετοί αετοί.

Στην Αετορράχη υπάρχει μια πολύ παλιά εκκλησία,  ο Άγιος Κωνσταντίνος, που η ανέγερσή της βάσει γραπτής μαρτυρίας τοποθετείται το 1810 και σήμερα βρίσκεται ανακαινισμένη στην κεντρική πλατεία του χωριού. Κτήτοράς της θεωρείται ο αγωνιστής και ιατρός του 1821 Κωνσταντής Δετώρος.  Μέχρι το 1970, οπότε παραδόθηκαν στο κράτος, υπήρχαν στην εκκλησία δύο ασημένια καντήλια που είχαν χαραγμένη τη φράση: «1810 – ΔΙΑ ΔΩΡΕΑΣ Κ. ΔΕΤΩΡΟΥ».

Κοντά στο χωριό υπάρχουν δύο πέτρινες βρύσες με καμάρα (τόξο) και κορύτες, που έχουν στην πρόσοψή τους  χαραγμένη τη χρονολογία 1888. Σε μια αθέατη πλευρά του χειμάρρου Γκούρα, υπάρχουν ερείπια της «Σπηλιάς του Γιαννικούλια» που τον καιρό της Τουρκοκρατίας πρόσφερε καταφύγιο στους κατατρεγμένους Έλληνες.

Η Αετορράχη ήταν πατρίδα των γνωστών αγωνιστών και ιατρών του 1821 Ηλία, Κωνσταντή και Αναγνώστη Δετώρου που έλαβαν μέρος σε πολλές μάχες και προσέφεραν στρατιωτικές και ιατρικές υπηρεσίες στον αγώνα  της απελευθέρωσης, υπό τις διαταγές των Πλαπουταίων και των Κολοκοτρωναίων. Ο Αναγνώστης Δετώρος τραυματίσθηκε στη μάχη του Λάλα, ενώ ο πατέρας του Κωνσταντής Δετώρος σκοτώθηκε κατά την άλωση της Τριπολιτσάς.

Από το χωριό καταγόταν και ο ηρωικός Παπαγεώργης, κληρικός και Φιλικός, στον οποίο είχε αναφερθεί ο Φωτάκος στα Απομνημονεύματά του, γράφοντας: «Ούτως ο περίφημος ήρως δεν έχει όμοιόν του. Τα μεγάλα του ανδραγαθήματα κατά την πολιορκία της Τριπολιτσάς εθεωρούντο τότε ως θαύματα. Απόθανε δε από την νόσον μετά την άλωσιν και ούτως εχάθη εγνωσμένον παλικάρι».